عرضه اولیه (IPO) چیست؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی شهر بورس، بورس جاییست که افراد می توانند سهام شرکت های معتبر و دارای شفافیت را خرید و فروش کنند. یعنی تنها سهام شرکت هایی که تحت نظارت سازمان بورس فعالیت می کنند در بورس خرید و فروش می شود.

برای ورود شرکتی به بازار بورس و عرضه سهام آن شرکت لازم است تا یک سری قوانین و قواعد رعایت شود. تمام این قوانین و شرایط که از طرف سازمان بورس تعیین شده است حتما باید درباره شرکت هایی که سهام قابل معامله در بورس دارند رعایت شود.

بعد از اینکه شرکتی توانست استانداردهای سازمان بورس را بگیرد و برای اولین بار به این بازار وارد شود به این نوع سهام عرضه اولیه یا (Initial Public Offering)  گفته می شود. نکته مهم و قابل توجه این است که « عرضه اولیه » بودن هیچ ربطی به قدمت شرکت ندارد و شرکت هایی با سابقه کار بالا هم می توانند تازه وارد بازار بورس شوند. در این مقاله نکات مهم خرید عرضه اولیه را مرور می کنیم.

چرا باید عرضه اولیه بخریم؟

اکثر عرضه اولیه هایی که وارد بازار شده اند سودده بوده اند. بازده نسبتا بالا در کوتاه مدت، بزرگترین دلیلی است که هم افراد مبتدی و هم حرفه ای ها تمایل زیادی به خرید عرضه اولیه ها دارند.

معمولا عرضه اولیه ها کمتر از ارزش ذاتی خود سهم، قیمت گذاری می شوند و همین موضوع برای سرمایه گذار جذابیت ایجاد می کند چون احتمال افزایش قیمت سهم و رسیدن به ارزش ذاتی آن زیاد است.

معمولا قبل از شروع ثبت سفارش عرضه اولیه، حداکثر تعداد سهام قابل خریداری توسط هر کد حقیقی و حقوقی اعلام می شود اما معمولا با توجه به مشارکت بالا تعداد سهام کمتری به هر کد اختصاص می یابد. تعداد سهام تخصیص یافته به هر کد معاملاتی با توجه به فرمول زیر محاسبه می شود.

چگونه از عرضه اولیه ها باخبر شویم؟

طبق قانون سازمان بورس خبر ورود یک سهام جدید یا همان عرضه اولیه حداقل 48 ساعت قبل باید در بخش اطلاعیه های سایت بورس و یا فرابورس (بسته به نماد عرضه شده) قرار بگیرد و اطلاع رسانی شود. علاوه بر این در سایت شهر بورس می توانید از آخرین اخبار عرضه اولیه ها و تحلیل آن ها به صورت منظم و به روز شده با خبر شوید.

عرضه اولیه ها چقدر ریسک دارند؟

ریسک عرضه اولیه ها با توجه به اقبالی که نسبت به آن وجود دارد معمولا کم است. اما باید همیشه توجه داشت که صرف اینکه عرضه اولیه را تهیه می کنیم ضمانتی برای کسب سود نیست و باید به شرایط بازار، صنعتی که سهام در آن فعالیت می کند و مشخصات شرکت توجه کرد.

مطالعه گزارش عرضه اولیه هایی که از ابتداء سال 98 ارائه شده اند می تواند اطلاعات مفیدی درباره سود آوری، میزان مشارکت و… در اختیار ما قرار دهد.

افزایش مشارکت در خرید عرضه اولیه ها در امسال

اکثر عرضه اولیه ها حداقل 20 تا 30 درصد سوددهی داشته اند به همین دلیل هم برای افراد مبتدی و هم حرفه ای ها جذاب هستند. از ابتدا امسال تقاضا برای خرید عرضه اولیه ها افزایش پیدا کرده است تا جایی که رکورد مشارکت در خرید در چند عرضه اولیه اخیر، پی در پی شکسته شد که این نشانه ورود افراد جدید به بازار بورس است.

روش خرید عرضه اولیه چگونه است؟

همه عرضه های اولیه های فعلی بورس و فرابورس به روش « بوک بیلیدینگ » یا « ثبت سفارش » ارائه می شوند. در عرضه اولیه به روش « بوک بیلدینگ » اولویت با بیشترین قیمت است و در صورت ثبت سفارش با قیمت کمتر ممکن است سهمی به شما تعلق نگیرد.

