به گزارش شهر بورس، چند روز پیش بود که بانک مرکزی دستورالعمل انتشار گواهی سپرده خاص با نرخ سود علی الحساب بانکی ۳۰ درصد سالانه (پرداخت سود ماهانه) را با هدف تامین سرمایه در گردش واحد‌های تولید به شبکه بانکی ابلاغ کرد.
گواهی سپرده چیست؟
گواهی سپرده یک ابزار مالی است که توسط بانک‌ها ارائه می‌شود و به عنوان یک نوع سرمایه‌گذاری با بازدهی مشخص محسوب می‌شود. این سند مالی به دارنده آن این امکان را می‌دهد که مبلغ مشخصی پول را برای دوره زمانی معینی (مثلاً ۶ ماه، ۱ سال یا بیشتر) به بانک بسپارد و در ازای آن، سودی به نرخی موافقت شده درپایان دوره دریافت دارد. گواهی‌های سپرده به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
گواهی سپرده ثابت (Fixed Deposit Certificate): در این نوع، نرخ سودی که سپرده‌گذار دریافت می‌کند، از ابتدا ثابت و معین است و در طول دوره‌ی سرمایه‌گذاری تغییر نمی‌کند.
گواهی سپرده متغیر (Variable Deposit Certificate): نرخ سود پرداختی در این نوع گواهی نسبت به شرایط بازار و سیاست‌های بانک مرکزی متغیر است و می‌تواند در طول زمان افزایش یا کاهش یابد.
گواهی سپرده با نرخ سود علی الحساب ۳۰ درصد به این معنا است که سپرده‌گذار می‌تواند انتظار داشته باشد درصد سالانه مشخصی از مبلغ سپرده خود را به صورت سود دریافت کند. “علی‌الحساب” به این دلالت دارد که این نرخ به صورت پیش پرداخت و معمولاً چند نوبت به طور دوره‌ای (مانند ماهانه) پرداخت می‌شود. در پایان دوره، ممکن است سود نهایی محاسبه شود که می‌تواند بیشتر یا کمتر از مقدار علی‌الحساب دریافتی باشد.
گواهی‌های سپرده ابزارهای نسبتا ایمنی برای سرمایه‌گذاری هستند، زیرا تضمین شده توسط دولت یا بانک‌های خصوصی ارائه دهنده آنها هستند، به شرط آنکه موسسه مالی ورشکسته نشود. این گواهی‌ها همچنین می‌توانند قبل از سررسید توسط دارنده‌شان بازخرید شوند، اما این مورد ممکن است باعث پرداخت جریمه یا کسب سود کمتری شود، بسته به شرایطی که بانک تعیین کرده است.
تأملی بر چالش‌های انتشار گواهی سپرده ۳۰ درصدی بانک مرکزی ایران
اگرچه انتشار گواهی سپرده با نرخ سود علی‌الحساب ۳۰ درصد می‌تواند به عنوان یک راهکار ابتکاری برای تامین سرمایه مورد استقبال قرار گیرد، اما این طرح ممکن است با چالش‌هایی همراه باشد که می‌تواند در بلندمدت جنبه‌های منفی برای اقتصاد کشور به همراه داشته باشد.
بیشتر بخوانید:بررسی قیمت انواع خودرو پژو پارس در کارخانه و بازار + جدول
تورم: یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌ها، تأثیر نرخ سود بالا بر نرخ تورم است. با ارائه سود ۳۰ درصدی، ممکن است فشار تورمی به اقتصاد تحمیل شود، زیرا افزایش نقدینگی در بازار می‌تواند به افزایش قیمت‌ها بی‌انجامد.
بدهی دولت: با توجه به اینکه دولت باید سود قطعی را در پایان دوره مشارکت پرداخت کند، این سناریو می‌تواند بودجه دولت را تحت فشار قرار دهد و منجر به افزایش بدهی‌های دولتی شود.
تناسب با سیاست‌های اقتصادی کلان: این نوع گواهی سپرده باید در چارچوب کلان مالی و اقتصادی کشور تناسب داشته باشد. اگر انتشار گواهی‌های سپرده با اهداف بلندمدت تطبیق نکند، ممکن است به اختلال در برنامه‌های اقتصادی کشور منجر شود.
تأثیر بر رفتارهای سرمایه‌گذاری: سود بالای این گواهینامه‌ها ممکن است سرمایه‌گذاری در دیگر بخش‌های اقتصادی مانند سهام یا املاک و مستغلات را کمتر جذاب کند، و این مسئله می‌تواند به کم‌توجهی به فرصت‌های سرمایه‌گذاری دیگر منجر شود.
در حالی که ابتکارات جدید تامین مالی مانند این گواهی‌ها می‌توانند فرصت‌های جدیدی برای تولید و توسعه اقتصادی ایجاد کنند، مهم است که جنبه‌های منفی آنها را نیز مد نظر قرار داد. ارزیابی دقیق از همه جنبه‌های مالی و اقتصادی پیش از اجرای چنین طرح‌هایی می‌تواند به جلوگیری از عواقب ناخواسته در آینده کمک کند.
سوءاستفاده از ناآگاهی مردم؟
باید مدنظر داشت که اوراق با سود علی‌الحساب بالا می‌توانند برای جذب نقدینگی از سپرده‌گذاران کمتر آگاه، استفاده شوند، به ویژه اگر بازخرید قبل از سررسید تنها با سود ۱۲ درصدی همراه باشد.
این در حالی است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت می‌توانند با میانگین سود روزشمار ۲۸ درصد، گزینه‌ای سودمندتر و شفاف‌تر باشند.
بنابراین، اطلاع‌رسانی شفاف و آموزش مالی می‌تواند به مردم کمک کند تا به بینش بهتری در مورد سرمایه‌گذاری‌های خود دست پیدا کنند و از تصمیمات مالی نسنجیده که ممکن است نتیجه منفی بر پس‌اندازها و آینده مالی آنها داشته باشد، پرهیز کنند.
گزارش از فریده توپچی پور
