وضع خوب بورس انرژی / جهش دوم پتروشیمی در حال تکمیل است

به گزارش شهر بورس، بیژن زنگنه شامگاه وزیر نفت، شنبه (۱۱ بهمن) در آستانه دهه فجر ۹۹ در برنامه «تیتر امشب» حاضر شد و در تبیین دستاوردهای صنعت نفت کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی گفت: پیش از انقلاب بدنه کاری صنعت نفت در بخش بهره‌برداری (بالادست) به خوبی آموزش دیده بودند اما در بهترین حالت در جایگاه اپراتور نقش‌آفرینی می‌کردند و همه طراحی‌های مهندسی و مدیریت نفت از لندن انجام می‌شد؛ البته ایرانی‌ها از مدت‌ها پیش پالایشگاه آبادان را خود اداره می‌کردند اما در بخش بالادست، هسته مدیریت و طراحی امور در لندن بود.

وی ذخایر هیدروکربور مایع قابل برداشت کشور را در سال ۵۷ حدود ۸۸ میلیارد بشکه عنوان کرد و گفت: اکنون پس از گذشت بیش از ۴۰ سال و تولید، صادرات و مصرف ۳۵ میلیارد بشکه هیدروکربور مایع طی این سال‌ها، به‌واسطه اکتشاف‌های انجام شده همچنان حدود ۱۵۹ میلیارد بشکه ذخایر قابل برداشت هیدروکربور مایع در اختیار داریم.

وزیر نفت درباره افزایش ذخایر گاز کشور نیز گفت: ذخایر گاز قابل استحصال کشور از حدود ۹ تریلیون متر مکعب (پیش از انقلاب) به بیش از ۳۳ تریلیون متر مکعب افزایش یافته است و کشور امروز به تولیدات عظیمی در حوزه پتروشیمی دست یافته است.

زنگنه افزود: صنعت گاز نیز پس از پیروزی انقلاب اسلامی رشد کرد، آن زمان تنها یک پالایشگاه کوچک گاز در بیدبلند داشتیم و یک خط لوله که از بیدبلند تا آستارا ادامه داشت و جمعیت اندکی از گاز بهره‌مند بودند؛ صنعت گاز پس از پیروزی انقلاب به‌ویژه با توسعه پارس جنوبی جهش کرد. تولید محصولات پتروشیمی کشور نیز بسیار اندک بود و به ۲ میلیون تن هم نمی‌رسید در حالی‌که با اقدام‌های انجام شده قرار است ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی ایران تا پایان سال آینده به ۱۰۰ میلیون تن برسد.

نه‌تنها با پیش از انقلاب، که با ۱۵ سال پیش هم قابل‌مقایسه نیستیم

وی با بیان اینکه صنعت نفت کشور از نظر توانایی‌های فناورانه هم رشدی قابل توجه داشته است، توضیح داد: امروز در بخش سخت‌افزاری صنعت نفت و در زمینه ساخت تجهیزات عملکرد خوبی داریم و شاید جایی در منطقه از این حیث به توانمندی ایران نباشد.

وزیر نفت با بیان اینکه برگزاری نمایشگاه نفت در هفته گذشته به خوبی نشان داد چه ظرفیت عظیمی در صنعت نفت کشور شکل گرفته است، افزود: اکنون توانایی ساخت بیش از ۸۰ درصد تجهیزات غیردوار صنعت نفت را در داخل کشور داریم و تنها در بعضی از اقلام مانند نوعی ویژه‌ از لوله‌های بدون درز جای کار وجود دارد که فکر می‌کنم ساخت این کالا نیز ظرف دو سال آینده عملیاتی شود.

زنگنه ساخت ورق‌های مقاوم به سرویس ترش را از موفقیت‌های بزرگ اخیر سازندگان ایرانی عنوان کرد و گفت: صنعت فولادسازی در ساخت بسیاری از تجهیزات به صنعت نفت کمک کرده است.

وی با اشاره به فعالیت دو شرکت بزرگ مپنا و OTC در ساخت توربین، ادامه داد: شماری از کمپرسورهای فرآیندی هم باید ساخته شود، اما در مجموع در این بخش هم پیشرفت‌های خوبی را شاهد بوده‌ایم.

وزیر نفت با بیان اینکه در سال ۷۶ حتی توان یک متر لوله‌گذاری دریایی نداشتیم، گفت: اکنون می‌توانیم روزانه یک کیلومتر در خلیج فارس لوله‌گذاری انجام دهیم و شرکت‌های ایرانی برای کار در دریا رقابت می‌کنند.

