به گزارش شهر بورس، توافق ابراهیم یک ابتکار دیپلماتیک مهم است که با هدف عادی‌سازی روابط میان اسرائیل و کشورهای عربی و مسلمان طراحی شده است. این توافق‌ها که از سال ۲۰۲۰ میلادی (۱۳۹۹ شمسی) آغاز شد، تاکنون موجب پیوستن چهار کشور عربی به اسرائیل شده است.
توافق ابراهیم در سپتامبر ۲۰۲۰ در کاخ سفید و با میانجی‌گری ایالات متحده امضا شد. این ابتکار به نام حضرت ابراهیم (ع) به عنوان نماد مشترک ادیان ابراهیمی نامگذاری شده و هدف آن ایجاد روابط صلح‌آمیز و عادی میان اسرائیل و کشورهای عربی و مسلمان است. این پیمان در ابتدا با پیوستن دو کشور عربی امارات متحده عربی و بحرین آغاز شد و سپس کشورهای سودان و مراکش نیز به آن پیوستند. اما این توافق چه اهدافی را دنبال می‌کند و چرا این کشورها به آن پیوستند؟
تاریخچه توافق ابراهیم؛ از آغاز تا پیوستن کشورهای جدید
توافق ابراهیم در اوت ۲۰۲۰ و پس از آن در سپتامبر ۲۰۲۰ میان اسرائیل و امارات متحده عربی و بحرین به امضا رسید. این توافق‌ها از آن زمان تاکنون موجب تحولاتی چشمگیر در روابط اسرائیل با کشورهای عربی شده است. در حقیقت، از سال ۱۹۹۴ که اردن با اسرائیل توافق صلح امضا کرد، این اولین بار بود که کشورهای عربی به طور علنی روابط خود را با اسرائیل عادی می‌کردند.
توافق ابراهیم تلاش می‌کند تا بر یکی از ریشه‌های تاریخی بحران در خاورمیانه، یعنی تقابل اسرائیل و کشورهای عربی، پایان دهد. اما همچنان مسئله فلسطین بدون حل باقی مانده است و برخی از کشورهای عربی هنوز به رسمیت شناختن اسرائیل را مشروط به حل این مشکل می‌دانند.
کشورهای عضو توافق ابراهیم
تا سپتامبر ۲۰۲۵، چهار کشور عربی به طور رسمی به توافق ابراهیم پیوسته‌اند. این کشورها شامل:
-
امارات متحده عربی (اوت ۲۰۲۰ / مرداد ۱۳۹۹): اولین کشور عربی پس از اردن که به این توافق پیوست.
-
بحرین (سپتامبر ۲۰۲۰ / شهریور ۱۳۹۹): کشور نزدیک به اسرائیل در خلیج فارس که تمرکز آن بر امنیت و گردشگری است.
-
سودان (اکتبر ۲۰۲۰ / مهر ۱۳۹۹): که در ازای پیوستن به توافق ابراهیم، از لیست کشورهای حامی تروریسم آمریکا خارج شد.
-
مراکش (دسامبر ۲۰۲۰ / آذر ۱۳۹۹): که آمریکا حاکمیت مراکش بر صحرای غربی را به رسمیت شناخت و روابط تجاری و دیپلماتیک خود با اسرائیل را گسترش داد.
آینده توافق ابراهیم؛ کشورهای جدید و تأثیرات آن بر خاورمیانه
آینده توافق ابراهیم همچنان پر از سوالات است. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که کشورهای جدیدی ممکن است به این پیمان بپیوندند، به ویژه پس از گسترش برنامه صلح ترامپ. در حالی که برخی کشورهای آفریقایی و آسیایی مانند پاکستان از طرح‌های صلح ترامپ حمایت کرده‌اند، برخی دیگر از جمله عربستان سعودی و ایران هنوز از پذیرش این توافق امتناع می‌کنند.
دولت ترامپ به تازگی در سخنانی اعلام کرد که ایران و عربستان می‌توانند به این توافق بپیوندند، اما شرایط جدید ممکن است به‌طور قابل‌توجهی تغییر کند. به‌ویژه با توجه به تنش‌های اخیر در غزه و حملات اسرائیل به ایران و قطر، نگرانی‌ها از فروپاشی توافق ابراهیم افزایش یافته است.
این توافق‌ها به‌طور مشخص روابط اسرائیل را با کشورهای امارات متحده عربی و بحرین که از قبل روابط دیپلماتیک محدودی با اسرائیل داشتند، گسترش داده است. این پیمان نه تنها به روابط اقتصادی و تجاری اسرائیل با کشورهای عربی کمک کرده بلکه زمینه‌ساز تقویت روابط امنیتی نیز شده است. این در حالی است که بسیاری از کشورهای عربی همچنان پذیرش اسرائیل را منوط به حل مسئله فلسطین می‌دانند.
توافق ابراهیم و چالش‌های پیش رو
توافق ابراهیم تاکنون دستاوردهای زیادی در زمینه عادی‌سازی روابط اسرائیل با کشورهای عربی داشته است، اما این پیمان همچنان با چالش‌های بزرگی روبه‌رو است. در حالی که برخی از کشورهای عربی از این توافق‌ها حمایت کرده‌اند، دیگر کشورها از جمله ایران و عربستان همچنان مخالف آن هستند. با ادامه تحولات در خاورمیانه، باید دید که آیا توافق ابراهیم می‌تواند به عامل ثبات در منطقه تبدیل شود یا اینکه با بحران‌های جدیدی مواجه خواهد شد.
