سیاوش وکیلی در گفت‌وگو با شهر بورس به تشریح وضعیت بازار سرمایه در پی رویدادهای اخیر پرداخت. وی با اشاره به تاثیر عمیق تحولات اخیر، از جمله جنگ، بر بازار سهام، این موضوع را یک مسئله ملی با ابعاد گسترده دانست و بر ضرورت هماهنگی دستگاه‌های حاکمیتی و نقش کلیدی رسانه‌ها در ایجاد آرامش روانی برای سهامداران تاکید کرد.
معاون اجرایی کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران با اشاره به وضعیت بی‌سابقه بازار سرمایه در مقطع کنونی که تحت تاثیر رویدادهای اخیر قرار گرفته است، اظهار داشت: بازار سهام در این مقطع در شرایط بسیار خاصی قرار دارد که به هیچ وجه در گذشته تجربه مشابهی برای مدیریت چنین شرایطی وجود نداشته و این وضعیت، تحلیل و برنامه‌ریزی ویژه‌ای را طلب می‌کند.
وی با تاکید بر ملی بودن موضوع بازار سرمایه و گستردگی آن، خاطرنشان شکرد: بورس طی سال‌های اخیر به یک موضوع کاملا ملی تبدیل شده است، زیرا میلیون‌ها سهامدار از اقشار مختلف جامعه، اعم از سرمایه‌گذاران شخصی، نهادها و حتی دارندگان سهام عدالت، در این بازار حضور دارند و این موضوع دیگر صرفا به یک قشر خاص یا بخش محدود اقتصادی مربوط نمی‌شود، بلکه یک مسئله ملی با اهمیت فراوان است.
وکیلی با اشاره به تاثیرات عمیق و گسترده رویدادهای بزرگ مانند جنگ بر اکوسیستم بازار سرمایه، گفت: وقتی اتفاق بزرگی مانند جنگ رخ می‌دهد، همان‌طور که بخش‌های مختلف کشور درگیر می‌شوند، سطح درگیری بازار سهام به مراتب بالاتر و فراتر از سایر حوزه‌هاست و این موضوع به شدت فضای سرمایه‌گذاری و آینده سهامداران را تحت تاثیر قرار می‌دهد و نیازمند توجه ویژه‌ای از سوی همه بخش‌های حاکمیتی است. اگر این اتفاق را صرفا به‌صورت قشری یا بخشی تحلیل کنیم، در بررسی و مدیریت آن دچار خطا خواهیم شد، زیرا بازار سرمایه یک موضوع ملی با ابعاد بسیار گسترده است و مدیریت آن از عهده یک نهاد مانند سازمان بورس به‌تنهایی به‌عنوان رگولاتور برنمی‌آید و نیاز به همکاری گسترده سایر نهادها دارد.
وی با اشاره به ضرورت انجام اقدامات هماهنگ و مکمل برای مدیریت بحران در بازار سهام، گفت: برای مدیریت این وضعیت پیچیده در بازار سرمایه، لازم است مجموعه‌ای از اقدامات هماهنگ و مکمل از سوی دستگاه‌های مختلف انجام شود تا بتوان ابعاد گسترده این موضوع را کنترل کرد و از تاثیرات منفی آن بر سهامداران و اقتصاد کشور کاست. آنچه از دست سازمان بورس برمی‌آمد، در فاز اول تعطیل کردن بازار سهام برای صیانت از دارایی‌های مردم و پوشش ریسک‌های موجود بود که این اقدام به‌منظور حفاظت از منافع سهامداران انجام شد.
معاون اجرایی کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران با تاکید بر حفظ نقدشوندگی در بازار سرمایه در شرایط بحرانی، خاطرنشان کرد: در کنار اقدام تعطیلی بورس، صندوق‌های درآمد ثابت با تمهیداتی بسته نشدند تا نقدشوندگی بازار سرمایه برای رفع نیازهای ضروری سهامداران تا حد ممکن حفظ شود و از این طریق امکان مدیریت نیازهای مالی سرمایه‌گذاران فراهم شود. با پیش رفتن بحث‌های جنگ و رسیدن به مرحله آتش‌بس و ترک مخاصمه، نیاز به یک برنامه‌ریزی دقیق برای بازگشایی بازار سهام احساس شد، زیرا اقتصاد کشور نمی‌توانست بیش از این معطل بماند و ادامه تعطیلی بازار سرمایه به زیان اقتصاد ملی بود.
