شرکت بورس انرژی ایران با هدف ساماندهی، پذیرش، نظارت و تسهیل انجام معاملات حامل‌های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر حامل‌های انرژی، فراهم آوردن دسترسی غیر تبعیض آمیز و منصفانه اعضاء به بسترهای معاملاتی، همكاری و هماهنگی با نهادهای مالی، شركت‌ها، سازمان‌ها و نهادهای متولی بازارهای انرژی از جمله وزارتخانههای نفت، نیرو و صنعت و معدن و تجارت و شرکتهای ملی نفت ایران، ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، ملی صنایع پتروشیمی، توانیر، مدیریت شبکه برق ایران، مدیریت منابع آب ایران و سازمان حفاظت محیط زیست و همچنین انجام سایر وظایف محوله در اساسنامه شرکت، در 17/4/1391 با مجوز شورای عالی بورس و اوراق بهادار به عنوان چهارمین بورس رسمی کشور به صورت شرکت سهامی عام تاسیس شده و تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت مینماید.
بر اساس مجوز صادره توسط شورای عالی بورس در خصوص تأسیس بورس انرژی، ترکیب سهامداری این شرکت به میزان 60 درصد نهادهای مالی، 20 درصد فعالان صنعت برق و نفت و 20 درصد عموم مردم و با قید محدودیت 5/2 درصد برای هر متقاضی از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار تعیین گردید.
سرمایه اولیه شرکت 200 میلیارد ریال در نظر گرفته شد و شرکت در تاریخ 19 اسفند سال 91 به طور رسمی معاملات خود را با انجام معاملات برق، قطران و زغالسنگ آغاز نمود.
بورس انرژی ایران، به عنوان یک بورس کالایی، تشکلی خودانتظام است که امکان انجام معاملات حامل‌های انرژی (شامل نفت، گاز، برق و سایر حامل‌های انرژی) و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور در آن وجود دارد. در بورس انرژی ایران نیز مشابه سایر بورسها، تعداد زیادی خریدار و فروشنده حضور داشته که با انجام داد و ستد در فضایی رقابتی، دستیابی به قیمتهای تعادلی حامل‌های انرژی را میسّر میسازند.
بورس انرژی ایران دارای سه بازار فیزیکی، مشتقه و فرعی میباشد. در بازار فیزیکی، کالاهای پذیرفته شده در بورس و در بازار مشتقه، اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای پذیرفته شده در بورس مورد معامله قرار میگیرند. کالاهای تک محمولهای و خارج از گونه نیز در بازار فرعی قابلیت معامله دارند. بازار فیزیکی خود شامل سه تابلوی برق، نفت و گاز و تابلوی سایر حامل‌های انرژی و بازار مشتقه شامل سه تابلوی قرارداد سلف موازی استاندارد، قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله میباشد.
همچنین هر یک از تابلوها دارای دو رینگ داخلی و بینالمللی هستند. در بازار فیزیکی معاملات در قالب قراردادهای نقدی، نسیه، سلف، کشف پریمیوم انجام میپذیرند و قراردادهای آتی، اختیار معامله و سلف موازی استاندارد و … نیز قابلیت معامله در بازار مشتقه را دارا میباشند.
بر این اساس کلیه حامل‌های انرژی در صورت داشتن سابقه فعالیت قابل اتکاء عرضهکننده در بازار کالای مورد پذیرش، امکان کشف عادلانه قیمت با توجه به میزان عرضه کالا توسط متقاضی و عدم شمول محدودیتهای قیمتگذاری قانونی و انحصار در عرضه یا تقاضا همچنین ارائه تعهدات مصرح در دستورالعمل پذیرش توسط متقاضی با تصویب هیات پذیرش یا کمیته عرضه بورس انرژی به عنوان کالای اصلی یا مشابه امکان معامله در بورس انرژی را دارند.
در بورس انرژی ایران معاملات در بازار فیزیکی بسته به تعداد عرضهکنندگان در یک نماد معاملاتی و شرایط عرضه به سه روش حراج حضوری، معاملات تمام الکترونیکی و عرضه یکجا انجام میپذیرد. معاملات در بازار مشتقه نیز به صورت تمام الکترونیکی انجام میپذیرد.
ارکان شرکت
مجامع عمومی
هیئت مدیره
مدیر عامل
بازرس/حسابرس
منابع بورس انرژی ایران
* سامانه معاملاتی تمام الکترونیکی ویژه معاملات بازار فیزیکی و مشتقه
* سامانه تمام الکترونیکی ثبت و سپرده گذاری و تسویه و پایاپای معاملات
* بیش از 40 شرکت کارگزاری دارای مجوز فعالیت در بورس انرژی که اغلب آنها دارای رتبه الف و ب میباشند.
* پذیرش بیش از 100 کالا-عرضهکننده و قرارداد شامل کالاهای بیش از 20 پالایشگاه نفت و گاز، بیش از 20 نیروگاه تولید برق، بیش از 10 مجتمع پتروشیمی و چندین شرکت کک سازی و پالایش قطران
مزایای پذیرش و معامله در بورس انرژی ایران
معافیت مالیاتی: بر اساس ماده 6 قانون توسعه ابزارهای نوین مالی، 10 درصد از مالیات بر درآمد حاصل از فروش کالاهایی که در بورس های کالایی پذیرفته شده و به فروش میرسد از بخشودگی مالیاتی برخوردارند.
معافیت از تشریفات مزایده و مناقصه: بر اساس ماده 17 قانون توسعه ابزارهای مالیاتی جدید و بندهای قوانین بودجه سنواتی خرید و فروش کالاهای پذیرفته شده در بورسهای کالایی که با رعایت مقررات حاکم بر این بورس ها مورد داد ستد قرار میگیرند توسط وزارتخانهها و دستگاههای دولتی و عمومی و اجرایی نیاز به برگزاری مناقصه یا مزایده و تشریفات مربوط به آنها ندارد.
* امکان بازاریابی و عرضه محصولات در رینگ داخلی و بینالملل از طریق شبکه کارگزاران عضو و سامانههای معاملاتی بورس انرژی
* امکان تأمین کالاهای مورد نیاز از طریق ساز و کار شفاف و منصفانه بورس انرژی
* امکان تأمین مالی و پوشش ریسک عرضهکنندگان از طریق ابزارهای مالی موجود در بورس انرژی
* امکان پوشش ریسک و تأمین کالاهای مورد نیاز مصرفکنندگان برای دورههای زمانی مختلف
* کاهش هزینههای معاملاتی برای مشتریان در مقایسه با معامله در خارج از بورس (شامل هزینههای عقد قرارداد، بازاریابی و …)
* کاهش ریسکهای معاملاتی از جمله ریسک عدم ایفای تعهدات طرفین و …
* وجود قراردادهای استاندارد و مشخص همچنین تضمین استاندارد بودن و کیفیت کالاهای مورد معامله در بورس
* برخورداری از چارچوب مقرراتی جامع در حوزه پذیرش، معاملات، ثبت و سپردهگذاری و تسویه پایاپای کالاها و اوراق بهادار مبتنی بر کالا
