اتحاد و همبستگی، کلید موفقیت صنعت فرش دستباف تبریز

به گزارش شهر بورس به نقل از روابط عمومی اتاق بازرگانی تبریز، روز جهانی صنایع دستی بهانه­ ای است برای گرامی­داشت هنر در کشور و به­خصوص استان آذربایجان­شرقی که از قدیم­ الایام مهد هنر بوده و هست. در این بین صنعت فرش با قدمت دیرینه خود از یکسو و عجین شدن با زندگی بخش عظیمی از مردم استان، از اهمیت ویژه ­ای برخوردار است، به همین دلیل با احد عظیم‌زاده؛ رئیس کمیسیون فرش، صنایع دستی و گردشگری اتاق تبریز در خصوص چالش­ های حوزه فرش در استان به گفتگو نشستیم.

من اطلاعات زیادی در خصوص فرش دستباف دارم و بیشترین حضور را در نمایشگاه‌های خارج از کشور داشته‌ام و با قاطعیت اعلام می ­کنم، حوزه گردشگری و فرش در کنار صنعت، معدن، تجارت و کشاورزی، یکی از قطب‌های مهم توسعه اقتصادی است. صنعت فرش به نوعی با تاریخ آذربایجان عجین شده است و به دلیل اشتغال‌زایی برای اقشار مختلف در جامعه از اهمیت بالایی برخوردار است. صنایع فرش، تابلو فرش، کیف، کفش و چرم از جایگاه ویژه‌ای در آذربایجان شرقی برخوردار هستند و مزیت نسبی استان محسوب می‌شوند، بنابراین باید در راستای توسعه این صنایع اقدامات اساسی انجام شود.

استان آذربایجان­ شرقی از پتانسیل بالایی در حوزه فرش برخوردار است و اکثر شهرستان‌های استان ما در این حوزه فعالیت دارند. در بیشتر استان‌ها یک یا دو شهرستان در این حوزه فعالیت دارند، ولی متاسفانه حضور آنها در نمایشگاه­ها، با استان ما برابر است. تبریز به عنوان شهر جهانی خلاق فرش شناخته می‌شود. استقرار دارهای قالی فرش در فرودگاه‌ها و ایستگاه‌های راه‌آهن استان می‌تواند باعث شناساندن پایتخت جهانی فرش دستباف به مسافران شود. با این حال متاسفانه ما اتحاد کافی برای بیان درخواست‌ها و مشکلات خود نداریم.

ما عادت کرده‌ایم همواره گلایه کنیم، اما در عمل هیچ اقدامی انجام نمی‌دهیم. رکود سنگینی در بازار فرش دستباف وجود دارد و کمتر کسی از تولیدکنندگان فرش به بحث واردات مواد اولیه روی آورده است، در حالی که سود مواد اولیه بیشتر از تولید فرش است.

واردکنندگان مواد اولیه باید جنس مرغوب بیاورند و محصولات خود را به قیمت مناسب بفروشند، نه اینکه با جنس نامرغوب فرش تولید کرده و به قیمت گزاف بفروشند. این خیانت بزرگی به صنعت فرش کشور است و جایگاه این هنر-صنعت را از بین می‌برد.

عدم وجود دستگاه سیاست‌گذاری واحد یکی از آفت‌های این حوزه است. تمام دنیا فرش را با نام تبریز می‌شناسند و ما نباید اجازه بدهیم این هویت جهانی از دست ما خارج شود.

مطالبه‌گری، وظیفه اصلی کمیسیون‌ها و اتحادیه‌های فرش است. ما باید به صورت مداوم برای احقاق حقوق خود از دولت تلاش کنیم تا بتوانیم این صنعت مظلوم واقع‌شده را دوباره احیا کنیم. صنعت فرش، شناسنامه دوم کشور است. اگر روند همین‌طور ادامه یابد، نه تنها صادرات فرش دستباف رونق نمی‌گیرد، بلکه وضع بدتر خواهد شد. برای رونق صادرات فرش باید راهکارهای اساسی اندیشیده شود. حدود ۱۰ درصد اشتغال کشور به حوزه بافندگی مربوط می‌شود. تولید و صادرات فرش دستباف به دلیل اشتغال‌زایی در جامعه از اهمیت بالایی برخوردار است.

آمار گمرک ایران نشان‌دهنده افت میزان صادرات کشور طی سال‌های اخیر است. فرش دستباف کشور از نظر مواد اولیه، رنگ و… دچار مشکل است و باید در این زمینه اقدامات اساسی صورت گیرد. همچنین باید شناخت بازارهای جهانی و تطابق با نیازها و سلایق روز دنیا را مدنظر قرار دهیم.

از زمانی که مسئله رفع تعهد ارزی از فروردین ماه سال ۱۳۹۷ به دلیل شرایط خاص تحریمی کشور به صورت موقت مطرح شد، بخش خصوصی در رابطه با تبعات این موضوع هشدار داده بود، اما متاسفانه مورد توجه قرار نگرفت و طرحی که قرار بود به طور موقتی اجرا شود، تبدیل به قانون شد. در شرایطی که صادرات فرش به خصوص فرش دستباف با مشکلات متعددی مواجه است، رفع تعهدات ارزی، صادرات را سخت‌تر می‌کند.

اگر دولت در خصوص قانون رفع تعهد ارزی چاره‌ای نیندیشد، صادرات فرش با چالش جدی مواجه خواهد شد. همچنین، دولت به بهانه ورود فرش خارجی به داخل کشور، مانع از بازگشت فرش‌های مرجوعی به کشور می‌شود. کشور ترکیه به واسطه ترمیم فرش نه تنها برای شهروندان خود اشتغال‌زایی کرده است، بلکه بسیاری از فعالان فرش استان را با اعلام فراخوان راهی کشور خود کرده است و بیشتر روفه‌گرهای ایران به ترکیه مهاجرت کرده‌اند.

حذف معافیت‌های مالیاتی در قانون بودجه، آخرین سیاست تشویقی دولت از صادرکنندگان فرش بود که متاسفانه در حال کمرنگ شدن است.

صنعت فرش نیازمند اقدامات اساسی برای توسعه است. باید به مشکلات اساسی این حوزه پرداخته و راهکارهای مناسبی برای رونق صادرات و بهبود وضعیت اقتصادی آن ارائه شود.