وی با تاکید بر بازگشایی بورس بدون تغییر در ساختارهای اصلی، گفت: بازار سهام بدون دست زدن به دامنه نوسان و سایر موضوعات مرتبط با ریزساختارهای بازار سرمایه بازگشایی شد تا ثبات ساختاری آن حفظ شود. اخباری که از سخنگوی هیئت دولت و رئیس سازمان بورس به گوش می‌رسید، حاکی از برگزاری جلساتی با حضور وزیر اقتصاد، رئیس کل بانک مرکزی، وزیر صمت و تشکیل جلسه فوق‌العاده شورای عالی بورس بود که نشان‌دهنده تلاش برای هماهنگی در مدیریت بازار سرمایه بود. این جلسات نوید هماهنگی‌هایی برای تزریق منابع مالی به بازار سرمایه را می‌داد، اما در عمل شاهد بودیم که این اقدامات با مقداری تعلل انجام شد و سرعت مورد انتظار در این زمینه محقق نشد.
این کارشناس بازار سرمایه تشریح کرد: بخشی از وضعیت بازار سرمایه پس از بازگشایی گریزناپذیر بود، یعنی حالت منفی حاکم بر بورس و ریزش قیمت‌ها که باید بپذیریم به دلیل بالا رفتن ریسک سیستماتیک در بازار سهام رخ داد و بخشی از این واکنش طبیعی بود. در آن مقطع، کشور درگیر جنگ بود و حتی ترک مخاصمه به‌طور کامل انجام نشده بود و یک وضعیت ابهام در بازار سهام حاکم بود که تصمیم‌گیری را برای متولیان و سهامداران دشوار می‌کرد.
معاون اجرایی کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران به انتقاد برخی از کارشناسان درباره بازگشایی زودهنگام بورس واکنش نشان داد و عنوان کرد: شاید برخی منتقدان معتقد باشند که بازار سهام نباید باز می‌شد، اما این موضوع انتها ندارد و حتی پس از گذشت نزدیک به یک ماه از آن تاریخ، کماکان ابهامات در بازار سرمایه وجود دارد و نمی‌توان بازگشایی را تا رفع کامل ابهامات به تعویق انداخت. نهایتا بورس باز شد، اما آنچه مورد انتقاد قرار گرفته، عدم همراهی قاطبه حاکمیت، به‌خصوص از سمت دولت، با این موضوع بود که می‌توانست حمایت موثرتری از بازار سهام داشته باشد.
وی، منابع سازمان بورس برای حمایت از بازار را محدوده دانسته و گفت: سازمان بورس به‌عنوان رگولاتور، منابع بسیار محدودی در دو صندوق تثبیت و توسعه‌اش دارد و برای حمایت از بازار سرمایه نیازمند همراهی سایر بخش‌های اقتصادی، به‌ویژه بانک مرکزی، از طریق اعطای خطوط اعتباری به نهادهای عمومی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌هاست. آنچه در دستور کار قرار داشت، دور کردن فضای وحشت و پنیک از جامعه سهامداری در بورس بود که تا حدی در این زمینه موفق عمل کردند و این تلاش‌ها به کاهش فشار روانی کمک کرد.
وکیلی درمورد وضعیت کنونی بازار سرمایه، گفت: پس از مقداری ریزش در بورس، این بازار به یک تعادل نسبی رسید و امروز دیگر شاهد صف‌های فروش میلیونی و قفل شدن سهام در صف‌های فروش نیستیم که نشان‌دهنده بهبود نسبی شرایط بورس است. طبیعتا بخشی از سهامداران در این فضا متضرر شدند، اما آنچه از اهمیت بالایی برخوردار است، ادامه این روند و برنامه‌ریزی برای بازگشت ثبات به بازار سرمایه است.
معاون اجرایی کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران با اشاره به عدم همراهی کافی دولت و بانک مرکزی با بازار سهام، گفت: دولت و بانک مرکزی آن‌طور که باید و شاید همراهی لازم را با بورس نکردند و تنها منابع مالی محدودی از سمت برخی بانک‌ها و مقداری از صندوق توسعه ملی به بازار سرمایه تزریق شد. در اخبار و گزارش‌ها اعلام شد که نزدیک به ۶۰ همت منابع برای بالانس کردن صف‌های خرید و فروش در بازار سهام تجهیز شده است، اما من اطلاعات دقیقی از اینکه آیا این مقدار به‌طور کامل تامین شده یا خیر ندارم.
این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر نشانه‌های بهبود در بازار سرمایه، خاطرنشان کرد: از رویکرد تابلوی بورس مشخص است که بازار سهام تا حدی از فضای منفی و ملتهب اولیه دور شده و دیروز شاخص پس از مدت‌ها سبز شد و شاهد رشد ۴۰هزار واحدی شاخص کل بورس بودیم.
