به گزارش شهر بورس، دولت چهاردهم به ریاست دکتر پزشکیان در حال بررسی چندین سناریو برای اصلاح نظام قیمتی بنزین است؛ طرح‌هایی که با هدف کنترل مصرف، رفع ناترازی انرژی و توزیع عادلانه‌تر یارانه‌های سوخت طراحی شده‌اند.
نظام چندنرخی بنزین
یکی از سناریوهای محوری، تعیین سه نرخ متفاوت برای بنزین است:
- بنزین یارانه‌ای: با قیمت حدود ۳ تا ۴ هزار تومان برای مصرف عمومی، به‌منظور کاهش فشار مالی بر خانوارها.
- بنزین نیمه‌یارانه‌ای: با نرخ ۶ تا ۷ هزار تومان برای مصارف غیراستراتژیک، جهت مدیریت مصرف غیرضروری.
- بنزین آزاد وارداتی: با قیمت حدود ۱۰ هزار تومان برای خودروهای لوکس یا استفاده‌های غیرضروری، برای مهار قاچاق و تشویق به صرفه‌جویی.
به گفته کارشناسان، اجرای نظام چندنرخی می‌تواند ضمن ایجاد عدالت در توزیع سوخت، به کنترل مصرف و کاهش قاچاق کمک کند.
گسترش استفاده از سوخت جایگزین (CNG)
یکی دیگر از محورهای اصلاحات، توسعه زیرساخت‌های سوخت جایگزین به‌ویژه CNG برای خودروهای عمومی و تاکسی‌هاست. این اقدام می‌تواند مصرف بنزین را کاهش داده، فشار اقتصادی بر خانوارها را کم کند و همزمان به بهبود کیفیت هوا و کنترل تورم بینجامد.
طرح «بنزین به‌نفر»
در این طرح، هر فرد به‌صورت ماهانه ۳۰ لیتر بنزین سهمیه‌ای دریافت می‌کند و در صورت عدم استفاده، امکان فروش آن با نرخ تجاری را دارد. این روش علاوه بر ترویج مصرف بهینه، به خانوارهای فاقد خودرو امکان کسب درآمد می‌دهد و از قاچاق سوخت می‌کاهد.
توسعه خودروهای برقی و سوخت‌های نوین
برای کاهش وابستگی به بنزین، دولت توسعه خودروهای برقی و استفاده از سوخت‌های جایگزین را در دستور کار دارد. ترویج ناوگان حمل‌ونقل برقی درون‌شهری می‌تواند هم آلودگی هوا را کاهش دهد و هم فشار ناشی از اصلاح قیمت سوخت را سبک‌تر کند.
پیش‌بینی قیمت‌ها با توجه به تورم
با در نظر گرفتن تورم سالانه حدود ۴۰ درصد در سال‌های اخیر (معادل رشد تجمعی ۲۴۰ درصد)، کارشناسان برآورد می‌کنند قیمت بنزین یارانه‌ای از ۱,۵۰۰ به حدود ۵,۰۰۰ تومان و بنزین آزاد از ۳,۰۰۰ به حدود ۱۰,۰۰۰ تومان افزایش یابد؛ ارقامی که در مذاکرات میان دولت و مجلس مطرح شده‌اند.
اثرات احتمالی و چالش‌های اجرا
تحلیل‌ها نشان می‌دهد اجرای همزمان این سناریوها می‌تواند تورمی در حدود ۵ تا ۱۰ درصد به‌دنبال داشته باشد، اما در مقابل موجب کنترل مصرف، جبران کسری بودجه و کاهش قاچاق سوخت خواهد شد.
با نزدیک شدن به تدوین لایحه بودجه ۱۴۰۵، تصمیم درباره اصلاح قیمت بنزین به یکی از موضوعات کلیدی دولت بدل شده است. تجربه سال ۱۳۹۸ نشان داد که اجرای چنین سیاست‌هایی بدون اطلاع‌رسانی و اقناع افکار عمومی می‌تواند تبعات اجتماعی و اقتصادی در پی داشته باشد. بنابراین انتظار می‌رود دولت پزشکیان با برنامه‌ریزی دقیق، شفاف‌سازی و مشارکت کارشناسان، مسیر اصلاح قیمتی بنزین را به‌گونه‌ای طی کند که عدالت اجتماعی حفظ و فشار اقتصادی بر مردم به حداقل برسد. نتیجه نهایی این بررسی‌ها در هفته‌های آینده مشخص خواهد شد.
