به گزارش شهر بورس، در حالی که طی ماه‌های اخیر موانع واردات خودروی جانبازان تا حدی برطرف شده، اکنون شاهد شکل‌گیری یک بازار غیررسمی و پررونق برای خرید و فروش حواله‌های این خودروها هستیم. این در شرایطی است که طبق قوانین موجود، واگذاری حواله خودروهای وارداتی جانبازان به افراد غیرمشمول، ممنوع و غیرقانونی است؛ اما نگاهی گذرا به پلتفرم‌های آنلاین خرید و فروش خودرو و کالا نشان می‌دهد که این ممنوعیت عملاً نادیده گرفته شده و آگهی‌های متعددی در این خصوص منتشر شده‌اند.
رشد بازار خرید و فروش غیررسمی حواله خودروهای جانبازان
در بسیاری از این آگهی‌ها، حواله خودروهایی که در بازار آزاد قیمتی بین ۶ تا ۱۰ میلیارد تومان دارند، با نرخ‌هایی بین یک تا دو میلیارد تومان به فروش گذاشته شده‌اند. برای مثال، حواله یک دستگاه «تویوتا ونزا» با قیمت یک میلیارد و ۷۵۰ میلیون تومان عرضه شده، در حالی که قیمت واقعی این خودرو در بازار داخلی نزدیک به هفت میلیارد تومان است. در آگهی دیگری، حواله «تویوتا کمری» اتوماتیک به قیمت یک میلیارد و ۶۵۰ میلیون تومان ارائه شده، در حالی که برای خرید آزاد این خودرو باید بیش از هفت میلیارد تومان پرداخت کرد. همچنین حواله «تویوتا وایلندر» نیز با قیمتی حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان آگهی شده و در توضیحات آن ذکر شده که این خودرو از مالیات و عوارض گمرکی معاف است، در حالی که قیمت این مدل در بازار آزاد بیش از شش میلیارد تومان است.
این پدیده ناشی از آن است که بخش قابل‌توجهی از جانبازان مشمول، علی‌رغم برخورداری از سهمیه واردات، توانایی تأمین هزینه‌های مربوط به ثبت سفارش، تأمین ارز یا پرداخت نقدی برای واردات خودرو را ندارند. بنابراین، ترجیح می‌دهند سهمیه خود را به افراد دیگر واگذار کنند؛ اقدامی که عملاً در فضای بازار سیاه، سودهای چندصد میلیونی را نصیب دلالان و واسطه‌گران می‌کند.
در همین راستا، برای تسهیل فرآیند واردات و رفع مشکلات پیشین، معاون اول رئیس‌جمهوری، محمدرضا عارف، آیین‌نامه جدید واردات خودروهای خارجی برای جانبازان را ابلاغ کرد. مطابق این آیین‌نامه، سقف ارزی خودروهای قابل واردات برای جانبازان بر اساس درصد جانبازی به ترتیب ۳۵ هزار یورو برای بالای ۷۰ درصد، ۳۰ هزار یورو برای ۷۰ درصد و ۲۵ هزار یورو برای جانبازان ۵۰ تا ۶۹ درصد تعیین شده است.
در حال حاضر، دو مسیر برای ثبت سفارش در اختیار مشمولان قرار دارد: یا شخص جانباز به‌طور مستقیم ثبت سفارش را در سامانه جامع تجارت انجام دهد، یا از طریق اعطای وکالت به شرکت‌های دارای مجوز، روند واردات را پیگیری کند؛ در روش دوم، تأمین ارز نیز بر عهده شرکت‌هاست و نیازی به پرداخت مستقیم از سوی جانباز نیست.
طبق اعلام سعید اوحدی، رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران، تا اردیبهشت‌ماه امسال، حدود ۱۴ هزار نفر از جانبازان ۵۰ درصد به بالا برای واردات خودرو ثبت‌نام کرده‌اند. از این تعداد، ثبت سفارش حدود ۹ هزار نفر نهایی شده و بالغ بر ۸ هزار خودروی وارداتی در مرحله ترخیص از گمرک قرار دارند.
با وجود پیشرفت‌های صورت‌گرفته در اجرای طرح واردات خودروهای جانبازان، خلأ نظارتی و ضعف در کنترل اجرای قانون موجب شده تا بازار واسطه‌گری و فروش غیرقانونی حواله‌ها به‌شدت فعال شود. این روند، نه‌تنها موجب انحراف منابع و رانت برای گروه‌های خاص شده، بلکه روح عدالت‌محور قانون را نیز تحت‌الشعاع قرار داده است.
در شرایط فعلی، بازنگری در سیاست‌های اجرایی و تقویت سیستم نظارت و شفاف‌سازی روند واگذاری و واردات، بیش از هر زمان دیگری ضروری به نظر می‌رسد؛ تا هم حق قانونی ایثارگران حفظ شود و هم فرصت سوء‌استفاده از این امتیازات کاهش یابد.
منبع: دنیای اقتصاد
