به گزارش شهر بورس، رئیس مرکز ملی فرش ایران در نشست فعالان و دست‌اندرکاران حوزه‌ی فرش دستباف در تبریز گفت: آذربایجان‌شرقی به‌ویژه تبریز، زادگاه و پشتوانه‌ی اصلی فرش دستباف ایران است و این جایگاه برای ما بسیار ارزشمند و پرافتخار است.
زهرا کمانی با اشاره به جایگاه ویژه‌ی تبریز در عرصه‌ی فرهنگی و هنری افزود: این شهر نه‌تنها زادگاه فرش دستباف ایران، بلکه زادگاه رئیس‌جمهور محترم کشورمان، جناب آقای پزشکیان است که همواره بر پاسداشت فرهنگ و هنر به‌ویژه فرش تأکید داشته‌اند. این امر مسئولیت ما را در وزارت صمت و مرکز ملی فرش سنگین‌تر و روشن‌تر می‌سازد.
فرش تبریز، شناسنامه هویت ایرانی و نماد بی‌بدیل هنر-صنعت کشور
کمانی با بیان اینکه تدوین سند تحول فرش دستباف در دستور کار است، اظهار داشت: کارگروه ویژه‌ای در این زمینه تشکیل شده و جلسات متعددی برای تدوین این سند برگزار می‌شود. باید جایگاه فرش تبریز و تنوع بی‌نظیر آن به‌عنوان شناسنامه و برند ایرانی در این سند به‌طور جدی لحاظ شود.
رئیس مرکز ملی فرش ایران با یادآوری نارضایتی فعالان از ادغام این مرکز در گذشته گفت: یکی از اولین اقدامات ما بازگرداندن مرکز ملی فرش به ساختار مستقل بود. امروز این مرکز ذیل معاونت بازرگانی وزارت صمت به‌صورت تخصصی فعالیت می‌کند و با حمایت نمایندگان مجلس و همراهی فعالان حوزه‌ی فرش، جایگاه نظارتی و اجرایی خود را بازیافته است.
وی تشکیل شورای عالی فرش دستباف در ابتدای دولت جدید را از اقدامات اساسی عنوان کرد و ادامه داد: این شورا با هدف هماهنگی میان بخش خصوصی و دولتی تشکیل شده و اتاق‌های بازرگانی در تهران، تبریز و دیگر استان‌ها نقش مؤثری در توسعه‌ی صادرات فرش ایفا خواهند کرد. امروز یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، موضوع پیمان‌سپاری ارزی است که با پیگیری‌های مستمر و مصوبات جدید، در مسیر اصلاح قرار گرفته است.
کمانی افزود: فرش دستباف ایران روزگاری پرچمدار بازار جهانی و با صادرات چند میلیارد دلاری در جایگاه نخست دنیا بود، اما اکنون به کمتر از ۷۰ میلیون دلار رسیده‌ایم. هدف ما بازگرداندن تدریجی این جایگاه از طریق حمایت ساختاری و رفع موانع صادراتی است.
وی بیمه‌ی قالیبافان را از مهم‌ترین دغدغه‌های فعالان این حوزه دانست و گفت: این مطالبه‌ی تاریخی باید با همکاری مجلس و دستگاه‌های ذی‌ربط در بودجه‌ی سال آینده تثبیت شود. چهار میلیون و هشتصد هزار بیمه‌پرداز بالقوه در این حوزه وجود دارد که تاکنون از حمایت کافی برخوردار نبوده‌اند.
رئیس مرکز ملی فرش ایران با تأکید بر ضرورت ورود به بازارهای جهانی دیجیتال خاطرنشان کرد: متأسفانه حضور فرش ایران در پلتفرم‌های بزرگی مانند آمازون و علی‌بابا بسیار ضعیف است. ما باید با همکاری تجار و اتاق‌های بازرگانی بستر لازم را برای معرفی و فروش آنلاین فرش ایرانی در سطح جهانی فراهم کنیم.
