به گزارش شهر بورس، طرح اعطای وام ۳۰ میلیون تومانی ویژه فرهنگیان بازنشسته که از تابستان ۱۴۰۳ توسط صندوق ذخیره فرهنگیان اعلام شده بود، تا امروز با چالش‌های متعددی همراه شده است. این طرح که قرار بود بهبود مالی بازنشستگان فرهنگی را رقم بزند، حالا آنها را در صف‌های طولانی شعب بانکی و میان وعده‌های نرم‌افزاری سردرگم کرده است.
از ابتدا، اعطای این وام با پیچیدگی‌های مالی همراه بود. شرط اصلی دریافت آن، حداقل ۱۵ سال عضویت در صندوق ذخیره فرهنگیان بود و بازپرداخت اقساط آن طی ۲۴ ماه با نرخ کارمزد ۱۰ درصد تعریف شده بود. هرچند نرخ سود موثر حدود ۱۹.۸ درصد نسبت به بازار وام‌های خرد رقمی مناسب‌تر به نظر می‌رسید، اما روند دریافت وام به دلیل وابستگی به سیستم‌های بانکی با اختلالات جدی روبرو شد.
یکی از مهم‌ترین موانع، از کار افتادن ناگهانی اپلیکیشن «توبانک» بود. پیش از شهریور ۱۴۰۴، دریافت وام به‌صورت کاملاً دیجیتال و از طریق این اپلیکیشن انجام می‌شد. بازنشستگان پس از احراز هویت و افتتاح حساب، بلافاصله وام را دریافت می‌کردند اما در شهریورماه امسال، اختلالات فنی باعث تعطیلی کامل این سامانه شد و روند پرداخت وام متوقف گردید. بسیاری از متقاضیان حتی پس از کسر مبلغ افتتاح حساب و خرید سفته الکترونیک، موفق به ثبت نهایی درخواست خود نشدند.
بانک گردشگری وعده داده است که در آبان ۱۴۰۴ سامانه جدیدی به نام «گردشگری پلاس» جایگزین توبانک خواهد شد، اما در حال حاضر افتتاح حساب فقط از طریق شعب فیزیکی انجام می‌شود و بازنشستگان باید هزینه‌ای ۱۵ تا ۲۰ هزار تومانی پرداخت کنند؛ هزینه‌ای که قبلاً در نسخه دیجیتال رایگان بود.
اما مشکل وام فرهنگیان فراتر از اختلالات نرم‌افزاری است. صورت‌های مالی بانک گردشگری نشان می‌دهد که این بانک از سال ۱۴۰۳ با زیان‌های سنگینی مواجه شده و مجموع زیان انباشته آن تا اردیبهشت ۱۴۰۴ به بیش از ۸،۵۰۰ میلیارد تومان رسیده است. بخش قابل توجهی از این زیان‌ها ناشی از انتقال منابع به شرکت‌های زیرمجموعه و تامین خطوط اعتباری وام‌های فرهنگیان است. در نتیجه بدهی بانک گردشگری به صندوق ذخیره فرهنگیان حدود ۳،۴۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است و بازپرداخت اقساط وام‌ها تاکنون کمتر از ۲۵ درصد بوده است.
این موضوع در حقیقت تکراری از سال‌های گذشته است؛ استفاده از سپرده‌های فرهنگیان برای جبران زیان بانک‌های وابسته از دهه ۹۰ آغاز شد و به ویژه در دوره فعالیت بانک سرمایه، بخش زیادی از منابع صندوق ذخیره فرهنگیان به جبران خسارات بانکی اختصاص یافت که بازپس‌گیری آن هنوز به طور کامل انجام نشده است.
اکنون به نظر می‌رسد که این مدل، با شدت بیشتر و در حجم مالی بالاتر، بار دیگر با بانک گردشگری تکرار شده است و این بار تامین مالی فرهنگیان بازنشسته با ریسک جدی برای آینده این قشر همراه شده است.
منبع: فرارو
