مجتبی سلطانی، کارشناس بازار سرمایه، در گفت‌وگو با شهر بورس، به بررسی موضوع کاهش ضریب اعتباری صندوق‌های اهرمی و تاثیرات آن پرداخت و اظهار داشت: یکی از موضوعات مهمی که این روزها در بازار سرمایه مطرح شده و جای بحث ایجاد کرده، کاهش ضریب اعتباری صندوق‌های اهرمی است. این تغییر باعث شده تا سوالات زیادی مطرح شود، به‌ویژه اینکه آیا این کاهش تاثیر مثبت یا منفی بر بازار داشته است؟ اما نکته‌ای که فراتر از تاثیر این تغییرات باید بررسی شود، زمان و نحوه اعلام آن است. آیا این تغییر در زمان مناسبی انجام شد؟ آیا شیوه اعلام آن به‌طور صحیح و موثری صورت گرفت؟ آیا این تصمیم به درستی اجرا شد؟
وی افزود: با فرض اینکه این تصمیم درست و به‌موقع بوده، آیا نحوه اجرای آن درست بود؟ آیا اطلاع‌رسانی آن به اندازه کافی شفاف و دقیق بود؟ این سوالات همگی به‌طور جدی باید مورد بررسی قرار گیرند و برای رسیدن به یک تحلیل جامع باید به هر یک از این نکات پاسخ داده شود.
سلطانی در ادامه به تاثیر ضریب اعتباری صندوق‌های اهرمی بر بازار اشاره کرد و گفت: تاثیر کاهش ضریب اعتباری این است که دارایی شما کاهش می‌یابد و دیگر نمی‌توانید به اندازه گذشته از آن اعتبار بگیرید. اما از نظر من، تاثیر این تغییر زیاد نبوده است. تعداد افرادی که در بورس ایران تک‌سهم هستند و از صندوق‌های اهرمی استفاده می‌کنند و ۷۰ درصد اعتبار می‌گیرند، بسیار کم است. همچنین تعداد کارگزاری‌هایی که چنین اعتباری را به این افراد می‌دهند، محدود است.
وی افزود: با توجه به اطلاعات موجود، این اعتبار به‌طور عمومی بسیار کم است. به‌ویژه برای کسانی که تنها صندوق خریداری کرده و آن را نگه می‌دارند، صرفه‌ای ندارد که اعتبار کارگزاری‌ها را درگیر کنند. بنابراین می‌توان گفت تاثیر این تغییر ضریب اعتباری به‌طور کلی کم بوده است.
سلطانی تاکید کرد: اما تاثیر کم این تغییر دلیل نمی‌شود که آن را بی‌اثر بدانیم. وقتی که یک تغییر کوچک در زمان بد، با شرایط بد و اطلاع‌رسانی نامناسب انجام می‌شود، می‌تواند تاثیر بیشتری از آنچه که باید بگذارد. مانند این است که فردی در لبه پرتگاه قرار دارد و شما پشت سرش فریاد می‌زنید؛ ترس ناشی از صدای شما ممکن است باعث سقوط او شود. در این حالت، شما نیرویی که وارد نکردید که به‌تنهایی موجب سقوط فرد شود، بلکه ترس از صدای شما موجب این اتفاق می‌شود.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه به زمان‌بندی اجرای این تصمیم اشاره کرد و گفت: اگرچه می‌دانیم که بازار به‌دلیل مسائل مربوط به مذاکرات، در حال افت بوده است، این تصمیم نباید در بدترین زمان و بدترین نحوه اجرا می‌شد. تاثیر کاهش ضریب اعتباری از نظر ریالی به‌طور چشمگیر بر بازار نداشته است. اما سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا این تغییر با این سرعت اعلام شد؟ چرا به‌جای اعلام فوری آن، نمی‌شد به بازار زمان داد تا تصمیمات لازم را اتخاذ کند؟
سلطانی با اشاره به سیگنال‌های منفی این تصمیم، خاطرنشان کرد: این تصمیم باعث ارسال سیگنال‌های منفی به بازار شد. همچنین، وقتی تصمیمات مهم همزمان با دیگر تصمیمات اشتباه گرفته می‌شود، می‌شد آن را به تعویق انداخت تا تاثیرات منفی آن کاهش یابد.
وی با اشاره به وضعیت صندوق‌های اهرمی و صف‌های فروش در این صندوق‌ها، افزود: امروز شاهد صف فروش ۴ هزار میلیارد تومانی در صندوق‌های اهرمی بودیم. سوالی که مطرح می‌شود این است که اگر تاثیر این تغییرات کم بوده، چرا اطلاع‌رسانی دقیقی در این باره انجام نشد؟ چرا فعالان بازار را دعوت نکردند و برایشان توضیحاتی درباره این تغییرات ارائه ندادند؟
سلطانی تصریح کرد: با کنار هم گذاشتن این مسائل، به این نتیجه می‌رسیم که تصمیم کاهش ضریب اعتباری صندوق‌های اهرمی در بدترین زمان و بدترین شرایط اجرا شد و موجب ایجاد ترس در بازار شد. البته باید بگویم که تاثیر اصلی بر بازار سرمایه از مذاکرات و اختلالات مرتبط با آن نشات گرفته است. در هر صورت، بازار پیش‌بینی ریزش را داشت و این تغییر تنها محرک کوچکی برای این افت بود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: در نهایت باید گفت که این تغییر از نظر ریالی تاثیری بر بازار نخواهد داشت. بازار از این پنیک عبور خواهد کرد. اگر فولاد و فملی و دیگر دارایی‌های صندوق‌های اهرمی به‌سمت بالا حرکت کنند، بعید است که ریزش صندوق‌های اهرمی ادامه یابد.
