به گزارش شهر بورس، تصور کنید سرمایه گذاری هستید که با سختی فراوان مبلغی را پس‌انداز کرده و آن را در اوراق قرضه بلندمدت سرمایه‌گذاری کرده‌اید. همه چیز خوب به نظر می‌رسد تا وقتی که اولین سود اوراق به حسابتان واریز می‌شود. حالا شما باید تصمیم بگیرید با این سود چه کنید. اما چه می‌شود اگر نرخ بهره به شدت کاهش پیدا کند و دیگر نتوانید همان بازده قبلی را از سرمایه‌گذاری‌های جدیدتان به دست آورید؟ این همان ریسک سرمایه گذاری مجدد است که بسیاری از سرمایه‌گذاران، به‌ویژه در ایران، با آن روبه‌رو هستند. در این مقاله آموزشی بیشتر به این موضوع می پردازیم.

ریسک سرمایه گذاری مجدد چیست؟

فرض کنید که شما در اوراق مشارکت یک شرکت بزرگ سرمایه گذاری کرده‌اید. نرخ بهره این اوراق ۲۰ درصد بوده و هر شش ماه یک‌بار سود آن به حسابتان واریز می‌شود. اما ناگهان دولت تصمیم می‌گیرد نرخ بهره بانکی را کاهش دهد. حالا شما با سود شش ماهه‌ای که دریافت کرده‌اید، باید دنبال فرصت‌های جدید بگردید، اما دیگر هیچ گزینه‌ای وجود ندارد که بازدهی مشابه به شما بدهد. این چالش، همان ریسک سرمایه گذاری مجدد است.

عوامل مؤثر بر ریسک سرمایه گذاری مجدد

1. نوسانات نرخ بهره: مثلاً در دهه ۹۰ شمسی، بسیاری از ایرانی‌ها در صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کردند که سود تضمینی بالایی داشتند. اما کاهش ناگهانی نرخ بهره، سود این صندوق‌ها را کاهش داد و سرمایه‌گذاران مجبور شدند به ابزارهای کم‌بازده‌تر روی بیاورند.
2. ماهیت ابزارهای مالی: ابزارهای مالی با چندین جریان نقدی مانند اوراق مشارکت یا صندوق‌های با درآمد ثابت، بیشتر در معرض این ریسک قرار دارند. اما ابزارهایی مانند اوراق خزانه اسلامی که تنها یک پرداخت در سررسید دارند، از این ریسک مصون هستند.
3. عدم اطمینان از روند بازار: تصور کنید که قرار است سود سرمایه گذاری های خود را در بازاری سرمایه‌گذاری کنید که فردا ممکن است دچار تغییرات شدید شود. این عدم اطمینان، سرمایه‌گذاران را دچار استرس و سردرگمی می‌کند.

ابزارهای مالی عاری از ریسک سرمایه گذاری مجدد

1. اوراق بدون سود (Zero-Coupon Bonds): فرض کنید اوراقی خریده‌اید که تنها در زمان سررسید به شما بازده می‌دهد. این نوع اوراق، مانند برخی از اوراق خزانه اسلامی در ایران، نیازی به سرمایه گذاری مجدد ندارند و شما را از این ریسک در امان نگه می‌دارند.
2. اوراق خزانه دولتی: دولت‌ها در ایران اوراقی منتشر می‌کنند که تنها یک پرداخت دارند و برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال امنیت هستند، گزینه‌ای مناسب به حساب می‌آیند.
3. گواهی سپرده بلندمدت (CDs): برخی بانک‌های ایرانی گواهی‌های سپرده‌ای ارائه می‌دهند که سود ثابت و پرداخت‌های نهایی دارند. این ابزارها می‌توانند از این نوع ریسک جلوگیری کنند.

چگونه می‌توان ریسک سرمایه گذاری مجدد را مدیریت کرد؟

1. تنوع در سرمایه گذاری: یکی از دوستان من که در بازار سرمایه ایران فعال بود، به‌جای تمرکز روی یک ابزار مالی، سبدی متنوع از سهام، صندوق‌ها و اوراق تشکیل داد. این استراتژی باعث شد که حتی در دوران کاهش نرخ بهره، او همچنان بازده قابل قبولی داشته باشد.
2. استفاده از استراتژی Laddering: این استراتژی شامل خرید اوراق با سررسیدهای مختلف است. برای مثال، می‌توانید اوراق مشارکت با سررسیدهای یک‌ساله، دوساله و سه‌ساله خریداری کنید تا جریان نقدی‌تان در دوره‌های مختلف توزیع شود.
3. قراردادهای آتی و مشتقات مالی: در بورس کالای ایران، ابزارهایی مانند قراردادهای آتی سکه و طلا وجود دارند که می‌توانند به شما کمک کنند تا اثرات ریسک را کاهش دهید.

تأثیر ریسک سرمایه گذاری مجدد بر سرمایه‌گذاران

1. کاهش بازده مورد انتظار: یک مثال ملموس دیگر از ایران، کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی در سال‌های اخیر است که باعث شد بسیاری از سرمایه‌گذاران به سمت بازارهایی مانند بورس و املاک حرکت کنند.
2. افزایش هزینه‌های مالی: سرمایه‌گذاری مجدد با نرخ‌های پایین‌تر به معنای کاهش قدرت خرید شماست. مثلاً اگر سود حاصل از اوراق قرضه‌تان را نتوانید در بازاری پرسود سرمایه‌گذاری کنید، در واقع هزینه‌ای از دست داده‌اید.

ریسک سرمایه گذاری مجدد یک واقعیت اجتناب‌ناپذیر در دنیای مالی است که به‌ویژه برای سرمایه‌گذارانی که در ابزارهای با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌کنند، اهمیت دارد. با درک این ریسک و استفاده از استراتژی‌های متنوع مانند تنوع‌بخشی، Laddering و انتخاب ابزارهای مناسب، می‌توانید این ریسک را مدیریت کرده و بازده سرمایه‌گذاری خود را بهینه کنید.