پیشرفت هوش مصنوعی چه تاثیری روی هنر دارد؟

به گزارش شهر پلاس، ابزار به معنای تکنولوژی امروزی، صرفا ماهیت ساده‌سازی تولید و روند‌ها را ندارد؛ بلکه در مواردی نیز می‌تواند منجر به خلاقیت و بهبود کیفی اثر شود. این مسئله برای تولید آثار هنری سابقه قابل توجهی دارد. سابقه و تاثیری که امروزه تبدیل به مکاتب هنری شده و تکنولوژی با حفظ ماهیت خاص خود در تولید آثار هنری نقش بازی می‌کند.

اگر نگاهی به تاریخ هنر داشته باشیم، خلق یک اثر هنری همواره با ابزار ارتباط مستقیمی دارد، اما با به مرور زمان و با تکامل ابزار و پیچیده‌تر شدن استفاده انسان از طبیعت؛ بدون شک هنر نیز از این موضوع بی‌نصیب  نمانده است. ابزار‌های دخیل در تولید اثر هنری نیز پیچیده‌تر شدند تا زمانیکه هنرمندان روس در زمان اوج محدودیت‌های شوروی مکتب جدیدی به جامعه هنری معرفی کردند که مسئله تکنولوژی و هنر را یک پله بالاتر برد.

ورود صنعت از پنجره ساخت گرایی هنری

مکتب کانستراکتیویسم یا ساخت گرایی توسط هنرمند روس ولادیمیر تاتلین در سال ۱۹۱۳ ارائه شد. مکتبی که با نگاه به مفاهیم فلسفی شوروی معتقد به کارکرد هنر در جامعه است. در باور هنرمندان این عرصه ساخت‌گرایی اینگونه تعریف می‌شود: «هنرمند پیشگو نیست که چیزی به او الهام شده باشد؛ بلکه صنعت‌کاری ماهر است که از ماده خامی که رسانه در اختیار او می‌گذارد برای خلق کار هنری استفاده می‌کند. چه بسا هنرمندان را با مهندسان مقایسه می‌کردند که ابزار و رویکردی عقلانی و حتی علمی به کار می‌گیرند.»

استفاده از عنصر حرکت در اثر هنری و به نوعی نگاهی مهندسی به یک اثر، باعث شد مسئله صنعت و تکنولوژی با فرمی جدید وارد هنر شود. این مکتب در طراحی صنعتی، تئاتر و سینما و نقاشی نیز کارکرد‌های مشهوری از خود میان هنرمندان اروپایی و حتی ایران به جا گذاشت. اما مسئله به همینجا ختم نشد بلکه مسئله تکنولوژی با ورود کامپیوتر‌ها به آثار هنری شکل تازه و هیجان‌انگیزی به خود گرفتند. تحول در جهان گرافیک، نقاشی، سینما، موسیقی و حتی مجسمه‌سازی با استفاده و کمک از کامپیوتر، باعث شد صنعت ارتباط عمیق‌تری با هنر برقرار کند.

پیشرفت صنعت، تحول هنر

ابزار صرفا کارکرد خدماتی ندارد؛ بلکه هر کارکرد آن می‌تواند ایده و خلاقیتی جدید برای هنرمندان در ارائه اثر باشد. ایده‌هایی که شاید دیگر در یک مکتب مشخص گنجانده نشوند، اما با هر تغییر ابزار، آثار هنری تولید شده توسط هنرمندان نیز تغییر می‌کنند. در نتیجه با گذر زمان، آثار هنری پیوند بیشتری با تکنولوژی برقرار می‌کنند که این پیوند در نقطه‌ای تبدیل به یک اجبار می‌شود. به طور مشخص در حوزه سینما، عکاسی و موسیقی، ابزار گذشته صرفا یادآور یک اثر کلاسیک هستند و جریان روز گره محکمی با تکنولوژی خورده است.

بیشتر بخوانید:مترسک به برداشتی آزاد از چهارصندوق به صحنه می رود

در این میان برخی از آثار هنری و فرهنگی در ذات خود زاییده پیشرفت تکنولوژی و ابزار صنعتی هستند. برای مثال صنعت چاپ، یکی از نمونه‌های قدیمی و درست در این زمینه است. ابزار چاپ و ماشین آلات مربوط به آن اگرچه برای کتابت ایجاد شدند، اما نگاه هنرمندان به این وسیله باعث شد، چاپ به یک مسئله هنری نیز تبدیل شود. در زمینه عکاسی نیز ابزار اصلی این هنر ناشی از تکامل صنعت است. شاید بتوان ادعا کرد که اوج استفاده بشر از تکنولوژی در تولید آثار هنری را در بروز و ظهور هوش مصنوعی دیده شده است؛ به عبارتی استفاده از تجمیع اطلاعات بشر در یک قالب که می‌تواند در حوزه تصویر، صدا و فرم، فضای خلاقیت جدیدی به هنرمندان ارائه کند.

در سال‌های اخیر رابطه، با شکل‌گیری و عرضه گسترده توکن‌های غیرقابل‌ تعویض (NFTها)، رابطه میان تکنولوژی و هنر عمیق‌تر شده است. آثار هنری که در قالب NFT عرضه می‌شوند، طرفداران خاص خود را دارند که کم هم نیستند.

شمشیر دو لبه تکنولوژی

درست است که تکنولوژی به ارائه آثار هنری با همراهی مکاتب روز در کنار آسان‌سازی و ایجاد خلاقیت برای هنرمند موثر است؛ اما همه چیز به این اصالت نیست.

تکنولوژی در عین حال که منجر به تحول جهان هنر در هر دوره شده است؛ امروزه می‌تواند به عنوان یک عامل تقلب و یا کپی کاری و تولید انبوه نیز تبدیل شود و کفه ترازوی هنر-صنعت را به نفع صنعت سنگین کند. برای مثال در حوزه پوشاک و طراحی و تولید لباس، چرم‌کاران سنتی که اثر خود را نوعی اثر هنری در کارنامه‌ خود می‌دانند؛ در نتیجه‌ دخالت شدید صنعت در این حوزه و کارخانه‌ای شدن ارائه آثار چرمی، به حاشیه رفته‌اند.

البته هنر در رابطه‌ خود با صنعت، عاملی ضعیف و نیازمند نیست. اگرچه ابزار کارکرد اصلی در بیان هنر روز دارد، اما صنعت نیز برای ارائه نرم‌تر خود به جامعه و معرفی مسائل صنعتی، نیازمند بیان هنری است؛ بیانی که در ذهن، احساس و منطق و باور‌های هنرمند قرار دارد و حتی پیشرفته‌ترین اشکال هوش مصنوعی نیز درکی از آن ندارند. در نتیجه صنعت هم برای پیشرفت بیشتر خود به هنر و هنرمند نیاز دارد. در این بین طراحی صنعتی سربلند کرده و نقشی جدید برای هنر در میان صنعت ایجاد کرده است.

منبع: تجارت نیوز