نسبت P/E چیست؟

P/E مخفف price-earnings ratio است که نسبت قیمت به درآمد هر سهم بوده و یکی از ابزارهای مهم برای ارزش‌گذاری سهام شرکت‌ها است. این نسبت به صورت نسبت قیمت بازار برحسب سهمی که بر درآمد سالیانه هر سهم تقسیم شده، به دست می‌آید.

سود هر سهم / قیمت هر سهم = P/E

نسبت قیمت به درآمد سهم، بیانگر آن است که قیمت سهام شرکت، چند برابر میزان سود نقدی است که شرکت به هر سهم خود تخصیص می‌دهد. به عبارت دیگر، این نسبت نشان‌دهنده ارزش قیمت سهام به نسبت سودی است که شرکت بین سهامدارانش توزیع می‌کند.

 مفهوم نسبت P/E

این نسبت به این معنی است که یک سرمایه گذار حاضر است به ازای هر ۱ ریال بازدهی از سهامی که به دست می آورد، چند ریال پرداخت کند.

برای درک بهتر نسبت P/E در بورس به مثال زیر دقت کنید:

قیمت سهام یک شرکت در حال حاضر: ۲۰۰ تومان

سود پیش بینی شده برای سال جاری: ۴۰

محاسبه نسبت P/E در سهام در بورس: ۵ = ۴۰ / ۲۰۰

پس در اینجا P/E برابر است با ۵، یعنی اینکه سرمایه گذاران حاضر هستند بابت هر ریال سود در این شرکت، ۵ ریال پرداخت کنند. هر چند محاسبه P/E بسیار ساده است اما تفسیر آن کار آسانی نیست.

شرح نسبت P/E در سایت TSETMC

در شکل بالا که از سایت tsetmc.com برداشته شده، آخرین P/E شرکت پتروشیمی تندگویان با توجه به سودی که پیش‌بینی کرده برابر با ۵۳.۱۹ است. این عدد از تقسیم قیمت پتروشیمی به EPS آن بدست آمده است.

P/E  محاسبه شده انتظارات سرمایه گذاران از آینده سهم را به ما نشان می‌دهد. نسبت محاسبه شده دلیل اینکه چرا سرمایه‌گذاران حاضر هستند برای هر ۱ ریال سود این شرکت ۵۳.۱۹ ريال پرداخت کنند و یا اینکه اصلا این انتظار سرمایه‌گذاران درست است یا نه را بیان می‌کند.

تغییرات قیمت منجر به تغییر نسبت P/E می‌شود؛ به این صورت که زمانی که قیمت (P) افزایش می‌یابد، این نسبت نیز افزایش پیدا می‌کند و بالعکس.

برای اینکه متوجه شوید تغییر قیمت منجر به تغییر این نسبت می‌شود یا تغییر نسبت منجر به تغییر قیمت سهم می‌شود، لازم است با کاربرد این نسبت و همچنین انواع آن آشنایی داشته باشیم.

کاربردهای نسبت P/E

تاکید می‌کنیم که نسبت P/E یکی از نسبت‌های مهم مالی است که در ارزش‌گذاری سهام مورد استفاده قرار می‌گیرد اما تنها ابزار ارزش‌گذاری نیست.

حال باید دید چگونه از این نسبت برای ارزش‌گذاری استفاده می شود!

نام دیگر این نسبت ضریب سهام است. برای محاسبه و ارزش‌گذاری سهم با استفاده از این نسبت باید یک P/E برای سهم محاسبه شود، سپس P/E حساب شده در سود سهم ضرب شود تا ارزش آن سهم به دست آید:

 P/E * eps = price

قیمتی که از این رابطه به دست می‌آید را با قیمت قابل معامله سهم در بازار مقایسه نمایید. در صورتی که قیمت سهم در بازار از این عدد کمتر باشد، به این معنی است که آن سهم کمتر از ارزش خود در حال معامله است، پس ارزنده است و قابلیت رشد دارد.

البته این نکته را در نظر داشته باشید که در صورتی می‌توان به نسبت به دست آمده این سهم اعتماد نمود که بدانید نسبتی که شما محاسبه کرده‌اید، درست بوده و در غیر این صورت ارزشی که برای سهام به دست می‌آورید، اشتباه است.

برای درک بهتر نسبت P/E در بورس به مثال زیر دقت کنید:

نسبت P/E محاسبه شده برای سهم: ۳۰

EPS سهم: ۲۰

قیمت سهم در حال حاضر: ۶۰۰ تومان  (EPS*E=P)

در اینجا P/E برابر است با ۳۰؛ یعنی اینکه سرمایه‌گذاران حاضر هستند بابت هر ریال سود در این شرکت، ۳۰ ریال پرداخت کنند.

