به گزارش شهر بورس، علی لاریجانی یکی از پرنفوذترین سیاستمداران جمهوری اسلامی ایران است که از سال‌های آغازین انقلاب تا امروز، نقش‌های کلیدی در سپهر سیاست، امنیت و فرهنگ کشور ایفا کرده است. او با تکیه بر پیشینه خانوادگی مذهبی، تحصیلات عالی و تجربه در سطوح مختلف اجرایی و تقنینی، چهره‌ای منحصربه‌فرد در سیاست ایران است. در ادامه بیوگرافی علی لاریجانی را بخوانید.
بیوگرافی علی لاریجانی؛ سیاستمدار، استاد فلسفه و مدیر ارشد جمهوری اسلامی
علی اردشیر لاریجانی در ۱۳ خرداد ۱۳۳۶ در نجف، عراق به دنیا آمد. خانواده او از لاریجان آمل (استان مازندران) هستند. پدرش آیت‌الله میرزا هاشم آملی، از مراجع تقلید شیعه بود که برای تحصیل به نجف مهاجرت کرد. برادرانش نیز از چهره‌های شناخته‌شده علمی و سیاسی کشورند؛ از جمله صادق لاریجانی (رئیس سابق قوه قضاییه)، محمدجواد، باقر و فاضل لاریجانی.
او در سن ۲۰ سالگی با فریده مطهری، دختر شهید مرتضی مطهری ازدواج کرد و چهار فرزند به نام‌های فاطمه، سارا، مرتضی و محمدرضا دارد. خواهر او همسر مصطفی محقق داماد است و احمد توکلی، نماینده پیشین مجلس و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، پسرخاله او است.
تحصیلات و فعالیت علمی علی لاریجانی
تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در قم به پایان رساند. سال ۱۳۵۴ وارد دانشگاه صنعتی شریف شد و کارشناسی علوم رایانه (کامپیوتر) را اخذ کرد. به توصیه پدرزنش، فلسفه را در دانشگاه تهران ادامه داد و موفق به دریافت کارشناسی ارشد و دکترای فلسفه شد.
رساله دکترای او درباره فلسفه ریاضیات کانت زیر نظر غلامعلی حدادعادل نوشته شد. لاریجانی هم‌اکنون دانشیار فلسفه در دانشگاه تهران است و کتاب‌ها و مقالات متعددی در حوزه فلسفه، به‌ویژه فلسفه کانت، منتشر کرده است.
آغاز فعالیت‌های اجرایی و نظامی
پس از انقلاب ۱۳۵۷، لاریجانی فعالیت خود را در سازمان صداوسیما آغاز کرد و مدتی رئیس واحد مرکزی خبر بود. در سال ۱۳۶۱ به عضویت سپاه پاسداران درآمد و تا درجه سرتیپی پیش رفت.
او در این مدت مسئولیت‌هایی همچون معاون امور مجلس وزارت کار، معاون حقوقی وزارت پست و تلگراف، معاون حقوقی و امور مجلس وزارت سپاه و جانشین رئیس ستاد مشترک سپاه را تجربه کرد. همچنین در راه‌اندازی و مدیریت رسانه‌های انقلابی فعال بود.
ورود به دولت و رسانه ملی
در سال ۱۳۷۱ و دولت اکبر هاشمی رفسنجانی، به‌عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب شد. یک سال بعد، در ۱۳۷۲، با حکم رهبر جمهوری اسلامی، ریاست سازمان صدا و سیما را بر عهده گرفت و تا سال ۱۳۸۳ در این سمت ماند؛ دورانی که با توسعه شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی، تاسیس روزنامه جام جم و گسترش تولیدات رسانه‌ای همراه بود.
در عین حال، این دوره با انتقادها و چالش‌هایی نیز همراه شد، از جمله محدودیت‌های رسانه‌ای، کشمکش با دولت‌های وقت (به‌ویژه دولت خاتمی) و تحقیق و تفحص مجلس ششم از صداوسیما که به کشمکش حقوقی و سیاسی گسترده‌ای انجامید.
دبیر شورای عالی امنیت ملی و مذاکرات هسته‌ای
پس از پایان دوران مدیریت رسانه ملی، در سال ۱۳۸۴ با حکم رهبر انقلاب، نماینده ایشان و دبیر شورای عالی امنیت ملی شد. در این دوره، به عنوان مسئول پرونده هسته‌ای ایران، مذاکرات حساسی را با طرف‌های غربی به‌ویژه خاویر سولانا پیش برد اما به دلیل اختلافات مدیریتی با رئیس‌جمهور وقت (محمود احمدی‌نژاد)، در سال ۱۳۸۶ استعفا داد. استعفای او بازتاب رسانه‌ای گسترده‌ای داشت و برخی اختلافات راهبردی میان دولت و شورای عالی امنیت ملی را علت اصلی آن دانستند.
