اوراق قرض‌الحسنه چیست؟ | راهی برای سرمایه‌گذاری بدون بهره

اوراق قرض‌الحسنه یکی از ابزارهای مالی اسلامی است که با هدف رفع نیازهای مالی جامعه و بدون بهره طراحی شده است. این ابزار با تکیه بر اصول شریعت، گزینه‌ای مناسب برای افرادی است که به دنبال تأمین مالی بدون پرداخت سود هستند. این گزارش به بررسی مفهوم اوراق قرض‌الحسنه، ویژگی‌ها، تفاوت با سایر اوراق، و کاربردهای آن می‌پردازد.

اوراق قرض‌الحسنه چیست؟

اوراق قرض‌الحسنه اوراق بهاداری است که بر اساس قرارداد قرض بدون بهره منتشر می‌شود. در این نوع قرارداد، ناشر اوراق از دارندگان آن سرمایه جذب کرده و متعهد می‌شود اصل مبلغ را در سررسید معین یا عندالمطالبه بازپرداخت کند. این اوراق برای تأمین مالی پروژه‌های عام‌المنفعه، کمک به نیازمندان یا حمایت از فعالیت‌های اقتصادی کوچک استفاده می‌شود.

ویژگی‌ها و کاربردها

اوراق قرض‌الحسنه به‌عنوان یکی از ابزارهای مالی اسلامی، ویژگی‌های خاصی دارد که آن را از سایر ابزارهای مشابه متمایز می‌کند. این اوراق برای اهداف اجتماعی و عام‌المنفعه طراحی شده و به دلیل نبود بهره، با اصول شریعت اسلامی کاملاً منطبق است.

ویژگی‌ها

• بدون بهره: برخلاف سایر اوراق قرضه، هیچ سودی به دارندگان اوراق تعلق نمی‌گیرد.
• هدف‌محور: بیشتر برای پروژه‌های اجتماعی، عام‌المنفعه و توسعه‌ای استفاده می‌شود.
• ضمانت بازپرداخت: اصل مبلغ سرمایه‌گذاری شده تضمین شده است.

کاربردها

• تأمین مالی پروژه‌های عام‌المنفعه: مانند ساخت مدارس، بیمارستان‌ها و زیرساخت‌های شهری.
• حمایت از کسب‌وکارهای کوچک: کمک به کارآفرینان و صاحبان مشاغل خرد.
• کمک به نیازمندان: ارائه وام‌های قرض‌الحسنه به افراد کم‌بضاعت.

چگونه اوراق قرض‌الحسنه تهیه کنیم؟

اگر شما به‌عنوان یک فعال بورس ایران به اوراق قرض‌الحسنه نیاز پیدا کرده‌اید، می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید:

خبر مرتبط

اوراق وقفی چیست؟ + راهنمای گام‌به‌گام

اوراق وقفی، ابزاری مالی اسلامی برای مشارکت در پروژه‌های عام‌المنفعه است که سرمایه‌گذاران را بدون سود مالی، در اجر معنوی و اجتماعی شریک می‌کند.

1. شناسایی هدف و نیاز مالی

ابتدا مشخص کنید که هدف شما از خرید این اوراق چیست. به‌عنوان مثال:

• اگر کارآفرین هستید، ممکن است برای تأمین مالی کسب‌وکار کوچک خود به این اوراق نیاز داشته باشید.
• یا اگر به دنبال کمک به پروژه‌های عام‌المنفعه هستید، می‌توانید در اوراق منتشر شده توسط بانک‌ها یا مؤسسات خیریه سرمایه‌گذاری کنید.

2. پیدا کردن ناشر مناسب

ناشران این اوراق معمولاً شامل:

• بانک‌ها: مانند بانک قرض‌الحسنه مهر ایران یا بانک رسالت.
• مؤسسات خیریه: برخی نهادها برای تأمین مالی پروژه‌های خاص اوراق قرض‌الحسنه منتشر می‌کنند.
• نهادهای دولتی: دولت ممکن است برای تأمین بودجه پروژه‌های عمومی از این ابزار استفاده کند.

