شمارش معکوس رشد!

آرش شهریاری کارشناس بازار سرمایه در یادداشتی برای شهر بورس، به بررسی وضعیت بورس پرداخته که این یادداشت را عیناً در زیر می‌خوانید:

در حالی‌ که مدت هاست از بازار سرمایه به عنوان تنها بازار جامانده از تورم نام برده میشود و عوامل مختلفی برای آن ذکر می‌شود؛ اما به نظر می‌رسد بازار سرمایه روزهای متفاوت تری را در سال ۱۴۰۳  تجربه کند؛

همچنین یک پرسش بزرگ، ذهن اهالی بازار را به خود معطوف کرده است؛

بورس چگونه می‌تواند اعتماد از دست رفته سرمایه گذاران و سهام داران را بازگرداند و چگونه میتواند  نقش موثری در گسیل منابع مالی به سمت واقعی اقتصاد  ایفا کند؟!

بازار سهام طی چند ماه گذشته، به واسطه تنش‌های ژئوپلتیک اخیر، پررنگ شدن شبح درگیری‌های منطقه‌ای و همچنین نگرانی‌های مرتبط با مسائل اقتصادی، دوران بسیار متلاطمی را سپری کرده است.

در مقطع فعلی، شاخص کل در ارتفاع دو میلیون و ۲۸۷ هزار واحدی قرار گرفته است. اگر به ۱۹ مرداد سال ۱۳۹۹ بازگردیم، شاخص را در محدوده همین سطح می‌بینیم.

در این دوره سه تا چهار ساله، به نظر نمیرسد هیچ چیز، سر جایش مانده باشد که شاخص کل  بورس تهران سر جای خود مانده است!

بورس ایران طی سه چهار سال اخیر با یک سرکوب قیمتی مواجه شده و در این سالها به اندازه تورم داخلی و حتی تورم حداقلی که دولت آن را اعلام می‌کند، رشد نکرده است.

ارزندگی بازار سهام دیگر چیزی نیست که دائم بخواهیم در مورد آن صحبت کنیم. واقعیت این است که بازار سهام ایران نسبت به بازارهای دیگر و نسبت به رشدی که سایر بازارها در سال‌های اخیر تجربه‌کرده‌اند یک جاماندگی جدی دارد.

البته پرواضح است که بازار سرمایه با یک تاخیر به‌روزرسانی می‌شود. بازار سرمایه به‌ تدریج و به تناسب صنایع مختلف ،  از تغییرات نرخ ارز عبور خواهد کرد.

صنایع صادراتی سریع‌تر و صنایع غیرصادراتی‌ با سرعت کمتر و نهایتا قیمت سهام زیرمجموعه همه صنایع با تغییرات نرخ ارز، به روز خواهد شد.

نگاهی گذرا به سال ۱۴۰۲

شاخص‌کل بورس تهران، تنها طی سال‌۱۴۰۲ با رشد ۱۰.۲درصدی ، دلار حدود ۲۶درصد، طلای ۱۸عیار، ۲۵درصد و سکه طلا، ۲۳درصد رشد قیمتی را تجربه کرده‌‌‏‌اند.

بازدهی شاخص هم‌وزن نزدیک به بازدهی بازارهای مورداشاره است و این موضوع حکایت از آن دارد که سهم‌های کوچک یا اصطلاحا ‌ریالی، بازدهی دلاری را برای سهامداران خود به ارمغان آورده‌اند.

میانگین ارزش معاملات خرد بازار سهام، حدود ۶هزار و ۲۰۰میلیارد ‌تومان بوده‌است.

کاهش میانگین ارزش معاملات دلاری بازار سهام ، گویای  رکود  محض در این بازار بوده است.

همچنین بازار سهام، طی سال‌ ۱۴۰۲ ، شاهد خروج 37هزار ‌میلیارد‌تومانی سرمایه حقیقی بود که رقم قابل‌توجهی است، ضمن آنکه افزایش سود موثر سالانه صندوق‌های درآمد ثابت موجب ورود 10هزار‌ میلیارد‌تومان پول حقیقی به این صندوق‌ها شد.

دلایل ارزندگی و یا جاماندگی صنایع بورسی

با در نظر گرفتن نرخ فعلی ارز در سامانه نیما، وضعیت سودآوری شرکت‌ها و همین طور میانگین نسبت P/E بازار سهام در ۴۰ سال اخیر (حدود ۶)، ارزش ذاتی بازار سهام بالاتر از قیمت‌های فعلی بوده و بورس حداقل یک واحد P/E عقب‌ماندگی دارد .

همچنین نکته قابل تامل و پراهمیت اینست که درآمد فروش شرکت‌ها بر اساس نرخ ارز نیمایی تعیین می‌شود و نرخ ارز در سامانه نیما در حال حاضر، اختلاف قابل توجهی با نرخ‌های بازار آزاد دارد.

طبیعی است که هرچه نرخ ارز در سامانه نیما افزایش یابد، سودآوری شرکت‌های دلاری بازار هم افزایش یافته و از نگاه تحلیلی، سهام پتانسیل بیشتری خواهند داشت. اما در شرایط فعلی افزایش نرخ ارز در بازار آزاد، سبب افزایش انتظارات تورمی شده و ورود نقدینگی جدید به این بازار را به همراه  داشته است .

عوامل تاثیرگذار بر رشد پایدار بازار در سال ۱۴۰۳

۱- قیمت کامودیتی ها

بورس ایران، بازاری کامودیتی محور است. به همین دلیل یکی از متغیرهای مورد نیاز جهت پیش بینی آن، تحلیل بازار کامودیتی ها است.

۲- قیمت دلار در ایران

نرخ دلار، یکی از متغیرهای تاثیرگذار در پیش بینی بازار بورس است به طوری که در اغلب موارد با افزایش قیمت دلار، پس از یک تاخیر زمانی بازار بورس نیز رشد می‌کند. ‌همچنین گزارش ها نشان  می دهد که با وجود اهرم های دولت جهت ثابت نگه داشتن قیمت دلار، در بلندمدت شاهد افزایش قیمت خواهیم بود.

• سیاست ارزپاشی دولت در نهایت منجر به کاهش ذخایر ارزی خواهد شد و در نهایت دولت (یا بانک مرکزی) در برهه‌ای از زمان، دیگر قادر به انجام این کار نخواهند بود.

۳- سیاست‌های مالی و پولی

نرخ تورم بالا همواره  منجر به اتخاذ سیاست‌های مالی و پولی انقباضی از طرف دولت و بانک مرکزی شده است. این سیاست‌های انقباضی در صورت تداوم منجر به ایجاد رکود در بازارهای مالی خواهند شد. به عنوان آخرین نمونه از سیاست های پولی  می‌توان به انتشار گواهی سپرده با نرخ سود ۳۰٪  و تاثیر مخرب آن اشاره کرد.

انتشار این نوع از گواهی سپرده بانکی با هدف جمع آوری نقدینگی از سطح کشور انجام شده و بطور غیر مستقیم منجر به افزایش نرخ بهره خواهد شد. افزایش نرخ بهره بانکی نیز جذابیت بورس را برای عامه سرمایه گذاران (البته نه سرمایه گذاران حرفه‌ای) کاهش خواهد داد..

۴- لایحه بودجه سال 1403

واکاوی  و تحلیل عمیق مواد و جزییات لایحه بودجه ، کمی میتواند فضای اقتصادی پیش روی منابع و مصارف دولت و کسری های مبرهن و آشکار آن را روشن کند .