به گزارش شهر بورس، در روزگاری که صنعت ایران تشنه نوآوری و تولید بود، جوانی از مشهد با چمدانی پر از رویا و ذهنی سرشار از ایده‌های بلندپروازانه پا به تهران گذاشت. حسین قاسمیه، که ابتدا مسیر حقوق را برگزیده بود، خیلی زود دریافت که سرنوشت او نه در دادگاه‌ها، بلکه در کارخانجات صنعتی رقم خواهد خورد. از چهارراه جنوب تهران که هنوز به نام کارخانه‌اش شناخته می‌شود تا کارخانه‌های عظیمی که در نقاط مختلف ایران برپا کرد، ردپای او در توسعه اقتصادی ایران ماندگار شد. اما سرنوشت برای این امپراتوری صنعتی، سرانجامی دیگر رقم زد. در ادامه به بیوگرافی حسین قاسمیه می پردازیم.
بیوگرافی حسین قاسمیه؛ بنیان‌گذار روغن نباتی قو
حسین قاسمیه، فرزند ابوالقاسم، در سال ۱۳۰۱ در مشهد متولد شد. او تحصیلات ابتدایی و دبیرستان خود را در همان شهر به پایان رساند و در سال ۱۳۲۰ با قبولی در دانشگاه تهران، رشته حقوق، به پایتخت آمد. وی تحصیلات خود را تا مقطع فوق‌لیسانس حقوق ادامه داد و سپس به دلیل علاقه به اقتصاد، در دوره‌های آموزشی کوتاه‌مدت اقتصاد در انگلستان و آمریکا نیز شرکت کرد.
پس از پایان تحصیلات، حسین قاسمیه تصمیم گرفت به‌جای فعالیت در رشته حقوق، وارد حوزه صنعت و تولید شود. او در سال ۱۳۲۶ فعالیت خود را در حوزه تجارت پنبه آغاز کرد و سپس به تصفیه پنبه، روغن‌کشی و در نهایت تولید روغن نباتی روی آورد. این روند منجر به تاسیس کارخانه روغن نباتی پارس (قو) در سال ۱۳۳۳ شد.
حسین قاسمیه و تاسیس کارخانه روغن نباتی قو
در سال ۱۳۳۳، حسین قاسمیه با همکاری دوست و هم‌دانشگاهی‌اش، امیرحسین امیرصالح، کارخانه روغن نباتی پارس (معروف به روغن نباتی قو) را در جنوب تهران تاسیس کرد. این کارخانه که بعدها به یکی از پیشتازان تولید روغن نباتی در کشور تبدیل شد، نقش بسزایی در توسعه صنایع غذایی ایران ایفا کرد. این واحد تولیدی با گسترش خطوط تولید، به یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان روغن نباتی کشور در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ بدل شد.
در همان زمان، کارخانه روغن نباتی شاه‌پسند، که توسط خانواده لاجوردی اداره می‌شد، اصلی‌ترین رقیب قاسمیه بود. در ابتدا، او چندین بار پیشنهاد شراکت به خانواده لاجوردی ارائه داد، اما آن‌ها این پیشنهاد را نپذیرفتند. این رقابت باعث شد قاسمیه کارخانه‌ای با ظرفیت تولید دو برابر نسبت به کارخانه لاجوردی‌ها راه‌اندازی کند و رقابتی تنگاتنگ بین این دو مجموعه شکل بگیرد.
فعالیت‌های گروه صنعتی پارس با تلاش فراوان قاسمیه و مشارکت امیرصالح و شرکای دیگر به‌سرعت توسعه یافت. در اواخر دهه ۴۰، شرکت سهامی کارخانه‌جات پنبه‌پاک‌کنی و روغن‌کشی پارس در نقاط مختلف ایران، مالک و سهام‌دار ۱۸ کارخانه شد. این مجموعه روزانه ۲۵۰ تن روغن جامد، ۴۰ تن روغن مایع، ۲۰۰ تن یخ و ۱۰۰ هزار قوطی فلزی تولید می‌کرد. سرمایه این شرکت در سال ۱۳۵۷ به ۶۶۰ میلیون ریال رسید و تعداد کارکنان آن به ۱۶۰۰ نفر افزایش یافت.
ورود به صنایع شوینده و خوراک طیور
در کنار تولید روغن نباتی، گروه صنعتی پارس از سال ۱۳۴۵ وارد حوزه‌های دیگری مانند مواد شوینده و بهداشتی شد. او کارخانه‌ای در خرمشهر تاسیس کرد که روزانه ۳۰ تن صابون با مارک‌های یاس و کامی تولید می‌کرد. برای افزایش سهم بازار، قاسمیه با شرکت تاید همکاری کرد و توانست ۳۰٪ از بازار شوینده‌ها را در اختیار بگیرد.
علاوه بر این، با پیش‌بینی افزایش مصرف مرغ در کشور، حسین قاسمیه کارخانه خوراک طیور پارس را نیز راه‌اندازی کرد که در ابتدا روزانه ۲ تن محصول تولید می‌کرد و پس از یک دهه، تولید آن به ۳۰۰ تن در روز رسید. این شرکت همچنین ۵۰٪ از سهام کشت و صنعت اشراق را خریداری کرد.
همکاری با گروه صنعتی بهشهر
با وجود رقابت طولانی‌مدت میان گروه صنعتی پارس و گروه بهشهر (لاجوردی‌ها)، در سال ۱۳۵۰ این دو مجموعه به دلیل منافع مشترک، شرکت کشتیرانی پارس تانکر را تاسیس کردند تا روغن خام را از آمریکا وارد کنند. این شرکت یک کشتی ۱۷ هزار تنی از سوئد خریداری کرد، اما به دلیل ضررهای مالی، بعداً منحل شد.
مصادره اموال و پایان فعالیت‌ها
با پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، تمامی شرکت‌های گروه پارس که شامل بیش از ۲۸ شرکت بود، مصادره شد و به بنیاد شهید واگذار گردید. شورای اسلامی کارکنان روغن نباتی پارس در سال ۱۳۵۸ خواستار تغییر مدیریت کارخانه شد. در نهایت، در ۲۵ تیر ۱۳۵۹، حکم مصادره اموال قاسمیه و شرکایش صادر شد و تمامی دارایی‌های آنان تحت کنترل بنیاد شهید قرار گرفت.
نام حسین قاسمیه همواره با توسعه صنعتی، تولید ملی و نوآوری در اقتصاد ایران گره خورده است. کارخانه‌ای که او بنیان گذاشت، سال‌ها به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان روغن نباتی کشور فعالیت کرد و تاثیر شگرفی بر بازار ایران گذاشت. او نه‌تنها کارخانه‌دار و صنعتگر، بلکه نمادی از پشتکار و پیشرفت در تاریخ اقتصادی کشور محسوب می‌شود.
جمع‌بندی
حسین قاسمیه نمونه‌ای از کارآفرینانی بود که با تلاش، جسارت و آینده‌نگری، تاثیر عمیقی بر صنعت ایران گذاشتند. میراث او، علی‌رغم تغییرات زمانه، همچنان در صنایع غذایی، شوینده و دامپروری ایران قابل مشاهده است. داستان او نه‌تنها روایت یک امپراتوری صنعتی، بلکه درسی ارزشمند برای نسل‌های آینده در مسیر خلق، توسعه و حفظ کسب‌وکارهای بزرگ است.
