اوراق مبتنی بر خرید دین چیست؟ | راهنمای کامل

اوراق مبتنی بر خرید دین یکی از ابزارهای مالی مدرن است که در بازارهای مالی به‌منظور تأمین نقدینگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اوراق نوعی اصلاح‌شده از اوراق بهادار به پشتوانه دارایی (ABS) است و با خرید دین مدت‌دار، امکان تأمین سرمایه را برای بدهکاران فراهم می‌کند. در این مقاله آموزشی، مفهوم اوراق مبتنی بر خرید دین، ویژگی‌ها، مزایا و تفاوت آن با سایر اوراق مشابه بررسی می‌شود.

اوراق مبتنی بر خرید دین چیست؟

اوراق مبتنی بر خرید دین ابزاری مالی است که در آن شخص ثالث، دِین مدت‌دار را از طلبکار (داین) با قیمتی کمتر از مبلغ اسمی خریداری می‌کند. این فرآیند به طلبکار امکان دسترسی به نقدینگی سریع را می‌دهد و بدهکار نیز متعهد به بازپرداخت مبلغ اسمی دین در سررسید می‌شود. این اوراق بر اساس اسناد و اوراق تجاری که نشان‌دهنده طلب حقیقی است، طراحی می‌شوند.

ویژگی‌های اوراق مبتنی بر خرید دین

• پشتوانه دارایی: این اوراق بر اساس طلب‌های واقعی و معتبر طراحی می‌شوند.
• نقدشوندگی بالا: امکان فروش دین به شخص ثالث برای دریافت نقدینگی فوری.
• انعطاف‌پذیری: مناسب برای تأمین مالی شرکت‌ها و افراد در شرایط نیاز به نقدینگی.

کاربردها

• تأمین مالی شرکت‌ها با استفاده از طلب‌های مدت‌دار.
• ایجاد نقدینگی سریع برای طلبکاران.
• بهبود گردش مالی در زنجیره تأمین.

مراحل عملی دریافت اوراق مبتنی بر خرید دین

اگر شما به عنوان یک فعال در حوزه بورس ایران نیاز به دریافت اوراق مبتنی بر خرید دین دارید، مراحل زیر را دنبال کنید:

1. شناسایی طلب‌های قابل تبدیل به اوراق

ابتدا، طلب‌های مدت‌دار خود را شناسایی کنید. این طلب‌ها باید معتبر و پشتوانه‌دار باشند.

خبر مرتبط

ارزش دفتری چیست؟ | روش‌های محاسبه و اهمیت آن در تحلیل مالی

ارزش دفتری خالص دارایی‌های شرکت پس از کسر بدهی‌ها و استهلاک است و نقشی کلیدی در تحلیل مالی و تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری دارد.

مثال: یک شرکت تولیدی طلب‌هایی به ارزش 2 میلیارد تومان از مشتریان خود دارد که طی 6 ماه آینده قابل پرداخت هستند.

2. ارزیابی طلب‌ها

طلب‌ها باید توسط یک نهاد مالی معتبر یا کارشناس ارزیابی شوند تا ارزش واقعی و ریسک‌های مرتبط مشخص شود.

مثال: شرکت شما لیستی از مشتریانی که توانایی پرداخت دارند را به موسسه ارزیابی ارائه می‌دهد و پس از بررسی، مشخص می‌شود که 1.8 میلیارد تومان از طلب‌ها قابل قبول است.

3. توافق با یک خریدار دین

با موسسات مالی یا خریداران ثالث مذاکره کنید تا دین‌های شما را خریداری کنند. قیمت پیشنهادی معمولاً کمتر از مبلغ اسمی دین است.

مثال: موسسه‌ای موافقت می‌کند تا طلب 1.8 میلیارد تومانی شما را با قیمت 1.6 میلیارد تومان خریداری کند.

4. صدور اوراق و انتقال مالکیت

پس از توافق، اوراق مبتنی بر خرید دین صادر می‌شود و به خریدار منتقل می‌گردد. در این مرحله، شما به نقدینگی دسترسی پیدا می‌کنید.