زنگنه تاکید کرد: صنعت نفت امروز نه تنها با پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، که حتی با ۱۵ سال پیش هم قابل مقایسه نیست.

بهره‌مندی صنعت نفت از ظرفیت دانشگاه‌ها در بالادست و پایین‌دست

وزیر نفت در ادامه گفت: در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در کشور شده و بیشتر توانمندی‌ها با اتکا به ظرفیت‌های مهندسی و دانش‌بنیان حاصل شده است.

زنگنه ادامه داد: در بعضی از بخش‌ها به‌طور نمونه افزایش ضریب بازیافت از مخازن نفتی هنوز راه زیادی داریم زیرا در آموزش نیروهای بالادست صنعت نفت به کار بیشتری نیاز داریم، زمینه‌سازی برای پرورش نیروی انسانی در این حوزه در دانشگاه‌ها از سال ۷۷ آغاز و کمک‌های زیادی به دانشگاه‌ها شد که امروز نتیجه آن را می‌بینیم.

وی تصریح کرد: بیش از ۵۰ درصد ذخایر نفت کشور برای مطالعه در حوزه ازدیاد برداشت به دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی واگذار شده و دانش فنی که در پایین‌دست نیاز داریم و تا پیش از این از خارج می‌گرفتیم، امروز ازسوی دانشگاه‌ها در حال تهیه است و دانشگاه‌های ما به سمتی می‌روند که صاحب فناوری شوند، اگر باز هم قرار شود در آینده از خارجی‌ها بخریم، با چشم باز می‌خریم.

نقش مهم ارزآوری‌های پتروشیمی در تحریم

وزیر نفت درباره پیشرفت‌های صنعت نفت در بخش پتروشیمی نیز عنوان کرد: جهش پتروشیمی از سال‌های ۷۶ و ۷۷ با اتکا به فرآورده‌های میدان گازی پارس جنوبی آغاز شد و جهش دیگر از بندرامام بود.

به گفته زنگنه، جهش دوم صنعت پتروشیمی در حال تکمیل است و جهش سوم نیز تا سال ۱۴۰۴ تکمیل می‌شود و ظرفیت تولید سالانه محصولات پتروشیمی به ۱۳۰ میلیون تن می‌رسد.

وی با بیان اینکه حرکت بزرگی اتفاق افتاده است و ما امروز از نظر توانمندی صنعت پتروشیمی در منطقه یک قدرت هستیم، افزود: صنعت پتروشیمی در دوران تحریم از نظر ارزآوری بسیار به کشور کمک کرد.

بهره‌مندی ۹۵ درصدی ایران از گاز طبیعی

زنگنه با اشاره به بهره‌مندی ۹۵ درصد مردم کشور از گاز طبیعی، گفت: هم‌اکنون حدود ۹۹ درصد شهرها و ۸۶ درصد روستاها از گاز طبیعی بهره‌مند هستند، پروژه گازرسانی به استان سیستان و بلوچستان هم در حال اجراست.

وی ادامه داد: کمتر کشوری در جهان است که این شبکه گسترده گازرسانی را داشته باشند. پیش از پیروزی انقلاب اسلامی مصرف گاز طبیعی بسیار کم بود و گازرسانی انجام نشده بود، در تهران تنها دو محله کوی نصر و گیشا و نازی‌آباد به‌طور محدود به شبکه گاز متصل بودند اما پس از پیروزی انقلاب برای آن سیاست‌گذاری شد و صادرات فرآورده کشور از صرفه‌جویی ناشی از این گازرسانی افزایش یافت که جهش بزرگی است.

وزیر نفت درباره نوع تنظیم سیاست‌گذاری بخش نفت متناسب با تحریم‌های بین‌المللی، اظهار کرد: تحریم‌ها جزو زندگی ما بوده است و یکی از آثارش این بوده که به توان داخل بسیار تکیه کردیم البته اتکا به قیمتی نبوده است و در حوزه‌های اقتصادی توانمند شدیم؛ شرکت‌های داخلی اکنون ظرفیت‌های خوبی دارند و اگر تحریم نباشد آنها می‌توانند صاحب برند شوند و صادرات داشته باشند و اکنون در سطح مطلوب جهانی تولید می‌کنیم.

از استانداردهای صنعت نفت کوتاه نیامدیم

زنگنه تاکید کرد: این طور نبوده است که به دلیل تحریم استاندارها را زیر پا بگذاریم، در حالی که استاندارهای صنعت نفت تامین و کالای با کیفیت استفاده شده است؛ من و همکارانم هیچ‌گاه از استانداردها کوتاه نیامدیم زیرا ایمنی و حفظ جان و مال مردم و افراد و کارکنان یک اصل است.

