به گزارش شهر بورس، بازار ارز در روزهای اخیر شاهد نوسانات قابل‌توجهی بوده است. این نوسانات باعث شده است نرخ دلار غیررسمی به بالاترین حد خود برسد و فاصله آن با نرخ ارز رسمی افزایش یابد. کارشناسان اقتصادی عوامل متعددی ازجمله سیاست‌های ارزی، رشد نقدینگی، تورم و تحولات ژئوپلیتیک را به‌عنوان محرک‌های اصلی این جهش معرفی می‌کنند.
رکوردشکنی دلار؛ فاصله نرخ رسمی و غیررسمی
روز گذشته نرخ دلار حواله‌ای در بازار توافقی حدود 64 هزار و 595 تومان ثبت شد، اما نرخ دلار غیررسمی به سطحی فراتر از این مقدار رسید. این تفاوت قیمت، فاصله نرخ رسمی و بازار آزاد را به حدود 25 درصد رسانده است؛ موضوعی که تحلیلگران آن را ناشی از سیاست‌های ارزی جدید و حرکت به سمت یکسان‌سازی نرخ ارز می‌دانند.
سیاست‌های ارزی یا تحولات منطقه‌ای؟
برخی کارشناسان سیاست‌های جدید ارزی دولت، نظیر ایجاد بازار ارز توافقی، را عامل اصلی این افزایش نرخ می‌دانند. در مقابل، گروهی دیگر معتقدند این سیاست‌ها به‌تنهایی عامل جهش اخیر نبوده و عوامل بنیادی مانند فشار تورمی، افزایش نقدینگی و بی‌توجهی به نرخ ارز حقیقی نیز در این زمینه نقش داشته‌اند.
تحولات ژئوپلیتیک و اثرگذاری بر بازار ارز
ریسک‌های سیاسی و ژئوپلیتیکی منطقه، مانند تنش‌ها در خاورمیانه و تهدیدات اقتصادی جهانی، انتظارات تورمی را افزایش داده است. تحلیلگران بر این باورند که این تحولات باعث شده‌اند سرمایه‌گذاران به سمت خرید دلار به‌عنوان دارایی امن روی آورند.
عملکرد تجارت خارجی در ۹ ماهه امسال
درحالی‌که بازار ارز با نوسانات شدید مواجه است، آمار گمرک ایران از افزایش صادرات غیرنفتی خبر می‌دهد. بر اساس گزارش منتشر شده:
| شاخص‌ها | مقدار (۹ ماهه ۱۴۰۳) | تغییر نسبت به مدت مشابه سال قبل |
|---|---|---|
| ارزش صادرات غیرنفتی | 43 میلیارد و 140 میلیون دلار | +18 درصد |
| وزن صادرات غیرنفتی | 116 میلیون و 348 هزار تن | +13.7 درصد |
| ارزش واردات (با طلا) | 50 میلیارد و 889 میلیون دلار | +5.2 درصد |
| تراز تجاری غیرنفتی | منفی 7.7 میلیارد دلار | بهبود 4.2 میلیارد دلاری |
صادرات پتروشیمی؛ پیشران تجارت خارجی
محصولات پتروشیمی با سهمی قابل‌توجه در صادرات، 19.7 میلیارد دلار از کل صادرات را به خود اختصاص داده‌اند. این میزان نسبت به سال قبل از نظر وزنی 33.2 درصد و از نظر ارزشی 32 درصد رشد داشته است.
نقش تورم و نقدینگی در افزایش نرخ دلار
علی سعدوندی، اقتصاددان، معتقد است: افزایش نقدینگی و سیاست‌های نادرست ارزی در سال‌های گذشته زمینه جهش‌های ارزی فعلی را فراهم کرده است. وی بر لزوم اصلاح سیاست‌های پولی و کنترل نقدینگی تأکید دارد.
سیاست‌های ارزی جدید؛ راه‌حلی کوتاه‌مدت یا بلندمدت؟
به گفته کارشناسان، راه‌اندازی بازار ارز توافقی می‌تواند به تعادل بازار کمک کند. اما با توجه به انتظارات تورمی و فشارهای خارجی، این سیاست‌ها به زمان بیشتری برای اثربخشی نیاز دارند.
کامران سلطانی‌زاده، دبیر سابق کانون صرافان، اظهار داشت: حذف صرافی‌ها از چرخه معاملات اسکناس و محدودیت‌های اعمال‌شده، باعث برهم‌ریختگی بازار و تقویت فعالیت دلالان شده است.
منبع: تریبون اقتصاد
