افزایش صادرات نفت ایران به چین علیه اوپک

به گزارش شهر بورس، بعد از خروج یک‌طرفه دولت وقت آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های شدید و فشار حداکثری، صادرات نفت خام ایران کاهش شدیدی را در دو سال گذشته تجربه کرد که میزان صادرات نفت ایران به کمترین حد آن در 5 سال گذشته رسید.

این کاهش شدید قیمت نفت، وضعیت اقتصاد وابسته به نفت ایران را به چالش کشید و فشار اقتصادی و تورم شدیدی را به مردم تحمیل کرد.

در 9 ماهه ابتدایی سال 99، صادرات نفت ایران به‌طور میانگین 300 هزار بشکه در روز بود که در مقایسه با 2 و نیم میلیون بشکه صادراتی قبل از خروج آمریکا از برجام رقم بسیار اندکی است.

دولت در زمان ارائه بودجه سال آینده به مجلس شورای اسلامی، میزان صادرات نفت در سال 1400 را به‌طور میانگین 2 میلیون و 300 هزار بشکه در روز در نظر گرفته بود که این میزان صادرات در آن زمان ممکن به نظر نمی‌رسید.

در شرایط فعلی که جهان برای عبور از پاندمی کرونا و بازگشت شرایط به حالت گذشته تلاش می‌کند، رسیدن به این میزان از صادرات سخت است، اما دور از ذهن نیست.

به گزارش بلومبرگ، سیل نفت ایران که در هفته‌های اخیر به چین هجوم آورده است، واردات از سایر کشورها را متأثر کرده و تلاش‌های اوپک برای کاهش عرضه در بازار جهانی را تهدید می‌کند.

بر اساس برآورد تجار و تحلیلگران، چین به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده نفت خام جهان در حال حاضر نزدیک به یک میلیون بشکه در روز نفت خام، میعانات گازی و مازوت مجاز از ایران خریداری می‌کند.

به گفته بازرگانان، این میزان واردات از ایران معاملات چین با کشورهایی مانند نروژ، آنگولا و برزیل را متأثر کرده و منجر به ایجاد یک بازار غیرمعمول و آرام شده است.

• بیشتر بخوانید:نقش طلای سیاه در اقتصاد کشورها/ نفت واقعاً برای ایران نعمت است؟

به دلیل تحریم‌های آمریکا، بیشتر پالایشگاه‌ها و بازرگانان در سراسر جهان تمایلی به خرید نفت خام ایران ندارند که این امر می‌تواند منجر به عواقبی مانند قطع ارتباط آن‌ها با سیستم بانکی آمریکا شود.

با این ‌حال، به نظر می‌رسد افزایش شدید قیمت‌های جهانی نفت باعث شده که نفت خام ایران که با تخفیف شدید در بازار برای خریداران چینی در دسترس است، جذاب‌تر شود.

در حالی‌ که معیار جهانی نفت برنت به دلیل بهبود تقاضا و کاهش عرضه از طریق اوپک نزدیک به 70 دلار در هر بشکه معامله می‌شود، ادامه یا افزایش صادرات نفت ایران می‌تواند تلاش اپک برای افزایش قیمت‌ها را بی‌اثر کند.

ایران عضوی از سازمان کشورهای صادرکننده نفت است، اما از محدودیت‌های عرضه معاف است.

اگرچه کیفیت نفت همه کشورها یکسان نیست، اما خرید نفت خام ارزان ایران توسط چین باعث جابجایی تقاضا از کشورهای اوپک مانند آنگولا و همچنین سایر تولیدکنندگان مانند نروژ و برزیل می‌شود.

طبق گفته بازرگانان، در اوایل این هفته 10 میلیون بشکه نفت آنگولا که برای صادرات در ماه آوریل در نظر گرفته‌شده بود، هنوز خریدار نداشت، در حالی در یک ماه معمول که چنین محموله‌هایی به‌راحتی فروش می‌رسید.