وی با اشاره به تربیت نیروی متخصص در کشور، یادآور شد: همه دانشگاه‌های معتبر کشور تا سال ۷۶ رشته مهندسی نفت نداشتند و دانشگاه نفت هم یک رشته عمومی داشت اما اکنون در سطح دکترا کار می‌شود و این جزو مهمترین دستاوردهای موجود است.

وزیر نفت در پاسخ به پرسشی درباره مقدار فروش نفت، گفت: من همیشه می‌گویم تا زمانی که تحریم‌ها برداشته نشوند صحبت نمی‌کنم.

زنگنه در واکنش به اینکه طلب ایران بابت فروش نفت از چه کشورهایی است، اظهار کرد: در این دوره ما طلبی نداریم و طلب‌ها برای دوره پیش از تحریم‌هاست زیرا آنها در سیستم‌های رسمی بوده و باقی مانده و در عراق، کره جنوبی، امارات و ژاپن مسدود شده است.

وضع بورس انرژی خوب است

وی در ادامه با بیان اینکه وضع بورس انرژی و روند کار در آن مطلوب است، افزود: بخش‌های زمینی فروش هم در بورس انرژی عرضه می‌شوند و چالشی وجود ندارد و بیش از آنچه فکر می‌کردیم موثر بوده و کار را شفاف کرده است و باید ادامه یابد.

وزیر نفت با اشاره به افزایش مصرف انرژی در کشور تصریح کرد: یکی از دلایل بالا بودن مصرف انرژی قیمت ارزان آن است، مسائلی هم هست که به مردم ارتباطی ندارد و به نظر من به سیاست‌گذاران دولت برمی‌گردد؛ اینکه خودرو با چه کیفیتی ساخته می‌شود چه ربطی به مردم دارد؟ مگر آنها چقدر قدرت انتخاب دارند تا با استاندارد جهانی همراه شوند؟

مشکل مصرف سوخت را در کارخانه‌های خودروسازی دنبال کنید، نه در پالایشگاه‌ها

زنگنه با تاکید بر اینکه مشکل مصرف سوخت را در پالایشگاه‌ها دنبال نکنید و در کارخانه‌های خودروسازی بررسی کنید، گفت: البته آنها هم تلاش می‌کنند خودروهای با کیفیت بسازند به‌ویژه خودروی سی‌ان‌جی‌سوز زیرا سوخت طبیعی ما در ایران سی‌ان‌جی است و هزینه‌اش ارزان تمام می‌شود؛ حتی اگر با قیمت صادراتی به مردم فروخته شود معادل نصف قیمت بنزین می‌شود؛ صادرات سی‌ان‌جی حدود ۱۸ سنت و بنزین ۴۰ سنت است.

وی ادامه داد: اکنون در همه کشور هم ایستگاه‌های عرضه سی‌ان‌جی وجود دارد و بیش از ۵۰ درصد ظرفیت خالی دارند که استفاده نمی‌شود بنابراین مردم باید تشویق شوند با راه‌هایی که وجود دارد بهینه مصرف کنند و با قوانین موجود مانند قانون ۱۲ رفع موانع تولید رقابت‌پذیر این راه را پیش برند. البته کارهای غیر قیمتی باید انجام شود زیرا تغییر قیمت در ایران بسیار سخت است و باید بیشتر تکیه بر روش‌های غیر قیمتی باشد؛ اگر این کارها انجام نشود نمی‌توان انرژی کشور را با این مقدار رشد مصرف، تامین کرد.

به اندازه ۲.۵ فاز پارس جنوبی افزایش تولید داشتیم اما…

وزیر نفت تصریح کرد: رشد مصرف گاز خانگی امسال کشور ۱۲ درصد و در تهران ۱۵ درصد بوده است؛ کدام شرکت تامین‌کننده انرژی می‌تواند پاسخگوی چنین رشدی در سال باشد؟ رشدی که به تولید ناخالص ملی هم منجر نمی‌شود. هر چند بخشی از آن طبیعی است اما مقداری هم به دلیل شیوع ویروس کرونا بوده اما تنها راه‌حل توجه به صرفه‌جویی انرژی است که باید با همکاری و پذیرش مردم باشد و بیشتر در بخش خانگی و تجاری و عمومی لازم است زیرا ما زورمان به اداره‌های پرمصرف دولتی می‌رسد و گازشان را قطع می‌کنیم اما نمی‌توان گاز خانگی را قطع کرد.