کمانی در پایان به اهمیت نمایشگاه فرش دستباف تهران اشاره کرد و گفت: سی‌ودومین نمایشگاه فرش دستباف ایران با وجود شرایط سخت اقتصادی و تحریم‌ها، به‌عنوان رویدادی ملی و بین‌المللی جایگاه ویژه‌ای دارد. ما مصمم هستیم این نمایشگاه با کیفیت مطلوب و در شأن نام فرش ایران برگزار شود تا مسیر احیای بازارهای جهانی این هنر-صنعت هموار شود.
تدوین بسته‌ی حمایتی از فرش دستباف استان
استاندار آذربایجان‌شرقی از نمایندگان مردم استان در مجلس شورای اسلامی، رؤسای اتحادیه‌ها و تشکل‌های فرش و همچنین رئیس اتاق بازرگانی تبریز به دلیل حمایت‌ها و برگزاری جلسات کاربردی در حوزه‌های مختلف اقتصادی تشکر کرد و افزود: هرچه درباره‌ی اهمیت فرش تبریز بگوییم باز هم کم است. این هنر-صنعت نه تنها میراث فرهنگی که سرمایه‌ی اقتصادی ارزشمندی برای استان و کشور است.
سرمست با اشاره به تعیین تکلیف جایگاه مرکز ملی فرش ایران اظهار داشت: پس از کش‌وقوس‌های فراوان، جایگاه مرکز ملی فرش کشور تثبیت شده و این موضوع می‌تواند آغازگر فصل جدیدی در سیاست‌گذاری و حمایت از این هنر-صنعت باشد. از مرکز ملی فرش انتظار داریم مسائل مرتبط با صنعت فرش تبریز را در سطح ملی پیگیری کند.
استاندار آذربایجان‌شرقی با بیان اینکه در استان ۱۰ زنجیره‌ی ارزش اولویت‌دار تعریف شده است، گفت: یکی از مهم‌ترین این زنجیره‌ها، زنجیره‌ی فرش دستباف است. بسته‌ی حمایتی ویژه‌ای برای این حوزه تهیه شده که تقویت بازاریابی و برندسازی علمی متناسب با بازارهای جهانی از ارکان اصلی آن است. در شرایط تحریم، فرش و صنایع دستی می‌توانند تاب‌آوری اقتصاد کشور را تضمین کنند.
وی افزود: یکی دیگر از مطالبات جدی فعالان، بیمه‌ی قالیبافان است. این موضوع یک خواسته‌ی تاریخی و بحق است که باید با همکاری نمایندگان مجلس در مسیر قانون‌گذاری قرار گیرد و در بودجه‌ی سال آینده لحاظ شود.
سرمست همچنین بر ضرورت سرمایه‌گذاری در آموزش و انتقال مهارت به نسل جوان تأکید کرد و گفت: نباید اجازه دهیم فرش دستباف تنها به میراث گذشتگان تبدیل شود. این هنر باید روزآمد و متناسب با سلیقه‌ی نسل جدید و بازار جهانی بازآفرینی شود. در این مسیر، فناوری‌های نوین، تجارت الکترونیک و فروش مستقیم بدون واسطه نقش مهمی دارند.
وی برگزاری نمایشگاه‌های دائمی فرش، به‌ویژه نمایشگاه بین‌المللی تهران و رویدادهای خارجی را از دیگر اولویت‌ها دانست و اظهار کرد: فرش تبریز باید در دیپلماسی فرهنگی و اقتصادی کشور جایگاه ویژه‌ای داشته باشد. این هنر، بخش جدایی‌ناپذیر هویت فرهنگی تبریز و عامل مهمی در توسعه‌ی گردشگری فرهنگی استان است.
استاندار آذربایجان‌شرقی در پایان تأکید کرد: رقبای خارجی و داخلی ما از نام و برند فرش تبریز بهره‌برداری می‌کنند. صیانت از این برند ملی و جلوگیری از کپی‌برداری داخلی و خارجی از مهم‌ترین وظایف مرکز ملی فرش است. امیدواریم با انسجام دستگاه‌ها و همراهی فعالان این صنعت، شاهد شکوفایی دوباره‌ی فرش تبریز در سطح ملی و جهانی باشیم.