اگر قیمت سهم در بازار از ۶۰۰ تومان کم‌تر باشد، یعنی سهم پتانسیل رشد بیشتر را دارد و امکان رشد آن وجود دارد و نباید نگران آن بود. اما اگر قیمت آن از ۶۰۰ تومان بیشتر باشد یعنی بیشتر از ارزشش در حال معامله است.

انواع مختلف P/E

P/E دنباله‌دار

P/E دنباله‌دار ساده‌ترین روش برای محاسبه قیمت روز سهام و میزان سوددهی است و مشخص می‌کند که سرمایه گذاران حاضرند برای هر یک ریال سود شرکت، چند ریال پرداخت کنند. با تغییر قیمت سهام، عدد به دست آمده در این نسبت نیز تغییر می‌کند. محاسبه P/E دنباله‌دار ساده ترین شکل محاسبه است که از تقسیم قیمت روز سهم بر سود (EPS) آن به دست می‌آید.

P/E برآوردی

P/E برآوردی یک از کاملترین روش‌های محاسبه P/E است. نام دیگر این نسبت، تحلیلی و پیشتاز است. از این نسبت در ارزش‌گذاری شرکت استفاده می‌شود. عواملی از قبیل نرخ رشد سود شرکت، نرخ بهره بانکی و تورم مواردی هستند که در محاسبه P/E  برآوردی استفاده می‌شوند.

P/E دنباله‌دار و برآوردی چه تفاوتی دارند؟

P/E  دنباله‌دار با توجه به شرایط حال حاضر یک سهم تعیین می‌شود اما P/E تحلیلی یا برآوردی نشان دهنده P/E ای است که انتظار داریم سهم به آن برسد.

برای مثال، اگر P/E دنباله‌دار سهمی در بازار ۲۰ است و P/E تحلیلی ما برای سهم ۶۰ است، می‌توان انتظار داشت که P/E آن سهم رشد داشته باشد.

P/E بالا بهتر است یا پایین؟

برای پاسخ به این سوال، ابتدا به بررسی معنای این دو مورد می‌پردازیم و سپس به نکاتی در مورد P/E بالا و پایین اشاره خواهیم کرد.

P/E بالا نشان‌دهنده انتظار بازار جهت سوددهی بالاتر آن شرکت در آینده است اما P/E  پایین نشان می‌دهد که انتظار بازار، کاهش سوددهی آن شرکت در آینده است.

باید به خاطر داشت که P/E  بالا و پایین لزوما بیانگر وضعیت مناسب و یا نامناسب یک سهم در بازار بورس نیست. اگر p/e سهمی بالا باشد، این انتظار وجود دارد که درآینده سود شرکت افزایش یابد و افزایش سود باعث می‌شود که مخرج کسر در فرمول P/E کوچک شود و این نسبت متعادل می‌شود.

بلعکس، با P/E پایین این انتظار وجود دارد که در آینده، سهم با افزایش قیمت مواجه گردد و یا اینکه بازار انتظار دارد سود شرکت در آینده کاهش یابد و کاهش سود منجر به کاهش مخرج و بزرگ شدن نسبت P/E شود و این نسبت باز هم متعادل می‌شود.

خلاصه نکات مهم در مورد P/E

• برای ارزش گذاری شرکت و خرید سهام می‌توان ازنسبت P/E استفاده کرد.

• شرکت ها برای محاسبه سود خود از روش‌های مختلف حسابداری استفاده می‌کنند؛ به همین خاطر ممکن است سود تحت تاثیر عوامل مختلف قرار گیرد و کمتر یا بیشتر از مقدار واقعی خود نشان داده شود. پس باید این نکته را مد نظر خود قرار دهید.

• محاسبه P/E برای شرکت‌هایی که سود ندارند یا زیان‌ده هستند، کاربرد نخواهد داشت. زمانی‌که شرکت درآمدی نداشته باشد P/E یک عدد منفی می‌شود و باید بدانید که نسبت P/E از تقسیم قیمت به درآمد به دست می‌آید و نمی‌تواند یک عدد منفی باشد. در اینگونه موارد برای ارزشگذاری سهم از سایر روش‌ها باید استفاده کرد.

• انتظار سرمایه گذاران از سوددهی شرکت در آینده را می توان با P/E بالا و پایین نشان داد.

• بالا بودن نسبت P/E  در سهمی به معنی ارزنده بودن و گران بودن سهم نیست؛ بلکه انتظار بازار از آینده شرکت و سودآوری آن را نشان می‌دهد. برای اطمینان از ارزندگی سهم، بهترین راه یادگیری محاسبه نسبت P/E توسط خودتان است.

• برای ارزش‌گذاری سهام روش‌های متفاوتی وجود دارد. برای خرید سهم علاوه بر این نسبت از سایر نسبت‌های کاربردی نیز باید استفاده کرد.

منبع: اخبار بورس