مثال: شرکت شما 1.6 میلیارد تومان نقدینگی دریافت می‌کند و خریدار دین، مالک اوراق می‌شود.

5. بازپرداخت دین در سررسید

بدهکاران موظف هستند مبلغ اسمی دین را در سررسید معین به خریدار دین پرداخت کنند.

مثال: مشتریان شما پس از 6 ماه مبلغ 2 میلیارد تومان را به خریدار دین پرداخت می‌کنند.

فرض کنید یک شرکت خودروسازی برای تأمین نقدینگی فوری، تصمیم به فروش طلب‌های خود از نمایندگی‌های فروش می‌گیرد. این شرکت 5 میلیارد تومان طلب مدت‌دار دارد که طی 3 ماه آینده وصول می‌شود. پس از ارزیابی طلب‌ها توسط یک موسسه مالی، شرکت 4.5 میلیارد تومان نقدینگی دریافت می‌کند. در سررسید، نمایندگی‌ها مبلغ 5 میلیارد تومان به خریدار دین پرداخت می‌کنند.

تفاوت اوراق مبتنی بر خرید دین با سایر ابزارهای مالی

مزایا و معایب اوراق مبتنی بر خرید دین

اوراق مبتنی بر خرید دین با هدف تسهیل در تأمین مالی و بهبود گردش مالی شرکت‌ها طراحی شده‌اند. این ابزار دارای مزایا و معایب مختلفی است که در این بخش بررسی می‌شود.

مزایا:

• دسترسی سریع به نقدینگی: طلبکار می‌تواند با فروش دین، سریعاً به نقدینگی دست یابد.
• کاهش ریسک طلبکار: انتقال ریسک بازپرداخت به شخص ثالث.
• بهبود جریان مالی: مناسب برای شرکت‌هایی که به دنبال تأمین مالی کوتاه‌مدت هستند.

معایب:

• کاهش مبلغ دریافتی: طلبکار معمولاً مبلغی کمتر از مبلغ اسمی دریافت می‌کند.
• وابستگی به اعتبار بدهکار: در صورت ناتوانی بدهکار در پرداخت، ریسک به خریدار دین منتقل می‌شود.
• هزینه‌های جانبی: شامل هزینه‌های ارزیابی و قرارداد.

چالش‌ها و فرصت‌ها

اوراق مبتنی بر خرید دین علاوه بر مزایا و کاربردهای خود، با چالش‌ها و فرصت‌های متعددی همراه است. این بخش به بررسی جنبه‌های مثبت و منفی این ابزار مالی می‌پردازد.

چالش‌ها

• ریسک اعتباری: در صورت عدم توانایی بدهکار در پرداخت دین، خریدار متضرر می‌شود.
• هزینه‌های ارزیابی: ارزیابی دین و اعتبار مشتریان هزینه‌بر است.
• نیاز به قوانین حمایتی: توسعه این ابزار نیازمند چارچوب‌های قانونی محکم است.

فرصت‌ها

• افزایش نقدینگی شرکت‌ها: ابزار مناسبی برای شرکت‌هایی که نیاز به تأمین مالی سریع دارند.
• تنوع در ابزارهای مالی: افزودن گزینه‌های جدید به بازار سرمایه.
• تقویت زنجیره تأمین: کمک به بهبود جریان مالی در زنجیره تأمین شرکت‌ها.

اوراق مبتنی بر خرید دین ابزاری نوین و کارآمد برای تأمین مالی کوتاه‌مدت است. این ابزار با کاهش ریسک طلبکار و افزایش نقدینگی، به شرکت‌ها و کسب‌وکارها کمک می‌کند تا جریان مالی خود را بهبود بخشند. با وجود چالش‌هایی همچون ریسک اعتباری و هزینه‌های ارزیابی، این اوراق می‌تواند نقشی کلیدی در توسعه بازارهای مالی ایفا کند. برای موفقیت بیشتر، ایجاد زیرساخت‌های قانونی و افزایش آگاهی عمومی از این ابزار ضروری است.