3. مطالعه شرایط انتشار اوراق

شرایط انتشار شامل موارد زیر است:

• مدت زمان سررسید: مثلاً 6 ماهه یا 1 ساله.
• هدف انتشار: مانند ساخت مدرسه، بیمارستان یا حمایت از مشاغل کوچک.
• شیوه بازپرداخت: بازگشت اصل سرمایه در سررسید معین یا به درخواست سرمایه‌گذار.

فرض کنید بانک مهر ایران قصد دارد اوراق قرض الحسنه برای ساخت یک بیمارستان در مناطق محروم منتشر کند. اطلاعات مربوط به این اوراق معمولاً در وب‌سایت بانک یا از طریق کارگزاری‌ها اعلام می‌شود.

4. ثبت‌نام و خرید اوراق

از طریق یکی از روش‌های زیر می‌توانید اوراق را خریداری کنید:

• کارگزاری بورس: به یکی از کارگزاری‌های معتبر مراجعه کرده و درخواست خرید اوراق دهید.
• بانک: به شعبه بانک منتشرکننده اوراق مراجعه کنید.
• آنلاین: بسیاری از بانک‌ها امکان خرید اینترنتی اوراق را از طریق سامانه‌های خود فراهم کرده‌اند.

5. دریافت گواهی خرید

پس از خرید، گواهی رسمی شامل اطلاعات زیر را دریافت می‌کنید:

• مبلغ سرمایه‌گذاری شده.
• تاریخ خرید و سررسید.
• شرایط بازپرداخت.

6. پیگیری وضعیت اوراق

در طول مدت سرمایه‌گذاری، می‌توانید وضعیت اوراق خود را از طریق سامانه‌های آنلاین بانک یا کارگزاری پیگیری کنید.

7. دریافت بازپرداخت

در سررسید معین، اصل مبلغ سرمایه‌گذاری شده به حساب شما بازگردانده می‌شود. برخی بانک‌ها امکان درخواست بازپرداخت قبل از سررسید را نیز فراهم کرده‌اند.

مثال:

بانک رسالت در سال 1401 اوراق قرض الحسنه‌ای برای حمایت از مشاغل خرد منتشر کرد. این اوراق با سررسید 1 ساله و هدف ارائه وام‌های کوچک به کارآفرینان ارائه شد. فردی که این اوراق را خریداری کرده بود، توانست پس از یک سال، اصل سرمایه خود را دریافت کرده و در عین حال به توسعه کسب‌وکارهای کوچک کمک کند.

تفاوت اوراق قرض الحسنه با سایر ابزارهای مالی در بورس ایران

چالش‌ها و فرصت‌های توسعه اوراق قرض الحسنه

اوراق قرض‌الحسنه به‌عنوان ابزاری برای تأمین مالی پروژه‌های عام‌المنفعه، با چالش‌ها و فرصت‌های متعددی روبه‌رو است. بررسی این موارد می‌تواند به توسعه و بهبود کارایی این ابزار در اقتصاد کمک کند.

چالش‌ها:

• کمبود آگاهی عمومی: بسیاری از افراد با مفهوم و کاربردهای این اوراق آشنا نیستند.
• نقدینگی محدود در بازار ثانویه: عدم وجود بازار فعال برای معامله این اوراق.
• محدودیت در جذب سرمایه‌گذاران بزرگ: به دلیل عدم ارائه سود.

فرصت‌ها:

• افزایش حمایت دولت: دولت می‌تواند با ارائه مشوق‌ها، انتشار این اوراق را تقویت کند.
• گسترش فرهنگ قرض‌الحسنه: آموزش و اطلاع‌رسانی می‌تواند منجر به جذب سرمایه‌های خرد شود.
• استفاده از فناوری: توسعه پلتفرم‌های دیجیتال برای خرید و فروش این اوراق.

اوراق قرض‌الحسنه به‌عنوان یک ابزار مالی اسلامی، نقشی کلیدی در توسعه اقتصادی و اجتماعی دارد. این اوراق با رعایت اصول شریعت و تأکید بر پروژه‌های عام‌المنفعه، می‌تواند نیازهای مالی افراد و جامعه را بدون ایجاد بار مالی اضافی برطرف کند. با این حال، برای استفاده گسترده‌تر از این ابزار، نیاز به آگاهی‌بخشی، توسعه زیرساخت‌های بازار و ارائه مشوق‌های دولتی وجود دارد.