تجربه دوباره آذربایجان: چرا حذف صفر در ۲۰۰۶ موفق‌تر از ۱۹۹۲ بود؟

دو نوبت حذف صفر از پول ملی جمهوری آذربایجان، دو وضعیت متفاوت را به اقتصاد این کشور تحمیل کرد: این سیاست، سال ۱۹۹۲ با شکست کامل همراه بود، اما در سال ۲۰۰۶ با موفقیت به اجرا درآمد. یادداشت حاضر به ریشه‌های این دو مقطع می‌پردازد.

به گزارش شهر بورس، جمهوری آذربایجان در سال 1992 و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، با مشکلات جدی اقتصادی مواجه شد. تورم افسارگسیخته، کاهش شدید ارزش منات و فروپاشی ساختارهای اقتصادی از جمله بحران‌های اصلی آن دوران بود. در همین راستا، دولت برای بازسازی اعتماد عمومی و مهار مشکلات اقتصادی، دو بار تصمیم به حذف صفر از واحد پول ملی خود گرفت؛ اولین بار در سال 1992 و دومین بار در سال 2006. اما شرایط و نتایج این اقدامات کاملاً متفاوت بود.

حذف صفر در سال 1992؛ اقدامی عجولانه در دل بحران

در اولین تجربه حذف صفر، دولت آذربایجان 5 صفر از واحد پول ملی خود کاست و هر 1 منات جدید معادل 100,000 منات قدیمی تعریف شد.
با این حال، عدم وجود زیرساخت‌های لازم، ناکارآمدی سیستم بانکی و فساد گسترده در دستگاه‌های دولتی، نتیجه‌ای جز ابرتورم و تشدید مشکلات اقتصادی نداشت. تورم سالانه بالای 1000 درصد و کاهش بی‌سابقه قدرت خرید، موجب شد تا اعتماد عمومی به پول ملی به پایین‌ترین حد خود برسد.

حذف صفر در سال 2006؛ ثبات اقتصادی به‌عنوان پیش‌نیاز

برخلاف تجربه قبلی، حذف صفرها در سال 2006 در شرایطی انجام شد که اقتصاد آذربایجان از درآمدهای نفتی سرشار و رشد اقتصادی قابل‌توجهی برخوردار بود. دولت این بار 3 صفر دیگر از منات حذف کرد و هر 1 منات جدید معادل 1,000 منات قدیمی تعریف شد.
بهبود زیرساخت‌های اقتصادی، کنترل تورم و تقویت بخش‌های تولیدی، زمینه را برای اجرای این سیاست فراهم کرد. تغییرات جدید به دلیل ثبات اقتصادی و ساده‌سازی محاسبات تجاری با استقبال بیشتری از سوی مردم مواجه شد. سرمایه‌گذاری خارجی رونق گرفت و تجارت داخلی و خارجی تسهیل شد.

تحلیل و جمع‌بندی

تجربه آذربایجان نشان می‌دهد که حذف صفر از واحد پول ملی، در صورتی موفق است که در بستر اصلاحات ساختاری و بهبود شاخص‌های کلان اقتصادی انجام شود. در سال 1992، این سیاست به دلیل نبود زیرساخت‌ها و بحران‌های گسترده، ناکام ماند. اما در سال 2006، به‌عنوان بخشی از اقدامات بلندمدت برای تقویت ارزش پول ملی و ثبات اقتصادی، به موفقیتی نسبی دست یافت. این تجربه حاکی از آن است که سیاست‌های پولی نظیر حذف صفر نمی‌توانند به‌تنهایی مشکلات بنیادین اقتصادی را حل کنند و نیازمند همراهی با اصلاحات گسترده اقتصادی هستند.

خبر مرتبط