به گزارش شهر بورس، به نقل از عصر تجارت، استان آذربایجان شرقی با صادرات به بیش از ۱۰۰ کشور، تنوع جغرافیایی بالایی در مقاصد صادراتی خود دارد. در این میان، کشورهای همسایه نظیر ترکیه، عراق، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، امارات متحده عربی، فدراسیون روسیه، افغانستان و پاکستان همواره از مهم‌ترین شرکای تجاری این استان بوده‌اند. نزدیکی جغرافیایی، اشتراکات فرهنگی و مزیت‌های لجستیکی مانند دسترسی به مرزهای زمینی و ریلی، مسیر صادرات به این کشورها را تسهیل کرده و سبب تثبیت روابط پایدار تجاری شده است.
در کنار کشورهای همسایه، قاره آفریقا به‌ویژه مناطق شمالی، غربی و کلا زیر صحرای آفریقا نیز به تدریج در حال تبدیل شدن به بازارهای هدف برای صادرکنندگان آذربایجان شرقی است. کشورهای شمال آفریقا مانند مصر، الجزایر و لیبی و همچنین کشورهای غرب آفریقا نظیر نیجریه، غنا، سنگال و ساحل عاج، از جمله بازارهایی هستند که در سال‌های اخیر با افزایش تعاملات تجاری، جایگاه قابل توجهی در میان مقاصد صادراتی استان یافته‌اند.
این کشورها با جمعیت رو به رشد، نیاز فزاینده به واردات و تلاش برای توسعه زیرساخت‌های اقتصادی، فرصت مناسبی برای گسترش صادرات محسوب می‌شوند. دسترسی به این بازارها از طریق بنادر جنوبی و خطوط کشتیرانی در حال توسعه و نیز از طریق همکاری با تجار واسط منطقه‌ای امکان‌پذیر شده است. در نتیجه، محور صادرات استان آذربایجان شرقی علاوه بر کشورهای همسایه، به سوی بازارهای رو به گسترش قاره آفریقا نیز در حال گسترش است که این تنوع جغرافیایی، به افزایش تاب‌آوری تجارت خارجی استان و بهره‌برداری از فرصت‌های جهانی در حال ظهور کمک شایانی کرده است.
استان آذربایجان شرقی با تنوع بالای تولیدات صنعتی و کشاورزی، ظرفیت‌های صادراتی قابل توجهی دارد که در سال‌های اخیر با بهره‌گیری از زیرساخت‌های صنعتی، نیروی انسانی متخصص و موقعیت جغرافیایی ممتاز خود در شمال‌غرب کشور، توانسته است جایگاه مهمی در صادرات غیرنفتی کشور ایفا کند. محصولات این استان در بخش‌های متعددی از جمله صنایع غذایی، فولاد و مصالح ساختمانی، چرم و کفش، فرش، تراکتورسازی، ماشین‌سازی، قطعهسازی، پتروشیمی، قیر و مواد شیمیایی، نساجی، خشکبار، تجهیزات صنعتی و خدمات فنی مهندسی، توان رقابتی بالایی در بازارهای بین‌المللی دارند. در صدر این فهرست، تولید و صادرات شیرینی و شکلات قرار دارد.
استان آذربایجان شرقی و به‌ویژه شهر تبریز، از دیرباز به‌عنوان یکی از قطب‌های صنایع شیرینی‌سازی در کشور شناخته شده و امروز با دارا بودن واحدهای تولیدی بزرگ، تنوع در تولید شکلات، بیسکویت، کیک، ویفر، آب‌نبات و فرآورده‌های کاکائویی، جایگاهی ویژه در بازارهای صادراتی کسب کرده است. برخی برندها به برندهای مطرح منطقه‌ای و حتی فرامنطقه‌ای تبدیل شده‌اند.
در حوزه مصالح و تجهیزات ساختمانی، تنوع مواد اولیه معدنی و توسعه واحدهای فرآوری موجب شده محصولات ساختمانی استان همچون کاشی، سنگ‌های تزئینی، شیشه ساختمانی، گچ، خاک صنعتی، بلوک سیمانی، پرلیت، فرآورده‌های نسوز و درب و پنجره UPVC سهم بالایی از صادرات را به خود اختصاص دهند. کاشی و سرامیک یکی از محصولاتی است که با ترکیب هنر، دوام و زیبایی، توانسته بازار قابل قبولی را به خود اختصاص دهد.
همچنین فرآورده‌هایی نظیر گچ، خاک صنعتی و سنگ‌های تزئینی به‌واسطه کیفیت استخراج و فرآوری، از مزیت نسبی بالایی در صادرات برخوردارند. در بخش ماشین‌سازی و قطعهسازی نیز استان پیشرو است. تولید تراکتور، قطعات و لوازم جانبی وسایل نقلیه، تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی، سیم و کابل و سایر تجهیزات صنعتی از جمله مزیت‌های صادراتی شاخص منطقه به‌شمار می‌روند.
محصولات صنعتی تولیدی در این حوزه با هدف‌گیری بازارهای صنعتی و کشاورزی، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، سهم مهمی در صادرات استان دارند. خشکبار نیز یکی دیگر از ستون‌های صادراتی آذربایجان شرقی است. تولید انواع کشمش، بادام، گردو، زردآلو و سایر میوه‌های خشک‌شده با کیفیت بالا، موجب شده تا استان در بازار خشکبار صادراتی جایگاهی ممتاز داشته باشد.
رنگ و رزین تولیدی استان نیز به‌دلیل تنوع کاربری، قدرت چسبندگی بالا و انطباق با استانداردهای جهانی، مورد توجه صنایع ساختمانی و خودرویی در بازارهای هدف قرار دارد. در حوزه تجهیزات برقی و الکترونیکی نیز استان در تولید تابلو برق، سافت استارتر، قطعات الکترونیکی و محصولات روشنایی فعال است. این بخش با تکیه بر دانش فنی مهندسان بومی، مهارت تولیدکنندگان، طراحی صنعتی و دریافت گواهی‌های فنی از نهادهای معتبر، توانسته است جایگاه صادراتی مناسبی پیدا کند. صنایع سبک و نساجی نیز به‌واسطه قدمت تولید و تخصص نیروی کار، مزیت رقابتی جدی در استان دارند.
چرم تبریز به‌واسطه کیفیت بی‌نظیر و شهرت تاریخی، به‌عنوان یک برند قابل اتکا در صادرات محصولات چرمی شناخته می‌شود. کفش‌های تولیدی استان نیز که ترکیبی از چرم طبیعی، طراحی صنعتی و قیمت رقابتی هستند، در سال‌های اخیر بازارهای متعددی را هدف قرار داده‌اند.
خدمات ساخت‌وساز به‌عنوان مکمل صادرات غیرنفتی، مزیت بالقوه آذربایجان شرقی است که ظرفیت آن را دارد تا ارزش افزوده بالایی برای اقتصاد استان ایجاد کند.
تنوع بالای محصولات صنعتی، کشاورزی و خدماتی در آذربایجان شرقی، در کنار موقعیت ترانزیتی، زیرساخت‌های صنعتی قوی و فرهنگ تولید صادرات‌محور، این استان را به یکی از مناطق کلیدی در صادرات غیرنفتی کشور بدل کرده است. تداوم رشد صادرات در این استان مستلزم حمایت هدفمند از بنگاه‌ها، توسعه زنجیره ارزش و تسهیل در فرایندهای تجاری است که بتواند ظرفیت‌های بالفعل را به حداکثر بهره‌وری برساند.
