به گزارش شهر بورس، آیا شما هم از علاقه‌مندان به تاریخ پنهان شهرها هستید؟ تهران، با لایه‌های متعدد فرهنگی و تاریخی‌اش، پر از گنجینه‌هایی است که منتظر کشف شدن‌اند. خانه موتمن الاطبا، یکی از این جواهرها، در محله قدیمی عودلاجان پنهان شده و نه تنها نمادی از معماری قاجاری است، بلکه پلی به گذشته پزشکی ایران می‌زند. این عمارت با بیش از ۱۵۰ سال قدمت، داستان‌هایی از دوران قاجار، تحولات پزشکی و حتی دنیای سینما را در خود جای داده است. اگر به دنبال تجربه‌ای اصیل و متفاوت از تهران هستید، این خانه می‌تواند نقطه شروعی عالی باشد؛ جایی که تاریخ زنده است و بازدیدکنندگان می‌توانند در آن عکس بگیرند، فیلم بسازند یا حتی در کافه‌اش استراحت کنند.
در دنیای امروز، تهران به‌سرعت تغییر می‌کند و بسیاری از جاذبه‌های تاریخی آن در حال از بین رفتن هستند، اما خانه موتمن الاطبا هنوز به‌عنوان یک نماد فرهنگی و تاریخی در قلب شهر ایستاده است. این خانه با قدمت خود، نه تنها بخشی از تاریخ تهران بلکه نمایانگر بخش‌های مهمی از تاریخ پزشکی ایران است که در دل معماری زیبا و منحصر به‌فرد قاجاری به چشم می‌خورد. بازدید از این خانه به‌نوعی سفر به دل تاریخ است، جایی که در آن می‌توان روح تهران قدیم را لمس کرد.
خانه موتمن الاطبا کجاست؟ گوهری در دل عودلاجان
خانه موتمن الاطبا در محله عودلاجان، یکی از قدیمی‌ترین و خاطره‌انگیزترین نقاط تهران، واقع شده است. عودلاجان که روزگاری محله‌ای پر از زندگی و فعالیت‌های تجاری بوده، اکنون به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مناطق گردشگری تهران شناخته می‌شود. این محله در دوران قاجار محل سکونت درباریان، تجار و نخبگان بود و از آن زمان تاکنون، همچنان از روحیه تاریخی خود بهره‌مند است.
خانه موتمن الاطبا در نزدیکی بازار بزرگ تهران و خیابان پانزده خرداد قرار دارد که خود از دیگر جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی تهران است. این منطقه به دلیل موقعیت مکانی و دسترسی راحت از طریق مترو و اتوبوس به‌طور خاص برای علاقه‌مندان به تاریخ تهران و معماری قدیمی جذاب است.
محله عودلاجان در منطقه ۱۲ تهران واقع شده و از شمال به خیابان امیرکبیر و از جنوب به خیابان بوذرجمهری محدود می‌شود. دسترسی آسان از طریق مترو (ایستگاه پانزده خرداد یا امام خمینی) و اتوبوس، آن را به مقصدی محبوب برای گردشگران تبدیل کرده است. خیابان پامنار، جایی که خانه در آن قرار دارد، خود بخشی از تاریخ سیاسی و فرهنگی تهران است و وقایع مهمی را شاهد بوده.
آدرس خانه موتمن الاطبا: تهران، میدان بهارستان، خیابان ابن‌سینا، خیابان امیرکبیر غربی، خیابان پامنار (محله عودلاجان)، رو‌به‌روی مسجد کاشانی، بن‌بست موتمن الاطبا، انتهای بن‌بست، پلاک ۱۱. (مشاهده روی نقشه)
موتمن الاطبا کیست؟ پیشگام پزشکی مدرن و پزشک دربار قاجار
میرزا زین‌العابدین خان دنبلی ضرابی، ملقب به موتمن الاطبا، یکی از چهره‌های برجسته تاریخ پزشکی ایران است. او پزشک مخصوص ناصرالدین شاه قاجار بود و نقش کلیدی در معرفی تکنیک‌های پزشکی اروپایی به ایران ایفا کرد. موتمن الاطبا اولین فارغ‌التحصیل مدرسه دارالفنون بود و پیشگام جراحی‌های نوین، روش‌های درمانی جدید و حتی واکسیناسیون در ایران به شمار می‌رود.
موتمن الاطبا نه‌تنها در خدمات درباری فعالیت داشت، بلکه برای اولین‌بار تکنیک‌های مدرن پزشکی مانند واکسیناسیون آبله و جراحی‌های پیچیده را به ایران آورد. او توانست با سفرهایش به فرانسه و آلمان، به درک بهتری از پزشکی مدرن برسد و آن را به ایران بیاورد. به‌طور خاص، واکسیناسیون آبله که در آن زمان یکی از روش‌های پیشرفته درمانی بود، نقش بسیار مهمی در کاهش مرگ و میر ناشی از این بیماری در ایران داشت.
موتمن الاطبا از خانواده‌ای پزشکی و علمی در تبریز به دنیا آمد. پس از تحصیل در دارالفنون، به‌عنوان پزشک دربار ناصرالدین شاه معرفی شد و در کنار مسئولیت‌های پزشکی، به‌عنوان مشاور ناصرالدین شاه نیز فعالیت می‌کرد. پس از مرگ او، خانه‌ای که در آن زندگی می‌کرد، به یادگاری از تحولات پزشکی ایران به‌جا ماند و در حال حاضر یکی از جاذبه‌های گردشگری تاریخی تهران است.