صنعت فرش نیازمند کوچک‌سازی دولت، انسجام صنفی و ورود به بازارهای نوین جهانی
رئیس اتاق بازرگانی تبریز با بیان اینکه صنعت فرش استان با مشکلات اساسی روبه‌روست، گفت: دو مشکل کلیدی در این بخش وجود دارد؛ نخست هزینه‌ی بالای مواد اولیه و دوم نبود راهکار مؤثر برای بازاریابی و بازارسازی در سطح بین‌المللی. امروز مواد اولیه با قیمت‌های بسیار بالا به دست تولیدکنندگان می‌رسد و همین موضوع باعث افزایش بهای تمام‌شده و کاهش قدرت رقابتی فرش ایران در بازارهای جهانی شده است.
یونس ژائله با تأکید بر ضرورت بهره‌گیری از ظرفیت سفارتخانه‌ها و رایزنی‌های بازرگانی ایران در کشورهای هدف افزود: باید نمایشگاه‌های دائمی فرش در بازارهایی همچون دوبی، دوحه و مسقط راه‌اندازی شود. همچنین با تغییر ذائقه‌ی مشتریان جهانی، طراحی فرش باید متناسب با دکوراسیون‌های مدرن روز دنیا بازنگری شود. اگر آموزش‌های لازم در این زمینه به تولیدکنندگان ارائه شود، می‌توانیم محصولات جدید و متناسب با نیاز بازارهای جدید نیز عرضه کنیم.
وی با اشاره به نقش دولت در اصلاح ساختار اقتصادی کشور تصریح کرد: دولت باید کوچک شود. تا زمانی که دولت بزرگ و پرهزینه باشد، منابع مالی کشور صرف هزینه‌های جاری می‌شود و فرصت‌های توسعه‌ی تولید از بین می‌رود. بخش خصوصی باید میدان‌دار باشد و دولت نیز زمینه‌های خصوصی‌سازی واقعی را فراهم کند.
رئیس اتاق تبریز همچنین بر اهمیت حضور در بازارهای نوین جهانی تأکید کرد و گفت: امروز بازاریابی فقط به نمایشگاه حضوری محدود نمی‌شود. باید از پلتفرم‌های بین‌المللی مانند آمازون و علی‌بابا برای معرفی و فروش فرش ایرانی استفاده کنیم. این کار نیازمند طراحی یک زیرساخت دیجیتال توسط اتاق بازرگانی و همراهی فعالان بخش خصوصی است.
ژائله در ادامه افزود: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات صنعت فرش، مافیای مواد اولیه از جمله ابریشم و پشم است که قیمت‌ها را به شکل غیرمنطقی افزایش داده‌اند. اگر دولت و بانک‌ها شرایط واردات مستقیم مواد اولیه با قیمت مناسب از کشورهای دیگر را فراهم کنند، هزینه‌ی تولید کاهش یافته و امکان رقابت در بازارهای جهانی بیشتر خواهد شد.
وی در پایان گفت: صنعت فرش آذربایجان‌شرقی امروز به همدلی، انسجام و تصمیم‌گیری شفاف نیاز دارد. نباید جلسات به گفت‌وگوهای بی‌نتیجه ختم شود. همه‌ی بخش‌ها باید با یکدیگر همکاری کنند تا این صنعت تاریخی و ارزشمند، دوباره جایگاه واقعی خود را در اقتصاد ملی و بازارهای جهانی به دست آورد.