زنگنه یادآور شد: تولید گاز امسال نسبت به پارسال اندازه ۲.۵ فاز پارس جنوبی برابر با روزانه ۶۵ میلیون مترمکعب افزوده شده اما گویا هیچ افزایشی رخ نداده است.

وی همچنین با اشاره به میدان‌های مشترک نفت و گاز کشور، گفت: پیش از پیروزی انقلاب میدان فروزان و میدان‌هایی در دریا با امارات مشترک داشتیم و با عراق فقط میدان نفت‌شهر بهره‌برداری می‌شد اما اکنون میدان‌های زیادی مانند میدان‌های غرب کارون، یادآوران، آزادگان، یاران، پارس جنوبی، بلال و … است. برای فروزان هم برنامه توسعه جدید داریم.

وزیر نفت اظهار کرد: البته به این معنا نیست که از همه میدان‌ها به‌طور مساوی با طرف مقابل برداشت می‌شود زیرا بستگی به موقعیت میدان دارد اما در پارس جنوبی که شاخص‌ترین میدان است اکنون بیشتر از قطر گاز برداشت می‌کنیم و در میدان‌های غرب کارون هم بیشتر از همسایه برداشت می‌شود. میدان آذر در ایلام هم فعال شده است و قول هم دادم که در پایان این دولت میدانی نباشد که قرارداد آن امضا نشده باشد که عمده آن میدان فرزاد است که باید فعال شود.

زنگنه در ادامه با بیان اینکه پارک فناوری و نوآوری نفت ثبت شده و اجازه آن از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گرفته شده است، افزود: این موضوع سبب ایجاد جهش در فعالیت‌های نفت می‌شود، در ماه‌های باقیمانده از دولت دوازدهم تلاش می‌کنیم زیست‌بوم و اکوسیستم توسعه فناوری ایجاد شود، همچنین یک صندوق پژوهش و فناوری با سرمایه ۱۰۰ میلیارد تومانی ثبت شده و قرار است به آن افزوده شود که پشتوانه مالی و تضمینی شرکت‌های استارت‌آپ و نوآور است.

به شرکت‌های فناور بسیار امیدوارم

زنگنه وارد کردن شرکت‌های فناور به بالادست صنعت نفت را یکی از کارهای مهم دانست و گفت: برای نمونه به هر شرکت یک یا دو چاه مرده یا بسته که تولید ندارند یا کم بازده هستند را واگذار کنیم که این چاه‌ها را به تولید برسانند یا افزایش تولید داشته باشند. وزارت نفت در این مسیر پشتیبانی مالی و حمایت‌های لازم را از این شرکت‌ها می‌کند.

وی ادامه داد: با این کار، هزاران شغل برای نیروهای تحصیل کرده کشور ایجاد می‌شود و بسیاری از افراد با استعداد و علاقه‌مند با ریسک کم، می‌توانند در این زمینه کار کنند، وزارت نفت ریسک این شرکت‌ها را از طریق صندوق پژوهش و فناوری پوشش می‌دهد و حمایت می‌کند؛ من بسیار به این شرکت‌ها امید دارم.

وزیر نفت به ایجاد پارک فناوری نفت و گاز به وسعت ۲۵ هکتار در ری ازسوی وزارت نفت اشاره و اظهار کرد: فضا و امکانات در این پارک برای استقرار شرکت‌های فناوری و نیروهای جوان به‌منظور نمونه‌سازی و ساخت پایلوت فراهم است، با ایجاد مراکز نوآوری در دانشگاه‌های تهران، اصفهان، شیراز، اهواز نیز به این شرکت‌ها کمک می‌کنیم که در کنار دانشگاه‌ها فعالیت داشته باشند.

زنگنه با اشاره به اینکه برای زیست‌بوم توسعه فناوری و کارهای دانش‌بنیان بسیار وقت می‌گذارم، افزود: مقام معظم رهبری هم در دیدار با سران سه قوه، تأکید کردند صنعت نفت می‌تواند با تکیه بر ظرفیت‌های دانش‌بنیان، در تولید جهش ایجاد کند و این یک واقعیت است. ایشان بر مبنای گزارش‌هایی که خدمتشان داده شده بود به این جمع‌بندی رسیدند و تا به اینجای کار موفق بوده‌ایم و در ادامه، کار با جدیت دنبال می‌شود.