تاریخچه خانه موتمن الاطبا؛ از ساخت در ۱۲۶۱ تا ثبت ملی و مرمت‌های مدرن
این عمارت در سال ۱۲۶۱ هجری شمسی (حدود ۱۸۸۲ میلادی) به دستور موتمن الاطبا ساخته شد. به‌عنوان اولین خانه سه‌طبقه تهران، این عمارت نه‌تنها از نظر معماری بی‌نظیر است، بلکه به‌عنوان یک مرکز درمانی در دوران خود شناخته می‌شد. خانه موتمن الاطبا پس از مرگ صاحبش، به ورثه رسید و تا دهه‌های بعد به‌عنوان محل سکونت خانواده‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفت. در سال‌های پس از انقلاب، برای مدتی فراموش شد، اما در دهه ۱۳۷۰ با مرمت‌های گسترده، در سال ۱۳۷۹ به فهرست آثار ملی ایران اضافه گردید.
این عمارت تاریخی امروز به‌عنوان یک جاذبه فرهنگی-تاریخی بازسازی شده و به محلی برای بازدید گردشگران داخلی و خارجی تبدیل شده است. بازدیدکنندگان از سراسر جهان می‌توانند از معماری بی‌نظیر و تاریخ پزشکی ایران که در دل این خانه نهفته است، بهره‌مند شوند.
معماری خانه موتمن الاطبا؛ ترکیبی بی‌نظیر از سبک قاجاری و اروپایی
خانه موتمن الاطبا اولین عمارت سه‌طبقه تهران بود و معماری آن، به‌ویژه در زمان خود، نشان‌دهنده پیشرفت‌های فرهنگی و معماری در دوران قاجار است. این خانه نه‌تنها به‌عنوان یک خانه مسکونی، بلکه به‌عنوان یک مرکز درمانی نیز طراحی شده بود.
در طراحی داخلی خانه، از ویژگی‌های معماری سنتی ایرانی همچون گچ‌بری‌های پیچیده، کاشی‌کاری‌های رنگارنگ و پنجره‌های ارسی استفاده شده است، در حالی که پله‌های مارپیچ، پنجره‌های بزرگ و سقف‌های بلند، تأثیرات اروپایی در معماری آن را نشان می‌دهند. گچ‌بری‌های سقف‌ها و دیوارها در اتاق‌های شاه‌نشین، از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های داخلی خانه است که توجه هر بازدیدکننده‌ای را جلب می‌کند.
خانه موتمن الاطبا در سینما؛ لوکیشن محبوب فیلم‌ها و سریال‌ها
این عمارت به‌خاطر معماری اصیل و فضای نوستالژیکش، لوکیشن محبوب فیلم‌ها و سریال‌های تاریخی ایران بوده است. سریال‌های محبوب همچون شهرزاد و خاتون، صحنه‌های مهمی از داستان خود را در این خانه فیلمبرداری کرده‌اند.
سریال شهرزاد، که یکی از پربازدیدترین سریال‌های ایرانی است، بسیاری از صحنه‌های کلیدی خود را در فضای خانه موتمن الاطبا به‌ویژه در اتاق‌های شاه‌نشین و حیاط مرکزی فیلمبرداری کرده است. این خانه، به‌عنوان لوکیشن سینمایی، نقش برجسته‌ای در ساخت صحنه‌های تاریخی و دراماتیک ایفا کرده است.
جاهای دیدنی اطراف خانه موتمن الاطبا در عودلاجان
محله عودلاجان که خانه موتمن الاطبا در آن واقع شده، یکی از مهم‌ترین و تاریخی‌ترین محله‌های تهران است. جاذبه‌های گردشگری اطراف این خانه شامل سرای کاظمی و حمام کشوریه می‌شود. این مکان‌ها نیز جزو آثار فرهنگی تهران به‌شمار می‌آیند و برای بازدیدکنندگان، تجربه‌ای از زندگی قدیم تهران را به نمایش می‌گذارند.
سرای کاظمی، با معماری سنتی خود، تجربه‌ای از دوران گذشته را به بازدیدکنندگان ارائه می‌دهد، در حالی که حمام کشوریه با کاشی‌کاری‌های زیبا و سنتی خود، تصویری از حمام‌های تاریخی تهران است.
مسیر دسترسی به خانه موتمن الاطبا؛ مترو و نکات بازدید ۱۴۰۴
برای دسترسی به خانه موتمن الاطبا، بهترین گزینه استفاده از مترو است. ایستگاه پانزده خرداد نزدیک‌ترین ایستگاه به این خانه است که تنها ۱۰ دقیقه پیاده‌روی از آن فاصله دارد. از ایستگاه امام خمینی (ره) نیز می‌توان به این خانه دسترسی پیدا کرد. علاوه‌بر این، با استفاده از اتوبوس‌های خط بازار و تاکسی‌های آنلاین نیز می‌توان به راحتی به این جاذبه تاریخی رسید.
ساعات بازدید خانه موتمن الاطبا از ۹ صبح تا ۵ عصر است. برای جلوگیری از شلوغی، توصیه می‌شود که صبح زود از این مکان دیدن کنید. همچنین، ورودی خانه برای عموم حدود ۲۰ تا ۵۰ هزار تومان است.
جمع‌بندی
خانه موتمن الاطبا بیش از یک بنای تاریخی است؛ آن پلی به گذشته پرتلاطم ایران، از پزشکی قاجاری تا سینمای مدرن. با معماری خیره‌کننده، داستان‌های واقعی و امکانات امروزی مانند کافه و لوکیشن عکاسی، تجربه‌ای منحصربه‌فرد ارائه می‌دهد. اگر علاقه‌مند به تاریخ، فرهنگ یا حتی عکاسی هستید، این خانه را در لیست سفرهای تهرانی‌تان قرار دهید؛ جایی که گذشته و حال در هم آمیخته‌اند و هر گوشه‌اش داستانی دارد.
