بررسی وضعیت بورس ایران و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در سایر بازارهای مالی

به گزارش شهر بورس، فارغ از شرایط اقتصادی کنونی، محدود کردن دامنه نوسان در کنار فضای عدم اطمینانی که در نتیجه انتخاباتِ پیش رو به وجود آمده، منجر به افت قیمت‌ها در بازار بورس شده است اما آیا می‌توان به دلیل وقفه پیش آمده دست از کار کشید و از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در سایر بازارهای مالی استفاده نکرد؟

تعیین دامنه نوسان ۲ درصدی برای سهام و ۴ درصدی برای صندوق‌ها به صورت خودکار این ذهنیت را در بین فعالان بازار سرمایه به وجود می‌آورد که قرار است همچنان ریزش قیمت‌ها در بورس ادامه داشته باشد. متاسفانه به دلیل قوانینی این چنینی و عدم حمایت از بازار سرمایه نمی‌توان همیشه خرید سهام را به عنوان بهترین فرصت سرمایه‌گذاری در نظر گرفت.

با این حال، وجود معاملات مشتقه در بورس کالا به خصوص قراردادهای آتی شمش طلا و صندوق‌های طلا فرصت کسب بازدهی سرمایه‌گذاران از روندهای نزولی را نیز فراهم کرده است. قراردادهای آتی در بورس، معاملات دو طرفه‌ای هستند که طی آن دو طرف قرارداد متعهد می‌شوند که مقدار معینی از یک کالا را در تاریخ سررسید خرید و فروش کنند.

به عنوان مثال، اگر سرمایه‌گذار با دانش اقتصادی خود اینگونه پیش‌بینی کند که روند قیمت در بازار طلا نزولی خواهد شد، می‌تواند قرارداد آتی شمش طلا با قیمت ۴،۵۰۰،۰۰۰ تومان را بفروشد (بدون اینکه از قبل آن را خریداری کرده باشد) و هنگامی که قیمت کاهش یافت و به ۴،۰۰۰،۰۰۰ تومان رسید با بستن قرارداد (و خرید در قیمت پایین‌تر به صورت خودکار) پیش از تاریخ سررسید از این کاهش قیمت سود ببرد. در این حالت که فرد قرارداد را پیش از تاریخ سررسید می‌بندد نیازی به تحویل فیزیکی کالای پایه در قرارداد آتی (شمش طلا در این مثال) نیست.

خبر مرتبط

جزئیات کامل از حراج انواع سکه؛ فردا 5 آذرماه

روز دوشنبه (پنجم آذرماه) ربع سکه بهار آزادی ضرب سال ۱۴۰۳، نیم سکه طلای بهار آزادی ضرب سال ۱۳۸۶ و تمام سکه طلای بهار آزادی ضرب سال ۱۳۸۶ بانک مرکزی، بدون بسته بندی عرضه می شود.

اما نکته مهم نحوه پیش‌بینی شروع روند نزولی یا صعودی در بازار طلا است. اقتصاد کلان، ابزاری است که با استفاده از آن می‌توان به راحتی با تحلیل متغیرهای کلان اقتصادی روند قیمت در بازار طلا و سایر دارایی‌های مالی همچون ارزهای خارجی، سهام، کریپتو، املاک و … را پیش‌بینی کرد. در همین راستا، در دوره آموزش اقتصاد به زبان ساده روشهای کاربردی برای سرمایه‌گذاری در انواع بازارهای مالی از طریق تحلیل شرایط اقتصادی آموزش داده می‌شود. با این روش که به آن «مَکرو تریدینگ» گفته می‌شود، سرمایه‌گذاران پیش از عامه مردم از شروع روند صعودی یا نزولی در انواع دارایی‌های مالی باخبر شده و با سرمایه‌گذاری به موقع بازدهی بالایی به دست خواهند آورد. از جمله مواردی که در این سبک از سرمایه‌گذاری از آنها استفاده می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بررسی تولید ناخالص داخلی و ملی یک کشور در دوره‌های مختلف و مقایسه آن با دیگر کشورها
• بررسی روابط چندگانه نفت، طلا و دلار
• تاثیر رشد اقتصادی بر بازار سهام و ارزها

