ایران و آمریکا در مسیر بازگشت به توافق هسته‌ای

به گزارش شهر بورس و به نقل از نیویورک تایمز، بعد از جلسه مجازی هفته گذشته بین طرف‌های برجام ، آنها روز سه‌شنبه برای انجام گفت‌وگوها در پایتخت اتریش حضور پیدا کردند.

در گفت‌وگوهای غیرمستقیم در وین، ایالات‌متحده و ایران توافق کردند که تلاش‌های لازم برای لغو تحریم‌های واشنگتن و محدود کردن غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران انجام شود.

آمریکا و ایران با واسطه‌گری دیگر طرف‌ها بر ایجاد کارگروه‌هایی در جهت بازگشت به توافق هسته‌ای انجام شده در سال 2015 (برجام) به توافق رسیده‌اند.

در این جلسه، تمامی اعضا توافق کردند که یک کارگروهی ایجاد کنند تا چگونگی بازگرداندن ایالات‌متحده به توافق با لغو تحریم‌های شدید اقتصادی اعمال شده را مورد بررسی قرار داده و کارگروه دیگری بر روی چگونگی بازگرداندن ایران به محدودیت‌های توافق در مورد غنی‌سازی هسته‌ای و ذخیره اورانیوم غنی‌شده متمرکز شود.

به گفته میخائیل اولیانوف، سفیر روسیه در سازمان ملل، این دو گروه در حال حاضر تلاش‌های خود را آغاز کرده‌اند. وی جلسه روز سه‌شنبه کمیسیون مشترک توافق ایران را موفقیت اولیه خواند.

سفیر روسیه در سازمان ملل در یک پیام توییتری هشدار داد که «ترمیم معامله، بلافاصله اتفاق نخواهد افتاد. مدتی طول خواهد کشید. چه مدت؟ هیچ‌کس نمی‌داند. مهم‌ترین چیز پس از جلسه امروز کمیسیون مشترک این است که کارهای عملی برای دستیابی به این هدف آغاز شده است.»

جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا، قول داده است که ایالات‌متحده را دوباره به معامله (توافق) برگرداند. این به معنای از بین بردن حدود هزار و 600 تحریمی است که پس از خروج یک‌جانبه رئیس‌جمهور وقت دونالد ترامپ از برجام است. ترامپ این توافق نام را «بسیار ضعیف» قلمداد کرده بود.

بیشتر بخوانید: ظریف: آمریکا برای بازگشت به برجام باید پیشقدم شود

او تلاش کرد تا از طریق فشار اقتصادی با ایران مذاکره مجدد انجام دهد، اما با اعمال این تحریم‌ها، طرف‌های اروپایی نتوانستند منافع اقتصادی ایران را تأمین کنند.

مقامات ایالات‌متحده اکنون تخمین می‌زنند که «زمان لازم برای جمع‌آوری اورانیوم بسیار غنی‌شده برای سلاح هسته‌ای توسط ایران اکنون به چند ماه کاهش‌یافته است.»

مقامات ایرانی می‌گویند که آنها می‌توانند خیلی سریع به تعهدات برجامی خود بازگردند، اما اصرار دارند که ایالات‌متحده ابتدا تحریم‌ها را لغو کند. واشنگتن می‌خواهد ابتدا ایران به تعهدات خودش بازگردد.

کارگروه‌ها در نظر دارند تا نقشه راهی برای بازگشت همزمان هر دو کشور به توافقنامه ایجاد کنند؛ اما حتی در صورت ایجاد توافق بازگشت به برجام، با توجه به مشکلات فنی و عدم اعتماد هر دو طرف، این امر مدتی طول خواهد کشید.

به عنوان مثال، پس از تحمیل دوباره تحریم‌ها توسط ترامپ، شرکت‌هایی که در حال تجارت با ایران بودند به‌شدت متحمل زیان شدند. آنها می‌خواهند اطمینان حاصل کنند که دولت جدید تحریم‌ها را دوباره اعمال نمی‌کند.

هیئت ایرانی در وین با سایر اعضای فعلی برجام (انگلیس، چین، فرانسه، آلمان و روسیه؛ به ریاست اتحادیه اروپا) در سالن اجتماعات بزرگ هتل ملاقات کرد. درحالی‌که تیم آمریکایی به رهبری فرستاده ویژه رابرت مالی، به طور جداگانه در یک هتل نزدیک کار می‌کنند، هیئت ایرانی از ملاقات مستقیم با ایالات‌متحده امتناع کرده است.

ایالات‌متحده همچنین می‌خواهد ایران را متقاعد کند تا در مورد مباحث مورد اختلاف دیگر، برای رسیدن به توافق بر سر میز مذاکره بنشیند.

بیشتر بخوانید: رفع تحریم‌ها یک روز نه، ۴ سال عقب افتاده!

بااین‌حال، موضوع ایران همانند فرمایشات مقام معظم رهبری کاملاً مشخص است؛ «تا زمانی كه آمریکا تمامی تحریم‌ها را به‌صورت عملی و نه در حرف برندارد، ایران علاقه‌ای به مذاکرات ندارد»

به طور گسترده‌تر، مقامات آمریکایی در تلاش‌اند تا ارزیابی کنند که آیا ایالات‌متحده و ایران می‌توانند در مورد چگونگی بازگشت دو طرف به توافق هسته‌ای به توافق برسند یا حداقل برای رفع هرگونه شکاف در درک متقابل تلاش کنند.

عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه ایران، در بیانیه‌ای پس از مذاکرات گفت: لغو تحریم‌های ایالات‌متحده اولین و ضروری‌ترین قدم در احیای برجام خواهد بود. جمهوری اسلامی ایران کاملاً آماده است تا فعالیت هسته‌ای تلافی جویانه خود را متوقف کرده و به محض رفع تحریم‌های ایالات‌متحده به تعهدات کامل خود بازگردد.

وی نشست روز گذشته (سه‌شنبه) در اتریش را یک نشست سازنده دانسته است.

انریکه مورا، رئیس جلسه نیز این نشست را «سازنده» خواند و افزود: اتحاد و جاه‌طلبی برای یک روند مشترک دیپلماتیک با دو گروه متخصص در زمینه اجرای هسته‌ای و لغو تحریم‌ها وجود دارد. من تماس‌های جداگانه را در اینجا با تمام طرف‌های مربوطه ازجمله ایالات‌متحده تشدید خواهم کرد.

سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات‌متحده نیز مدعی شده که «گفت‌وگو پیرامون کارگروه‌هایی كه اروپایی‌ها با سایر طرف‌های توافق‌نامه تشكیل می‌دهند، سریع‌تر خواهد شد.

وی این مذاکرات را «یک گام سالم به جلو» خوانده و یادآور شد: ما دستیابی به موفقیت سریع یا فوری را پیش‌بینی نمی‌کنیم زیرا انتظار داریم این بحث‌ها دشوار باشد.

گزارش از علیرضا نقی لو