حضور علی لاریجانی در مجلس و ریاست سه دوره پیاپی
در انتخابات مجلس هشتم (۱۳۸۷)، لاریجانی با رای بالایی از حوزه قم به مجلس راه یافت و در همان ابتدا، به ریاست مجلس شورای اسلامی رسید. این مسئولیت را در سه دوره متوالی (مجالس هشتم، نهم و دهم) تا سال ۱۳۹۹ حفظ کرد.
ریاست او بر مجلس با تصویب برجام، بررسی لوایح مهم اقتصادی و اجتماعی، و همچنین کشمکش‌های سیاسی داخلی همراه بود. برخی تصمیمات و رفتارهای مدیریتی او – مانند مدیریت جلسه تصویب برجام در زمان کوتاه – موافقان و مخالفان جدی داشت.
سوابق علی لاریجانی و مسئولیت‌های فعلی
پس از پایان دوره نمایندگی و ریاست مجلس، در سال ۱۳۹۹ با حکم رهبر انقلاب، به‌عنوان مشاور رهبری و عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب شد. در سال ۱۴۰۴ نیز مجددا به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی انتخاب شد. او همزمان عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی است و در ماموریت‌های ویژه منطقه‌ای، نقش فعالی داشته است.
انتخابات ریاست‌جمهوری و حواشی مهم
- انتخابات ۱۳۸۴: لاریجانی برای نخستین بار نامزد ریاست‌جمهوری شد و در بین هفت نامزد، به رتبه ششم رسید.
- انتخابات ۱۴۰۰ و ۱۴۰۳: مجددا نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری شد اما از سوی شورای نگهبان رد صلاحیت شد؛ موضوعی که بازتاب گسترده رسانه‌ای و واکنش صریح رهبر جمهوری اسلامی را نیز به همراه داشت.
- تحریم بین‌المللی: در سال ۱۴۰۱ توسط دولت کانادا به اتهام نقض حقوق بشر تحریم شد.
- بیماری کرونا: در فروردین ۱۳۹۹ مبتلا شد و دوران قرنطینه را سپری کرد.
گرایش سیاسی و جایگاه فکری
علی لاریجانی گرایش اصول‌گرایی دارد اما وابستگی حزبی نداشته و همواره مستقل و عمل‌گرا عمل کرده است. بسیاری تحلیلگران، او را چهره‌ای معتدل و اهل تعامل و مذاکره می‌دانند که در بزنگاه‌های حساس سیاست ایران، نقش واسطه یا تصمیم‌ساز را ایفا کرده است.
زندگی شخصی علی لاریجانی
لاریجانی از سال ۱۳۵۶ با فریده مطهری (دختر شهید مطهری) ازدواج کرد و صاحب چهار فرزند است. خانواده او همچنان در عرصه‌های علمی، پزشکی و مدیریتی کشور فعال‌اند. طبق برخی گزارش‌های رسانه‌ای، دخترش فاطمه لاریجانی مدتی برای تحصیل پزشکی به آمریکا سفر کرده بود.
نقدها و دیدگاه‌ها
عملکرد علی لاریجانی همواره مورد نقد و داوری جریان‌های مختلف سیاسی بوده است؛ از یک سو، توسعه شبکه‌های صداوسیما و تثبیت مدیریت رسانه ملی و از سوی دیگر، محدودیت‌های رسانه‌ای و حواشی مالی و سیاسی از مهم‌ترین نقاط بحث دوران مدیریتی او بوده است.
در مجلس نیز برخی اقدامات او – مانند مدیریت جلسه برجام – با واکنش تند برخی نمایندگان روبرو شد. در کنار این‌ها، رفتار او در قبال دولت‌های مختلف و حضورش در پرونده‌های مهم امنیتی و منطقه‌ای، نشان از جایگاه ویژه او در ساختار سیاسی ایران دارد.
جمع‌بندی
علی لاریجانی از معدود سیاستمدارانی است که در سطح عالی قوای مختلف نظام، چه در اجرا، چه در قانون‌گذاری، چه در امنیت و چه در فرهنگ، ایفای نقش کرده است. او با ترکیبی از تجربه، دانش نظری و عملگرایی، همچنان یکی از چهره‌های کلیدی جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رود؛ شخصیتی که همواره در بزنگاه‌های مهم کشور، نقش‌آفرین بوده و تاثیرگذاری او همچنان ادامه دارد.
