افزایش سرمایه یکی از ابزارهای کلیدی شرکت‌های بورسی برای رشد و توسعه فعالیت‌های اقتصادی است. اما در این میان، واژه‌هایی نظیر “تجدید ارزیابی دارایی‌ها” نیز زیاد به گوش می‌رسد؛ عبارتی که گاه با افزایش سرمایه اشتباه گرفته می‌شود. در این مقاله، به زبان ساده و حرفه‌ای، تفاوت افزایش سرمایه و تجدید ارزیابی دارایی‌ها را با نگاهی به کاربرد، فرآیند، تأثیرات و نمونه‌های واقعی بررسی می‌کنیم.

افزایش سرمایه چیست؟

افزایش سرمایه به معنای بالا بردن سرمایه ثبت‌شده شرکت است. این کار با هدف تأمین مالی برای پروژه‌های جدید، کاهش بدهی‌ها یا بهبود ساختار مالی انجام می‌شود. افزایش سرمایه می‌تواند از محل‌های مختلفی صورت گیرد؛ از جمله سود انباشته، آورده نقدی، تجدید ارزیابی دارایی‌ها و صرف سهام.

برای آشنایی بیشتر با سایر روش‌ها، پیشنهاد می‌شود مقاله انواع افزایش سرمایه در بورس؛ راهنمای جامع ۱۴۰۴ را مطالعه کنید.

تجدید ارزیابی دارایی‌ها چیست؟

تجدید ارزیابی دارایی‌ها به معنای به‌روزرسانی ارزش دفتری دارایی‌های ثابت شرکت (مانند زمین، ساختمان، ماشین‌آلات) براساس قیمت روز بازار است. هدف از این کار، انعکاس دقیق‌تر ارزش دارایی‌ها در صورت‌های مالی شرکت است. این تجدید معمولاً توسط کارشناس رسمی دادگستری و تحت استانداردهای حسابداری انجام می‌شود.

نکته کلیدی: تجدید ارزیابی به خودی خود باعث ورود پول به شرکت نمی‌شود؛ بلکه صرفاً یک اقدام حسابداری برای اصلاح ترازنامه است.

رابطه بین تجدید ارزیابی و افزایش سرمایه

تجدید ارزیابی دارایی‌ها یکی از روش‌های افزایش سرمایه محسوب می‌شود. در این حالت، شرکت پس از به‌روزرسانی ارزش دارایی‌ها، مازاد ایجادشده را به حساب سرمایه منتقل می‌کند و به سهامداران، سهام جایزه تعلق می‌گیرد.

برای مثال، شرکت خساپا در سال ۱۴۰۱ با استفاده از تجدید ارزیابی زمین‌های خود، سرمایه‌اش را افزایش داد.

جدول مقایسه‌ای: تجدید ارزیابی یا افزایش سرمایه؟

مزایا و معایب تجدید ارزیابی

مزایا:

• بهبود نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام
• کمک به حفظ شرایط پذیرش در بورس
• افزایش جذابیت روانی برای سهامداران
• صدور سهام جایزه بدون نیاز به پرداخت نقدی

معایب:

• عدم ورود نقدینگی واقعی به شرکت
• عدم بهبود عملکرد عملیاتی شرکت
• تأثیر موقت بر قیمت سهام

برای بررسی جامع‌تر مزایا و معایب، مقاله مزایا و معایب افزایش سرمایه؛ راهنمای جامع ۱۴۰۴ را بخوانید.

تأثیر بر ترازنامه و گزارش‌های مالی

افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی باعث افزایش دارایی‌ها و حقوق صاحبان سهام در ترازنامه شرکت می‌شود. این اقدام در ظاهر باعث بهبود وضعیت مالی شرکت می‌شود اما تغییری در جریان نقدی یا سودآوری ایجاد نمی‌کند.

مثال واقعی از بورس تهران

در سال ۱۴۰۱، شرکت سایپا (خساپا) از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها اقدام به افزایش سرمایه کرد. این شرکت با ارزیابی مجدد زمین‌ها و ساختمان‌های خود، ارزش آن‌ها را در ترازنامه بالا برد و از محل مازاد تجدید ارزیابی، سرمایه شرکت را افزایش داد. نتیجه این اقدام، تخصیص سهام جایزه به سهامداران بود.

برای مشاهده سایر نمونه‌ها، مقاله نمونه‌های واقعی افزایش سرمایه در بورس تهران؛ راهنمای ۱۴۰۴ را مطالعه کنید.

واکنش بازار به تجدید ارزیابی

بازار معمولاً واکنش مثبتی به خبر افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی نشان می‌دهد، به‌ویژه اگر دارایی‌های شرکت از نوع قابل توجه (مثل زمین‌های مرغوب در مناطق شهری) باشند. با این حال، این واکنش ممکن است موقتی باشد و قیمت سهم پس از مدتی به تعادل برسد.

تجدید ارزیابی برای حفظ جایگاه بورسی

یکی از کاربردهای مهم تجدید ارزیابی، جلوگیری از مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت است. شرکت‌هایی که بیش از نیمی از سرمایه خود را از دست داده‌اند، با تجدید ارزیابی می‌توانند ساختار مالی خود را اصلاح کرده و از انحلال یا اخراج از بورس جلوگیری کنند.

ملاحظات مالیاتی و حقوقی

طبق قوانین مالیاتی سال ۱۴۰۴، شرکت‌هایی که از محل تجدید ارزیابی افزایش سرمایه می‌دهند، تحت شرایط خاصی از مالیات معاف می‌شوند. با این حال، این معافیت‌ها دارای محدودیت زمانی و اجرایی هستند و نیاز به بررسی دقیق دارند.

نقش تحلیل بنیادی

تحلیل بنیادی می‌تواند به ارزیابی اثربخشی افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی کمک کند:

• آیا دارایی‌ها واقعاً ارزشمند هستند؟
• آیا شرکت در گذشته از منابع مشابه بهره‌برداری مناسبی کرده است؟
• نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام پس از افزایش سرمایه چگونه خواهد بود؟

برای یادگیری این تحلیل‌ها، مقاله نقش تحلیل بنیادی در افزایش سرمایه را از دست ندهید.

سخن پایانی

افزایش سرمایه و تجدید ارزیابی دارایی‌ها اگرچه در ظاهر مشابه به نظر می‌رسند، اما تفاوت‌های بنیادی دارند. تجدید ارزیابی یکی از روش‌های افزایش سرمایه است که عمدتاً حسابداری و غیرنقدی است. برای سرمایه‌گذاران، شناخت دقیق این تفاوت‌ها ضروری است تا بتوانند تصمیمات منطقی و مبتنی بر تحلیل اتخاذ کنند.

برای درک بهتر سایر جنبه‌ها، پیشنهاد می‌شود مقالات زیر را مطالعه کنید:

• افزایش سرمایه چیست؟ راهنمای جامع ۱۴۰۴
• مراحل افزایش سرمایه در بورس؛ راهنمای جامع ۱۴۰۴
• تأثیر افزایش سرمایه بر سهام؛ راهنمای جامع ۱۴۰۴
• افزایش سرمایه یا سود نقدی؟ کدام بهتر است؟

آیا شما در شرکتی سهامدار هستید که افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی داشته؟ تجربه‌تان را در دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.