تحلیل ضریب جینی ۱۴۰۲، کاهش نابرابری یا فقیرتر شدن جامعه؟

به گزارش شهر بورس، ضریب جینی مناطق شهری در سال ۱۴۰۲ به کمترین سطح خود از ابتدای انقلاب اسلامی رسیده است. به گفته محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، این شاخص که نشان‌دهنده نابرابری درآمدی است، در سال گذشته به عدد 0.3614 کاهش یافته که رکوردی ۴۶ ساله محسوب می‌شود.

روایت ۴۶ ساله از نابرابری درآمدی در ایران

ضریب جینی یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها برای سنجش نابرابری درآمدی است که بین صفر و یک تعریف می‌شود. هر چه این شاخص به یک نزدیک‌تر باشد، نابرابری بیشتری را نشان می‌دهد و هر چه به صفر نزدیک‌تر شود، نابرابری کمتر است. کاهش ضریب جینی می‌تواند به معنای کاهش اختلاف طبقاتی باشد اما ممکن است ناشی از برابری طبقات در فقر نیز باشد.

طبق آمارهای بانک مرکزی، بالاترین ضریب جینی در ۴۶ سال گذشته به سال ۱۳۵۸ با عدد 0.4618 برمی‌گردد که به دلیل شروع جنگ هشت‌ساله ایران و عراق رخ داده است. در طول دهه ۶۰، این شاخص به تدریج کاهش یافت و در سال ۱۳۶۴ به 0.391 رسید که نشان‌دهنده بهبود نابرابری درآمدی بود.

نوسانات ضریب جینی در دهه‌های اخیر

بعد از دوران جنگ، ضریب جینی در دهه ۷۰ و ۸۰ در سطحی ناپایدار نوسان داشت. بالاترین ضریب جینی در این دوره مربوط به سال ۱۳۶۸ با عدد 0.4092 و کمترین آن مربوط به سال ۱۳۷۱ با عدد 0.387 بود.

خبر مرتبط

افزایش 62 درصدی قیمت کتاب در دولت سیزدهم/ کتاب به کالای لوکس تبدیل شده است؟

بررسی‌ها نشان می‌دهد که تورم سالانه قیمت هر صفحه کتاب در سال 1402 به رکورد 28 سال اخیر رسیده است.

از سال ۱۳۸۱، ضریب جینی به دلیل اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها به تدریج کاهش یافت و در سال ۱۳۹۰ به کمترین سطح خود تا آن زمان یعنی 0.375 رسید. اما از سال ۱۳۹۱ به دلیل تحریم‌های شورای امنیت و شوک‌های تورمی و ارزی، این شاخص دوباره روند صعودی پیدا کرد و در سال ۱۳۹۳ به 0.404 رسید.

عوامل تاثیرگذار در کاهش ضریب جینی

از سال ۱۳۹۸، ضریب جینی به دلیل سیاست‌های حمایتی مختلف دولت، نظیر یارانه بنزین و بسته‌های حمایتی دوران کرونا، روند نزولی به خود گرفت. در سال ۱۴۰۱، این شاخص به 0.3912 رسید و در سال ۱۴۰۲ به 0.3614 کاهش یافت که کمترین سطح از ابتدای انقلاب اسلامی تا کنون است.

تحلیل ضریب جینی ۱۴۰۲

نکته مهم در تحلیل ضریب جینی این است که کاهش آن الزاما به معنای بهبود وضعیت فقرا نیست. کاهش ضریب جینی می‌تواند ناشی از فقیرتر شدن کل جامعه باشد. همچنین، توزیع درآمد ممکن است تغییر کند بدون اینکه این تغییرات در ضریب جینی منعکس شود.

منبع: اکوایران