بررسی نمونه‌ای از کاربرد اقتصاد در سرمایه‌گذاری

یک نمونه بارز از کاربرد دانش اقتصاد کلان در پیش‌بینی بازارهای مالی، شروع افزایش نرخ تورم در جهان پس از پاندمی کرونا بود. در آن زمان آمریکا، سیاست‌های انقباضی را در پیش گرفت و افراد بسیاری که دانشی در خصوص علم اقتصاد نداشتند به سرمایه‌گذاری‌های خود در بازار کریپتو و سهام که درست پس از کرونا و به دلیل سیاست‌های انبساطی دولت‌ها دچار افزایش قیمت شدیدی شده بودند، ادامه دادند. اما سیاست‌های انقباضی آمریکا که مشخصا با افزایش نرخ بهره بانکی همراه بود منجر به تقویت دلار شد. در نتیجه سایر دارایی‌های مالی همچون سهام، بیت کوین، طلا و دیگر ارزهای خارجی در برابر دلار آمریکا دچار کاهش قیمت شدند.

یکی از مهمترین بازارهایی که سرمایه‌گذاران می‌توانستند به خوبی از فرصت‌های پیش آمده (در نتیجه تقویت دلار) از آن استفاده کنند، بازار فارکس بود. در این بازار که جفت ارزهای خارجی در برابر یکدیگر معامله می‌شوند، امکان انجام معاملات دو طرفه خرید و فروش وجود دارد. بنابراین سرمایه‌گذاران اقتصاددان با استفاده از تحلیل شرایط موجود، شروع روند نزولی قیمت در جفت ارزهایی که ارز دوم آنها دلار آمریکا بود را پیش‌بینی کرده و با انجام معاملات فروش یا Short، بازدهی خوبی از آن کسب کردند.

بررسی نمونه‌ای از کاربرد اقتصاد در معاملات فارکس

به عنوان مثال، می‌توان به ریزش جفت ارز یورو/ دلار اشاره کرد. از آنجایی که آمریکا نرخ بهره خود را افزایش داده بود ارزش دلار آمریکا نسبت به یورو بیشتر شده بود. در نتیجه، طبیعتا این جفت ارز که در آن ارزش یک یورو به دلار سنجیده می‌شود دچار نزول قیمت شد. تصویر زیر، نمودار جفت ارز یورو به دلار و کاهش قیمت آن از ۱.۲۲ به ۰.۹۵ را در سال ۲۰۲۲ نشان می‌دهد.

بر اساس تحلیل‌های سایت CEPR (مرکز تحقیقات سیاست اقتصادی) مهمترین علتی که منجر شد سال ۲۰۲۲، به عنوان بدترین سال در تاریخ یورو نامگذاری شود، تفاوت در سیاست‌های پولی آمریکا و اروپا بود. در حالی که بخش دیگری از رخداد مربوط به تحولات اقتصادی در جهان بود. سایت CEPR در زمینه سیاست‌های اقتصادی و نقش آنها در کاهش ارزش یا قیمت یورو در برابر دلار چنین می‌گوید: «در حالی که اقتصادهای سرتاسر جهان تحت تاثیر رکود اقتصادی ناشی از همه گیری کرونا و بحران اوکراین قرار گرفته‌اند، تاثیرات این رویدادها در سراسر اروپا تشدید شده است. سه عامل اصلی که باعث کاهش ارزش یورو شده‌اند، عبارتند از:

1. وابستگی شدید اروپا به انرژی روسیه و کاهش رشد اقتصادی ناشی از تهاجم اوکراین.
2. افزایش شکاف سیاست پولی بین فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) و بانک مرکزی اروپا.
3. نقش دلار آمریکا به عنوان «پناهگاه امن» در زمان عدم اطمینان مالی و سیاسی.»