به همین دلیل برای اینکه حتما بتوانید عرضه اولیه بخرید بهتر است سفارش خود را در سقف بازه قیمتی تعیین شده، ارسال کنید. همچنین در این روش الویت زمانی ثبت سفارش اهمیتی ندارد. یعنی شخصی که در انتهای بازه زمانی مشخص شده، سفارش خود را ارسال می کند با شخصی که در ابتدای بازه زمانی سفارش خود را ارسال کرده هیچ تفاوتی ندارند. تنها کافیست سفارش خرید عرضه اولیه در بازه زمانی تعیین شده با موفقیت ثبت شود.

مفاهیم و اصطلاحات بورسی خرید عرضه اولیه

اگر به تازگی قصد فعالیت در بازار بورس و خرید «عرضه اولیه» را دارید اصطلاحات و مفاهیم زیر احتمالا به دردتان می خورد.

ساعت ثبت سفارش خرید عرضه اولیه چیست؟

زمان ثبت سفارش عرضه اولیه از قبل مشخص نیست و در همان روز عرضه توسط ناظر اعلام می شود که معمولا بین ساعت 10 تا 12 همان روز انتخاب می شود. این بازه زمانی تحت شرایط خاصی قابل تمدید است و می تواند افزایش یابد در صورت تغییر از طریق ناظر اطلاع رسانی می شود.

با توجه به اینکه در روز عرضه اولیه درگاه های بانکی با ترافیک بالایی مواجه هستند بهتر است حساب معاملاتی خود را از روزهای قبل، به میزان سرمایه مورد نیاز عرضه اولیه افزایش دهیم تا در بازه زمانی ثبت سفارش با مشکل مواجه نشویم.

قیمت آخرین معامله چیست؟

قیمت آخرین معامله قیمتی است که برای آخرین بار سهم در آن قیمت معامله شده است.

قیمت پایانی سهام چیست؟

قیمت پایانی، میانگین موزون قیمت های معامله شده سهم در طی یک روز معاملاتی است که دامنه نوسان سهم در ابتدای روز بعد بر اساس آن تعیین می شود.

دامنه نوسان (بازه قیمتی) چیست؟

منظور از دامنه نوسان حداکثر افزایش یا کاهشی است که یک سهم می تواند در طی یک روز معاملاتی تجربه کند. دامنه نوسان اکثر سهام بازار بورس و فرابورس 5 درصد می باشد. یعنی یک سهم می تواند در بازه -%5 تا +5% در طی یک روز نوسان کند. این دامنه نوسان برخی از سهم های بازار مثل سهم های بازار پایه متفاوت است.

صف خرید چیست؟

در بازار بورس خریداران و فروشندگان قیمت سهام را مشخص می کنند. اگر تقاضای خرید سهمی بیشتر از فروش آن باشد باعث می شود که قیمت سهم بالا برود و اگر تقاضای فروش سهمی بالاتر از تقاضای خرید آن باشد  قیمت سهم پایین می آید.

زمانی که تقاضا برای یک سهم در بازار به اندازه ای بالا می رود که خریداران بسیاری تمایل دارند سهم را در بالاترین قیمت ممکن خریداری کنند و در مقابل فروشنده ای حاضر نباشد سهام خود در سقف قیمتی به فروش برساند در اصطلاح صف خرید تشکیل می شود.

صف فروش چیست؟

زمانی که عرضه در یک سهم به اندازه ای بالا برود که فروشندگان حاضر باشند در پایین ترین قیمت ممکن سهام خود را به فروش برسانند و در مقابل هیچ خریداری حاضر نباشد در کف قیمتی سهام را از فروشندگان آن بخرد در اصطلاح صف فروش تشکیل می شود.

به عنوان مثال شکل زیر دفتر سفارشات سهام بانک اقتصاد نوین در اپلیکیشن سیگنال را نشان می دهد. همان طور که مشاهده می کنید 515 فروشنده در مجموع حاضرند 9.693 میلیون سهم را در کف قیمتی 3.094 به فروش برسانند و در مقابل خریداری نیز حاضر به خرید سهم در این قیمت نمی باشد.