به گزارش شهر بورس، مسئله مدیریت عرضه و مصرف سوخت در کشور طی سال‌های اخیر به یکی از دغدغه‌های اساسی اقتصادی و اجتماعی تبدیل شده است. رشد بی‌رویه مصرف بنزین، فاصله فزاینده میان تولید و تقاضا و همچنین افزایش قاچاق سوخت، دولت را به سمت اتخاذ سیاست‌های جدید و بنیادی سوق داده است. در این میان، دولت سیزدهم به نظر می‌رسد عزم جدی‌تری برای اجرای اصلاحات در این حوزه دارد.
دیدگاه‌های مسعود پزشکیان درباره محدودیت کارت‌های سوخت
مسعود پزشکیان، نماینده مجلس و فعال اقتصادی، در جلسه‌ای با خبرنگاران، به برنامه‌های جدید دولت برای کنترل مصرف بنزین اشاره کرد. یکی از نکات مهمی که او مطرح کرد، محدودسازی تعداد کارت‌های سوخت به ازای هر خانوار است. به گفته پزشکیان، دیگر نباید این امکان وجود داشته باشد که یک فرد بیش از یک کارت سوخت داشته باشد و از همه آنها استفاده کند. این پیشنهاد نشان‌دهنده تمایل دولت به اعمال سیاست‌های مصرف مبتنی بر هویت ملی و تغییر اساسی در نحوه تخصیص سوخت است.
طرح تخصیص بنزین بر مبنای کارت ملی
یکی از راه‌حل‌های مطرح شده توسط کارشناسان، تخصیص بنزین صرفاً با کارت ملی است که به منظور مقابله با قاچاق و کنترل مصرف مطرح شده است. با این حال، برخی تحلیل‌گران اجرای این طرح را ناکافی می‌دانند و معتقدند برای کاهش مصرف و جلوگیری از ناترازی عرضه و تقاضا، افزایش قیمت بنزین ضروری است.
هدفمندسازی یارانه‌ها؛ توجه به عدالت اجتماعی
طرح هدفمند کردن یارانه بنزین بر اساس درآمد خانوارها نیز در دستور کار قرار دارد. این برنامه تلاش می‌کند سهم یارانه را به نحوی تنظیم کند که دهک‌های پردرآمد کمتر از یارانه بهره‌مند شوند و منابع بیشتری به حمایت از دهک‌های کم‌درآمد اختصاص یابد. پزشکیان در این زمینه تاکید کرد که دولت قصد ندارد فشار افزایش قیمت بنزین را بر اقشار ضعیف تحمیل کند اما سوال مهم این است که چرا باید سالانه میلیاردها دلار برای واردات بنزین هزینه کرد تا مصرف‌کنندگان پرمصرف همچنان با قیمت‌های پایین از این سوخت بهره‌مند شوند.
محدودیت‌ها و چالش‌های افزایش قیمت سوخت
از زمان آبان ۱۳۹۸ تاکنون، قیمت بنزین بدون تغییر باقی مانده و این در حالی است که دو نرخ سهمیه‌ای ۱۵۰۰ تومان و آزاد ۳۰۰۰ تومان برای مصرف در نظر گرفته شده است. هر تصمیمی درباره تغییر قیمت یا بازنگری در سهمیه‌ها، می‌تواند تبعات گسترده‌ای در زمینه اقتصادی و اجتماعی ایجاد کند و نیازمند بررسی دقیق و جامع است.
جمع‌بندی و چشم‌انداز آینده
در مجموع، گزینه‌هایی همچون تخصیص بنزین به کارت ملی، افزایش قیمت‌ها و هدفمند کردن یارانه‌ها مطرح شده‌اند. انتخاب هر کدام از این راهکارها باید بر اساس تحلیل‌های کارشناسی دقیق، ارزیابی آثار اقتصادی و اجتماعی و ظرفیت جامعه برای پذیرش تغییرات صورت گیرد.
| راهکار | مزایا | معایب |
|---|---|---|
| تخصیص بنزین به کارت ملی | کاهش قاچاق و عدالت مصرف | نیاز به زیرساخت‌های فناوری پیشرفته |
| افزایش قیمت سوخت | کاهش مصرف و تامین مالی دولت | فشار بیشتر به اقشار آسیب‌پذیر |
| هدفمندسازی یارانه‌ها | حمایت از دهک‌های کم‌درآمد | پیچیدگی در شناسایی دقیق گروه‌ها |
سوال اساسی: آیا ایران آماده این تغییرات است؟
اجرای این سیاست‌ها با چالش‌های جدی اقتصادی و اجتماعی همراه است که دولت باید با شفافیت و برنامه‌ریزی دقیق، موانع را پشت سر بگذارد و شرایط را برای پذیرش تغییرات تاریخی در بازار سوخت فراهم سازد.
منبع: اقتصادایرانی
