به گزارش شهر بورس، صندوق‌های اهرمی در بازار سرمایه ایران طی سال‌های اخیر رشد کم‌سابقه‌ای را تجربه کرده‌اند و اکنون بیش از ۴۰ درصد از ارزش کل صندوق‌های قابل معامله (ETF) را در اختیار دارند. این سهم در بازارهای توسعه‌یافته جهان همچون آمریکا، کانادا و اروپا معمولاً حدود یک درصد یا کمتر است.
رشد بی‌رویه؛ دلایل و پیامدها
آمارها نشان می‌دهد از مجموع بیش از ۱۴۰ همت ارزش خالص دارایی‌های ETFها در ایران، صندوق‌های اهرمی حدود ۵۸ همت را به خود اختصاص داده‌اند. کارشناسان معتقدند که این رشد غیرعادی، محصول تورم شدید، کمبود ابزارهای متنوع سرمایه‌گذاری و تمایل بالای سرمایه‌گذاران به سودهای سریع و فراتورمی است.
در کشورهای پیشرفته، به دلیل ماهیت پرریسک صندوق‌های اهرمی، مقررات سخت‌گیرانه و عمق بالای بازار، این صندوق‌ها سهم اندکی از کل صنعت صندوق‌ها دارند. اما در ایران، ضعف نظارت و محدودیت گزینه‌های سرمایه‌گذاری، زمینه‌ساز رشد شتابان آن‌ها شده است.
چرا سرمایه‌گذاران ایرانی به اهرم علاقه دارند؟
در شرایطی که بازدهی بورس ایران در سال‌های اخیر اغلب از تورم عقب مانده، صندوق‌های اهرمی در برخی دوره‌ها توانسته‌اند سودهایی بالاتر از نرخ تورم ارائه دهند. همچنین نبود ابزارهای گسترده مشتقه و عدم تنوع گزینه‌های سرمایه‌گذاری باعث شده سرمایه‌گذاران بیشتری به این صندوق‌ها روی آورند.
ریسک سیستماتیک در کمین بورس
سهم بالای صندوق‌های اهرمی به معنای ارتباط مستقیم‌تر بین نوسانات این صندوق‌ها و کل بازار است. افت ارزش آن‌ها می‌تواند فشار فروش گسترده‌ای را به کل بورس تحمیل کند. کارشناسان هشدار می‌دهند که ادامه این روند بدون سیاست‌گذاری دقیق، می‌تواند نقدشوندگی صندوق‌ها و اعتماد سرمایه‌گذاران را تهدید کند.
راهکارهای پیشنهادی
بر اساس تجربه جهانی، کنترل ریسک اهرم، توسعه ابزارهای پوشش ریسک، آموزش سرمایه‌گذاران و مدیریت هوشمندانه مقررات، کلید جلوگیری از بحران در این حوزه است. به‌علاوه، کنترل تورم و بهبود شرایط کلان اقتصادی می‌تواند از فشارهای غیرمنطقی بر بازار سهام بکاهد و استفاده از ابزارهای نوین را به مسیر استاندارد بازگرداند.
منبع: دنیای اقتصاد
