اتفاقی عجیب پس از ریزش‌های بورس

به گزارش پایگاه خبری شهر بورس، بازار سهام در آذرماه 99، شاخص یک میلیون و 211 هزار واحدی را به‌عنوان مقاومت خود شناسایی کرد و از همان روز استارت بازگشت خود را زد و تا روز گذشته 293 هزار واحد رشد را به ثبت رسانده است.

این بدین معنی است که 25 درصد از افت بازار سهام از سقف تاریخی و 2 میلیون واحدی آن جبران شده است. با همه اینها اما همچنان تبعات ریزش اخیر وجود دارد.

یکی از تبعات ریزش اخیر، ضرر سهامداران در سطح فردی بود که باوجود رشد‌های اخیر نیز همچنان به نقطه سربه‌سر مناسب دست پیدا نکرده‌اند. اما درصورت نگاه کلان و بلندمدت به بازار سهام، اصلی‌ترین تبعات ریزش اخیر را (لازم به توضیح است اشتباه‌های دولت و سیاستگذاران در جهش حباب بازار و ریزش سنگین آن به‌دلیل تکرار مکررات وجود ندارد) می‌توان کاهش اعتماد عمومی به سیاستگذار، کاهش اعتماد به بورس، افت 40 درصدی مشارکت در عرضه‌های اولیه، درنهایت خروج 30 هزار و 400 میلیارد پول حقیقی دانست.

بیشتر بخوانید: عرضه اولیه هفته آخر آذر چیست؟

کاهش اعتماد عمومی به سیاستگذار به‌حدی است که عموم آنها به هیچ‌گونه تحلیل تکنیکال، بنیادی و ارزشی از سهام‌ها و کلیت بازار اعتقاد نداشته و مشخصا دست دولت و حقوقی‌ها را در بالا و پایین رفتن قیمت‌ها دخیل می‌دانند، بنابراین اشتباهات سیاستگذاران نه‌تنها منجربه خروج پس‌انداز‌ها و منابع مالی مردم از بازار شده است، بلکه باتوجه به آمار‌های مرورشده، احتمالا این محرومیت برای مدت مدیدی ادامه پیدا خواهد کرد.

تجربه‌های سال‌های اخیر نشان می‌دهند در عمده موارد پس از یک دوره رکود مجددا با پیدایش شرایط مشابه آنچه گفته شد، سیل نقدینگی ناپایدار به‌سمت بازار سرمایه سرازیر و قصه قدیمی تکرار شود.

باوجود افزایش 100 درصدی میانگین ارزش معاملات آذرماه در مقایسه با آبان و همچنین بازگشت برخی پول‌های حقیقی به بازار (خالص بازگشت پول حقیقی در 20 روز کاری اخیر مثبت بوده است) احتمال رونق گرفتن مجدد بازار سهام وجود دارد، این درحالی است که باوجود پیش‌بینی‌ها از رکود سنگین بر بازار مسکن و همچنین نبود چشم‌انداز بالا برای قیمت دلار طی ماه‌های آینده و در عین حال روشن بودن موتور نقدینگی و تورم، احتمال تکرار تجربه‌های تلخی مثل مرداد 92 و مرداد 99 وجود دارد.

2 چالش بزرگ در بورس

بر اساس آمار‌های سازمان بورس تهران تعداد کل کد‌های حقیقی صادر شده در بازار سهام کشور در پایان آبان‌ماه 99 حدود 23 میلیون نفر یعنی یک‌چهارم جمعیت کشور است. از این تعداد 10 میلیون کد معاملاتی از اول فروردین سال‌جاری تا پایان آبان‌ماه سال 99 صادر شده، تعداد 2 میلیون در سال 98 و تقریبا 900 هزار کد نیز در سال 97 صادر شده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد در بورس ایران درحالی 27 درصد از جمعیت کشور دارای کد معاملاتی و سهامداری حقیقی هستند که این میزان در کشور‌های با بازار‌های توسعه‌یافته مالی مانند چین و آمریکا در حدود 10 تا 15 درصد از جمعیت آنهاست.

روند غیرعادی رشد شاخص بورس ایران که از آذرماه 98 آغاز شد و در بهمن‌ماه آن سال اوج گرفت، با تشویق و ترویج دولت تا به حال چیزی در حدود 10 میلیون فعال را به‌خود دیده است.

بیشتر بخوانید: شاخص کل مهم تر است یا شاخص کل هم وزن؟

عواقب نبود سرمایه اجتماعی در بورس

بورس ایران چه به‌لحاظ سخت‌افزاری و چه نرم‌افزاری پختگی لازم را حتی در ماه‌های اخیر نیز نداشته است.

مهم‌تر از اینها اما خلأ سیاستگذاری مناسب است که بازار سرمایه را در طول یک سال اخیر دچار فراز و فرود‌های متفاوت کرده است. بسیاری از کارشناسان نوک پیکان چنین قائله‌ای را به‌سوی مردم می‌گیرند و معتقدند که حتی با وجود اشتباه‌های دولت و سیاستگذار، این خود مردم بودند که نباید ندانسته وارد آن می‌شدند، اما چنین تحلیلی درست نیست.

چراکه بسیاری از مردم در روز‌هایی که در بیرون از بازار بورس، با تورم روبه‌رو هستند و در داخل بازار آتش سود‌های فضایی را داغ می‌بینند، راهی غیر از ورود به آن ندارند. تشویق‌ها و سخنان انگیزشی هیات‌دولت هم درمورد بورس تکه‌های این پازل را تکیمل می‌کرد.

با همه اینها چه انتظاری از مردم می‌رود که منافع کوتاه‌مدت و سود‌های آنچنانی را کنار گذاشته و منطقی و بلندمدت به بازار بورس نگاه کنند. این درحالی است که استفاده کلان از بازار سرمایه، ایجاد شرایط برای رشد پایدار آن و… همگی از وظایف دولت و سیاستگذار است. آثار منفی نوسانات شاخص بورس برای دولت و اقتصاد کشور بسی فراتر از منافع کوتاه‌مدت اقتصادی و ضرر‌های سرمایه‌گذاران است.

منبع: روزنامه فرهیختگان