• بیشتر بخوانید:افزایش قیمت نفت چه تاثیری در بورس دارد؟

معامله گران گفتند که «صادرات نیجریه و جمهوری کنگو نیز به دلیل عدم وجود خریدار با مشکل روبرو شده است.»

داده‌های حمل‌ونقل نشان می‌دهد که ۳ ابر تانکر حامل نفت از میدان Johan Sverdrup نروژ حداقل ۲ هفته است که در خارج از چین شناور هستند.

معامله گران بازار همچنین ادعا کردند که فقط 16 میلیون بشکه نفت خام دریای شمال در ماه فوریه اروپا را به مقصد آسیا ترک کرده که این کمترین میزان در ۴ ماه گذشته است و این روند نزولی در کوتاه‌مدت نیز ادامه‌دار خواهد بود.

یونتائو لیو، تحلیلگر شرکت Aspects Energy مستقر در لندن، گفت: با افزایش جریان از مکان‌هایی مانند ایران سایر کشورها به چین، وضعیت بازار ضعیف به نظر می‌رسد. الان و بین ماه ژوئن تا ژوئیه، نفت خام کشورهای غرب آفریقا، Johan Sverdrup نروژ و نفت خام برزیل به‌سختی فروش می‌رسند، بازیگران شرکت‌های خصوصی چین در صنعت نفت اغلب به‌عنوان تغییردهنده شرایط بازار شناخته می‌شوند.

نفتی که از ایران به چین می‌رود، ترکیبی از بشکه‌هایی است که مستقیماً از خلیج‌فارس حمل می‌شود و همچنین محموله‌هایی با منشا ایرانی که به مارک‌های خاورمیانه یا مالزی تغییر نام داده‌اند.

شرکت اطلاعات کپلر هفته گذشته گفت که «در این ماه واردات نفت خام از ایران توسط چین به‌طور متوسط 856 هزار بشکه در روز خواهد بود که بیشترین میزان در طی 2 سال اخیر است.»

• بیشتر بخوانید: ایجاد ظرفیت‌های جدید فروش و صادرات نفت در شرایط تحریم

به گفته بازرگانان، بیشتر نفت ایران توسط خانه‌های بازرگانی داخلی چین خریداری می‌شود، زیرا پالایشگاه‌های خصوصی و دولتی سعی می‌کنند از معامله با کشورهای تحت تحریم ایالات‌متحده فاصله بگیرند.

آن‌ها افزودند که احتمالاً این تدارکات قبل از فروش به پالایشگاه‌های محلی به‌طور موقت در مخازن خشکی نگهداری می‌شود.

پالایشگاه‌های خصوصی که بیشتر در استان شاندونگ مستقر هستند، وظیفه تصفیه نفت خام ایران و ونزوئلا به و تبدیل آن به سوخت را دارند. آنها از مازوت بی‌کیفیت به‌عنوان ماده اولیه واحدهای خود استفاده می‌کنند.

افزایش صادرات ایران در حالی اتفاق می‌افتد که دولت آمریکا برای احیای توافق هسته‌ای با تهران تلاش می‌کند. ایران قبل از اعمال تحریم‌ها در سال 2018 روزانه حدود 2 و نیم میلیون بشکه نفت صادر می‌کرد.

اد مورس، رئیس تحقیقات کالاها در سیتی گروپ، گفت که ایران سال را به‌عنوان بزرگ‌ترین تغییردهنده معادلات قیمت نفت آغاز کرد.

امید است که با ادامه این روند اقتصاد کشور رو به بهبودی و در مسیر رشد روزافزون قرار بگیرد، ولی حتی افزایش میزان صادرات نفتی و بهبود وضعیت اقتصادی نباید ما را از این نکته غافل کند که اقتصاد ایران شدیداً وابسته به نفت است و در زمان تحریم شدیداً وضعیت اقتصادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

در این شرایط، مسئولین اجرایی کشور باید با تهیه برنامه‌های مدون و اجرای آن‌ها هر چه سریع‌تر مسیر اقتصاد را به کاهش وابستگی و حتی عدم وابستگی به نفت سوق دهند.

گزارش از علیرضا نقی لو