همان طور که مشاهده می‌کنید سیاست‌های پولی که بخشی از دانش اقتصاد کلان هستند، تاثیر مستقیمی بر سرمایه‌گذاری در بازار فارکس دارند. البته این تاثیر فقط منحصر به بازار فارکس نیست.

تاثیر سیاست‌های پولی ایران در بازارهای مالی داخلی

سیاست‌های پولی به مجموعه‌ای از سیاست‌ها اطلاق می‌شود که بانک مرکزی هر کشوری جهت کنترل تورم، ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی در پیش می‌گیرد. این دسته از سیاست‌ها را می‌توان به دو دسته سیاست‌های انبساطی و انقباضی تقسیم کرد.

اگر بانک مرکزی، سیاست انبساطی را در پیش بگیرد، پول بیشتری چاپ می‌کند و بدین ترتیب سعی می‌کند با افزایش عرضه پول (= نقدینگی) فعالیت‌های بنگاه‌های اقتصادی را رونق دهد. اگر چاپ پول بیش از حد انجام شود، مردم پول زیادی در اختیار خواهند داشت و تقاضای آنها برای خرید کالاها بیشتر می‌شود. این افزایش تقاضا اگر در سمت تولید پاسخ مناسبی نداشته باشد (یعنی میزان عرضه کمتر از تقاضا باشد) منجر به گرانی اجناس خواهد شد و رفته رفته تورم را به وجود می‌آورد.

حال بانک مرکزی در پاسخ به افزایش تورم سعی می‌کند، نقدینگی را کاهش داده و نرخ بهره را افزایش دهد تا مردم تمایل کمتری به خرج کردن نشان داده و در عوض پول خود را در بانک پس‌انداز کنند. نتیجه چنین کاری می‌تواند منجر به کنترل تورم شود اما وضعیت در ایران به گونه‌ی دیگری است.

نرخ تورم بالا در کنار نقدینگی بالا و نرخ بهره پایین (پایین نسبت به تورم اما بالا نسبت به بسیاری از کشورها) وضعیت پیچیده‌ای را ایجاد کرده است که نه تنها کمکی به حل مشکل تورم نکرده بلکه بیشتر منجر به رکود اقتصادی و رکود در انواع بازارهای مالی داخلی شده است. با این حال، همان طور که در ابتدا نیز اشاره شد، بازار طلا چندان از رکود جاری بر سایر بازارها تاثیر نگرفته و همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد. حتی در صورت کاهش قیمت طلا می‌توان از طریق معاملات آتی طلا در بورس از مزایای معاملات دو طرفه آن بهره برد.

فرصت‌های موجود در سایر بازارهای مالی داخلی و خارجی

به غیر از بازار سهام و طلا که در ابتدا به آنها اشاره شد بازار مسکن، خودرو و دلار نیز از دیگر بازارهای فعال در ایران هستند که با استفاده از تحلیل اقتصادی و پیش‌بینی چرخه‌های رونق و رکود و در نظر گرفتن سایر فاکتورهای اقتصادی می‌توان در آنها معاملاتی موفق با سودهای جذاب انجام داد. علاوه بر این، از طریق بروکرهای بازار بین‌المللی فارکس می‌توان در هر لحظه به انجام معاملات در اونس طلای جهانی، جفت ارزهای خارجی، نفت، گندم، نقره و حتی سهام‌های خارجی پرداخت. در این زمینه نیز لازمه موفقیت، پیش‌بینی روند اصلی انواع بازارها (فلزات گرانبها ـ ارزها ـ کامودیتی‌ها و …) با دانش «اقتصاد کلان» است.

در نهایت باید به این نکته اشاره کنیم که نسبت P/E بازار بورس و بسیاری از سهم‌ها به اعداد پایین و جذابی رسیده است. بنابراین در صورتی که جو منفی کنونی از بین برود، احتمال رشد قیمت بسیاری از سهم‌ها وجود دارد. سرمایه‌گذاران بهتر است از پیش برای این موقعیت آماده شده و سهم‌هایی را برای خرید انتخاب کنند که از نظر بنیادی ارزشمند هستند.