می‌توان دوباره جایگاه از دست رفته فرش را به دست آورد
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌شرقی با قدردانی از نقش‌آفرینی بخش خصوصی در توسعه‌ی اقتصادی استان گفت: در دوره‌ی اخیر، اتاق تبریز به محور توسعه‌ی اقتصادی استان تبدیل شده و شعاری که در انتخابات با عنوان اتاقی برای همه مطرح شده بود، امروز در حال تحقق است. خوشبختانه بسیاری از نشست‌ها و جلسات مهم استان در حوزه‌های مختلف، با محوریت اتاق بازرگانی برگزار می‌شود و این همراهی مادی و معنوی بسیار ارزشمند است.
پرنیان همچنین با یادآوری تاریخ درخشان صادرات فرش دستباف ایران افزود: در دهه‌ی ۶۰ صادرات فرش کشور بر حسب میلیارد دلار بود، اما امروز این عدد به حدود ۵۰ میلیون دلار کاهش یافته است. این روند نشان می‌دهد که غفلت جدی در این هنر-صنعت رخ داده است. اگر بتوانیم دوباره جایگاه واقعی فرش را احیا کنیم، نه‌تنها به اقتصاد ملی کمک بزرگی خواهد شد بلکه به ایجاد ثروت پایدار نیز منجر می‌شود.
وی با تأکید بر فرصت‌های فعلی خاطرنشان کرد: امروز بهترین زمان برای بازآفرینی این صنعت است. ارتباط نزدیک دولت، شخص رئیس‌جمهور و وزرا، استاندار آذربایجان‌شرقی و همراهی دانشگاه هنر اسلامی تبریز، سازمان میراث فرهنگی، اتحادیه‌ها و پیشکسوتان، فرصتی کم‌نظیر برای تحول در این بخش فراهم کرده است. وی تاکید کرد: خوشبختانه بسته‌ی جامع کارشناسی برای صنعت فرش استان تهیه شده که می‌تواند نقشه‌ی راهی جدی برای حرکت رو به جلو باشد.
پرنیان در پایان گفت: فرش تبریز و آذربایجان‌شرقی میراثی ارزشمند است و اگر با عزم جدی همه‌ی بخش‌ها همراه شود، می‌تواند دوباره جایگاه خود را در جهان به دست آورد. امیدواریم خروجی این جلسات به تحرک عملی و اقدامات ملموس در حوزه‌ی صنعت فرش منجر شود.
رفع تعهد ارزی و بیمه‌ی قالیبافان، دو مطالبه‌ی اساسی فعالان فرش دستباف
احد هریسچیان، رئیس اتحادیه‌ی صادرکنندگان فرش دستباف آذربایجان‌شرقی، با اشاره به تاریخچه و اهمیت این صنعت گفت: اتحادیه‌ی صادرکنندگان فرش دستباف آذربایجان‌شرقی از دهه‌ی ۷۰ فعالیت خود را آغاز کرده و در این مدت به‌عنوان صدای بخش خصوصی و فعالان این هنر-صنعت عمل کرده است. در گذشته ما به صادراتی در سطح میلیاردها دلار دست یافته بودیم، اما امروز متأسفانه حجم صادرات و همچنین بازگشت ارز حاصل از آن به کشور، به‌شدت کاهش یافته است. این در حالی است که فرش دستباف سرمایه‌ای ملی و ثروتی فرهنگی و اقتصادی برای ایران به شمار می‌رود.
وی یکی از مشکلات جدی فعالان این حوزه را مسئله‌ی رفع تعهد ارزی دانست و افزود: در سال‌های گذشته صادرات فرش دستباف به رقم‌های بزرگی همچون سه میلیارد دلار رسیده بود، اما امروز حتی صحبت از ۳۰ تا ۳۵ میلیون دلار صادرات باعث شرمندگی است. یکی از دلایل اصلی این وضعیت، مشکلات ناشی از رفع تعهد ارزی و نبود سازوکار مناسب برای بازگشت ارز به کشور است. تا زمانی که این معضل حل نشود، نمی‌توان انتظار رونق دوباره در صادرات فرش را داشت.