وکیلی افزود: طرح‌هایی مانند بیمه سهام و برگزاری جلسات با شرکت‌های حقوقی و سهامداران بزرگ برای حمایت از سهام خودشان در بازار سرمایه انجام شد که اخبار این اقدامات نیز منتشر شده است. همه این اقدامات نشان‌دهنده تلاش گسترده نهاد ناظر بازار سرمایه برای ایجاد همگرایی و دوری از وضعیت بحرانی کنونی در بازار سهام است که نشانه‌ای از تعهد به بهبود شرایط است.
وی با اشاره به درخواست از ناشران برای اعلام خسارات احتمالی، گفت: از ناشران خواسته شد که اگر در طول جنگ خسارتی دیده‌اند، تاثیر آن بر سودشان را اعلام کنند، اما در بخش اقتصادی و شرکت‌های ناشر بورسی در بازار سرمایه آسیب خاصی مشاهده نشد. سودآوری شرکت‌ها در بورس مورد تردید نیست و آنچه امروز بر بازار سهام حاکم است، فضای مبهم و ابهامی است که نسبت به آینده وجود دارد و این ابهامات بر تصمیم‌گیری سهامداران تاثیر می‌گذارد.
وکیلی درباره ریسک‌های موجود در بازار سرمایه، گفت: اینکه آیا این ریسک به‌طور کامل برطرف شده یا خیر و آیا ممکن است دوباره شاهد چنین وضعیتی در اقتصاد کشور باشیم، مسائلی هستند که روح و روان بازار سهام را تحت تاثیر قرار می‌دهند و نیازمند مدیریت دقیق هستند. قاطبه حاکمیت اقتصادی کشور به شکل تمام‌قد موضع‌گیری نکرده و چتر حمایتی لازم را برای آرام کردن فضای روانی جامعه در بازار سهام ایجاد نکرده که این موضوع باید مورد توجه جدی قرار گیرد.
وی به تشریح نقش نهادهای بزرگ در حمایت از بورس پرداخت و یادآور شد: لازم است نهادهای بزرگ وارد عمل شوند و این پیام را به سهامداران منتقل کنند که دولت به‌طور کامل پشتیبان وضعیت کنونی بازار سرمایه است و از آن حمایت خواهد کرد. سهامداران باید به بازار بورس اعتماد کنند و حداقل اگر در حال حاضر خریدی انجام نمی‌دهند، صبر پیشه کنند و از ارسال سفارش‌های فروش که منجر به از دست رفتن دارایی‌هایشان می‌شود، جلوگیری کنند تا شرایط به حالت نرمال بازگردد.
معاون اجرایی کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران با اشاره به تاثیر مولفه‌های سیاسی بر بازار سرمایه، گفت: آنچه امروز بر بورس حاکم است، مولفه‌های سیاسی است که بازار سرمایه را دچار تردید و بدبینی نسبت به آینده کرده و این عوامل سیاسی بیش از عوامل اقتصادی بر بازار اثرگذار بوده‌اند.
مدیر روابط عمومی اسبق سازمان بورس، راجع‌به نقش کلیدی رسانه‌ها در مدیریت فضای روانی بازار سهام، عنوان کرد: رسانه‌ها باید تلاش کنند تا در آرام‌بخشی فضای روانی به جامعه و مخاطبان خود در بازار سرمایه کمک و از ایجاد تنش‌های غیرضروری جلوگیری کنند. رسانه‌ها باید با بیان پارامترهای مربوط به سواد رسانه‌ای، این پیام را به مردم منتقل کنند که تحلیل‌ها، گزارش‌ها و اخبار مربوط به بازار سهام را از منابع معتبر دنبال کنند تا از تاثیرات منفی اطلاعات نادرست در امان بمانند.
وکیلی ادامه داد: در این وضعیت، برخی اخبار جعلی باعث به‌هم‌ریختن آرامش روحی و روانی سهامداران در بورس می‌شود و این موضوع می‌تواند تصمیم‌گیری‌های نادرست را تشدید کند. سرمایه‌گذاری که در بازار سهام از امنیت و آرامش روانی برخوردار نباشد، ممکن است تصمیمات غلطی بگیرد که به زیان او و بورس تمام شود.
وی تاکید کرد: از جامعه رسانه‌ای درخواست می‌کنم که از طریق ارائه گزارش‌های تحلیلی از منابع معتبر و بازنشر آن‌ها، بیش از پیش در آرام‌بخشی فضای بازار سرمایه کوشا باشند و به تقویت اعتماد عمومی به بازار سهام کمک کنند.