طرح پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس، کاری جامع است

وی با بیان اینکه ایجاد پالایشگاه عظیم گاز بیدبلند خلیج فارس به اوایل دهه ۸۰ و زمانی که در نفت بودم، بازمی‌گردد، تصریح کرد: با مطالعات انجام شده، این نتیجه گرفته شد که باید یک کارخانه‌ بزرگ فرآورش به‌منظور بازیافت عمیق گازهای همراه نفت در خوزستان ساخته شود.

وزیر نفت با اشاره به اینکه با ساخت پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج فارس افزون بر جداسازی هیدروکربورهای دوکربنه و بالاتر به عنوان خوراک پتروشیمی‌ها، بخشی از طرح نوفلرینگ (به صفر رساندن سوختن گازهای ارسالی به مشعل) نیز اجرا و تا سال ۱۴۰۱ تکمیل می‌شود، گفت: ان‌جی‌ال ۳۲۰۰ در غرب کارون، ان‌جی‌ال ۳۱۰۰ در دهلران، تأسیسات جمع‌آوری گاز خارک و پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج فارس از طرح‌هایی هستند که در این زمینه در حال انجام است.

زنگنه با بیان اینکه با بهره‌برداری از پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج فارس خوراک پتروشیمی گچساران و خط اتیلن دنا تأمین می‌شود، ادامه داد: در پایین‌دست این پالایشگاه یک واحد PDH با ظرفیت ۴۰۰ هزار تنی و یک واحد کوچک بنزین‌سازی ساخته می‌شود.

وزیر نفت اجرای پالایشگاه بیدبلند خلیج فارس را کاری جامع دانست و افزود: در مجموع با اجرای این پالایشگاه و پروژه جمع‌آوری گازهای مشعل مناطق نفت‌خیز جنوب بیش از ۴.۵ میلیارد دلار در این مسیر سرمایه‌گذاری می‌شود که ۳.۴ میلیارد دلار آن تاکنون به بهره‌برداری رسیده و بقیه کار نیز به مرور در حال پیشرفت است.

بازار نفت پدر و مادر ندارد

وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه اگر تحریم‌ها برداشته شود، ایران به راحتی می‌تواند بازار پیشین خود را پیدا کند، گفت: بله. هیچ مشکلی نداریم؛ بازار پدر و مادر ندارد.

زنگنه در پاسخ به این پرسش که با توجه به نزدیک شدن به پایان این دولت، فکر می‌کنید چه کار مهمی زمین مانده است که دلتان می‌خواهد انجام دهید و هنوز انجام نشده است؟ اظهار کرد: کارهای بسیاری انجام داده‌ایم و کارهایی نیز هست که می‌خواستم انجام شود یا زودتر به سرانجام برسد. یکی از مهمترین موضوع‌های موجود در ذهنم این بود که تولید نفت ایران به نزدیک ۶ میلیون بشکه در روز برسد. برخی فکر می‌کنند این یعنی خام فروشی، نه. خام‌فروشی بحثی دیگر است و وابستگی بودجه به نفت مسئله‌ای دیگر است. ما باید نفت تولید کنیم و نفت بفروشیم و اینکه پول آن را چطور مصرف کنیم یک بحث دیگر است.

افزایش تولید نفت به معنای خام‌فروشی نیست

وزیر نفت با اشاره به اینکه بیش از ۲۰ سال است که این سازوکار گذاشته شده است که همه پول نفت نباید به بودجه برود و نسبت به آن حساسیت ویژه نشان داده شده است، تصریح کرد: بخشی از پول نفت باید به صندوق توسعه ملی برود. این یعنی، یک ثروت زیرزمینی تجدیدناپذیر تبدیل به یک سرمایه رو زمینی تجدیدپذیر می‌شود.

وی با بیان اینکه باید صندوق توسعه ملی را توسعه دهیم اما به معنای آن نیست که تولید نکنیم، ادامه داد: حال اینکه نفت تولید کنیم، لازم نیست خام‌فروشی کنیم. می‌توانیم آن را پالایش کرده و فرآورده را بفروشیم. برای نمونه، بخشی از این فرآورده را می‌توانیم مانند نفتا خوراک پتروپالایش کنیم و پالایشگاهی باشد که پتروشیمی هم کنار آن ساخته شده باشد.

زنگنه در پایان با تاکید بر اینکه پول نفت باید وارد اقتصاد شود، گفت: یکی از راه‌های تسریع تحقق اقتصاد غیرنفتی، افزایش تولید نفت است، همچنین افزون بر اینکه صنعت نفت، ده‌ها هزار و صدها هزار اشتغال در پایین دست خود ایجاد می‌کند و سبب تکمیل زنجیره ارزش با توسعه در پایین دست هم می‌شود.

منبع: ایسنا