هریسچیان با تأکید بر ضرورت حمایت‌های بیمه‌ای از قالیبافان خاطرنشان کرد: قالیبافان، پایه و اساس این صنعت هستند و بدون تأمین معیشت و امنیت شغلی آنان، امکان تداوم تولید وجود ندارد. یکی از مطالبات جدی ما، گسترش پوشش بیمه‌ای برای قالیبافان است تا آنان با آرامش بیشتری به کار خود ادامه دهند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود بر لزوم حضور مؤثر در نمایشگاه‌های خارجی اشاره کرد و گفت: در دهه‌های گذشته، حضور در نمایشگاه‌های معتبری همچون هانوفر آلمان و مسکو بسیار موفق بود و زمینه‌ی معرفی فرش ایران در سطح جهانی را فراهم می‌کرد. اما امروز به دلیل تحریم‌های ظالمانه، حتی برگزاری نمایشگاه در اروپا با مشکلاتی مواجه شده است. ما نیازمند تقویت ارتباط با رایزنی‌های بازرگانی ایران در کشورهای مختلف هستیم تا بازارهای هدف به شکل علمی و عملیاتی شناسایی و توسعه یابند.
رئیس اتحادیه‌ی صادرکنندگان فرش دستباف آذربایجان‌شرقی در پایان گفت: فرش دستباف ایران و به‌ویژه فرش تبریز همچنان ظرفیت جهانی شدن را دارد، به شرط آنکه موانع پیش روی صادرات رفع شود، بیمه‌ی قالیبافان به‌طور کامل برقرار گردد و برنامه‌ای جامع برای بازاریابی بین‌المللی تدوین شود.
بیمه قالیبافان، مطالبه قالیبافان
رضا صدیقی؛ نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو با تأکید بر جایگاه بی‌بدیل فرش آذربایجان در هویت ملی و صادرات غیرنفتی کشور گفت: فرش دستباف تنها یک کالای اقتصادی نیست، بلکه صنعتی هنری و فرهنگی است که ریشه در تاریخ و هویت مردم این سرزمین دارد. آذربایجان در این عرصه همواره پیشگام بوده و صادرات فرش از این خطه، ارزآوری قابل‌توجهی برای کشور به همراه داشته است.
وی با بیان اینکه مشکلات امروز این صنعت ناشی از عدم حمایت‌های لازم است، افزود: فعالان و تولیدکنندگان فرش دستباف مهارت و توان لازم را دارند و نیازی به مکان و تجهیزات خاص ندارند، تنها کافی است دولت در مسیر صادرات و رفع موانع تسهیل‌گری کند. بسیاری از دستورالعمل‌های اداری امروز مانع تولید و صادرات است، در حالی که اگر به‌دنبال اشتغال‌زایی هستیم باید این مسیر را هموار کنیم.
صدیقی با اشاره به ضرورت توجه دولت و مجلس به صنعت فرش اظهار داشت: حمایت از تولیدکنندگان و صادرکنندگان این حوزه یک وظیفه‌ی ملی است. قالیبافان در منازل خود بدون نیاز به سرمایه‌گذاری سنگین، کارهای ارزشمندی انجام می‌دهند و در حقیقت یکی از پایه‌های اصلی اشتغال خرد در کشور محسوب می‌شوند.
وی بیمه‌ی قالیبافان را مطالبه‌ی جدی این قشر دانست و گفت: سال گذشته این موضوع به‌دلیل برخی موانع در بودجه ۱۴۰۴ لحاظ نشد، اما تلاش داریم امسال همانند بیمه‌ی رانندگان و اتوبوس‌داران، این مسئله را نهایی کنیم تا دغدغه‌ی دیرینه‌ی قالیبافان برطرف شود.
صدیقی در پایان خاطرنشان کرد: دولت و مجلس باید با همکاری یکدیگر، قوانین حمایتی لازم برای این هنر-صنعت را تصویب و اجرا کنند تا ضمن صیانت از میراث فرهنگی ایران، فرصت‌های ارزشمند اشتغال و صادرات در این حوزه تقویت شود.
