به گزارش شهر بورس، چک همچنان یکی از ابزارهای اصلی معاملات مالی در ایران است، اما ریسک‌هایی مانند برگشت چک، جعل، یا مشکلات حقوقی می‌تواند چالش‌های جدی ایجاد کند. با به‌روزرسانی قوانین چک در 1404، شناخت این ریسک‌ها و روش‌های پیشگیری ضروری است. این راهنمای جامع، ریسک‌های چک (کاغذی و دیجیتال)، روش‌های پیشگیری، و نکات حقوقی را توضیح می‌دهد. برای اطلاعات کلی، راهنمای جامع چک را در شهر بورس مطالعه کنید.
ریسک‌های چک در سال 1404
- برگشت چک (کمبود موجودی)
- شایع‌ترین ریسک، عدم پرداخت به دلیل کمبود موجودی یا مشکلات حساب است.
- پیامد: محدودیت‌های بانکی (مانند ممنوعیت صدور دسته‌چک جدید) و پیگیری کیفری.
- برای مدیریت این مشکل، پیشنهاد می‌شود مقاله راهنمای وصول چک برگشتی رادر شهر بورس مطالعه کنید.
- جعل و سوءاستفاده
- چک‌های کاغذی در معرض جعل امضا یا تغییر اطلاعات هستند. چک دیجیتال با امضای دیجیتال این ریسک را کاهش می‌دهد.
- عدم ثبت در سامانه صیاد/چکاد
- طبق ماده 6 قانون چک (به‌روزرسانی 1404)، چک‌های ثبت‌نشده در سامانه صیاد/چکاد فاقد اعتبارند.
- هشدار: عدم ثبت می‌تواند منجر به دعاوی حقوقی شود. چگونه چک صیادی صادر کنیم؟ در شهر بورس جزئیات دارد.
- مشکلات احراز هویت یا اقامتگاه
- ثبت نادرست کد ملی، شناسه ملی، یا اقامتگاه در سامانه ملی املاک و اسکان می‌تواند صدور دسته‌چک را متوقف کند.
- ریسک‌های چک دیجیتال
- قطع دسترسی به سامانه هامون یا هک گوشی می‌تواند صدور/انتقال چک دیجیتال را مختل کند.
- راهکار: در صورت هک، سریعاً چک را در سامانه ساد24 یا بانک مرکزی مسدود کنید.
- محدودیت‌های صادرکنندگان
- سابقه چک برگشتی بدون رفع سوءاثر، صدور دسته‌چک (به‌ویژه دیجیتال) را ممنوع می‌کند.
- برای رفع سوءاثر، راهنمای وصول چک برگشتی در شهر بورس را بررسی کنید.
روش‌های پیشگیری از ریسک‌های چک
- استعلام اعتباری پیش از معامله
- شناسه 16رقمی چک را به سرشماره 701701 پیامک کنید تا وضعیت اعتباری صادرکننده بررسی شود.
- برای فرآیند استعلام، مقاله راهنمای چک صیادی را در شهر بورس بخوانید.
- استفاده از چک دیجیتال
- چک دیجیتال با امضای دیجیتال و ثبت در سامانه چکاد، ریسک جعل و مفقودی را کاهش می‌دهد.
- ثبت دقیق اطلاعات
- اطلاعات چک و اقامتگاه را در سامانه صیاد/چکاد و سامانه ملی املاک و اسکان دقیق ثبت کنید.
- مدیریت دارایی دیجیتال (برای شرکت‌ها)
- نمایندگان حقوقی باید فرآیندهای صدور و انتقال چک دیجیتال را با SOP داخلی مدیریت کنند.
- نسخه چاپ‌شده چک دیجیتال را برای حسابداری نگه دارید.
- آموزش کاربران کم‌سواد
- برای افراد ناآشنا با اپلیکیشن‌ها، آموزش ساده ارائه دهید.
- کاربرد در قراردادها
- چک‌های تضمینی (کاغذی یا دیجیتال) ریسک معاملات را کاهش می‌دهند.
نکات حقوقی و احتیاطی
- اعتبار قانونی: چک‌های کاغذی و دیجیتال طبق قانون چک 1397 و به‌روزرسانی 1404 در دعاوی قابل‌استنادند.
- مسئولیت صادرکننده: ارائه اطلاعات نادرست یا عدم ثبت چک می‌تواند منجر به شکایت کیفری/حقوقی شود.
- رفع سوءاثر: در صورت برگشت چک، مبلغ را واریز و درخواست مسدودی کنید؛ بانک ظرف 72 ساعت سوءاثر را رفع می‌کند.
- ملاحظات فنی چک دیجیتال:
- در صورت انقضای امضای دیجیتال یا قطع سامانه هامون، صدور چک متوقف می‌شود.
- در صورت هک گوشی، چک را در سامانه ساد24 مسدود کنید.
- ساعات تسویه چکاوک: از اردیبهشت 1404، واگذاری چک در پنج‌شنبه‌ها تا 9 صبح و تعیین وضعیت تا 12 ظهر است.
- مقایسه با سفته: چک‌ها جرم کیفری دارند، اما سفته نیاز به واخواست دارد. برای اطلاعات بیشتر مقاله تفاوت سفته و چک را در شهر بورس بخوانید.
جدول ریسک‌ها و راهکارهای پیشگیری
| ریسک | توضیح | راهکار پیشگیری |
|---|---|---|
| برگشت چک | کمبود موجودی یا مشکلات حساب | استعلام اعتباری با پیامک به 701701 |
| جعل و سوءاستفاده | تغییر امضا یا اطلاعات چک کاغذی | استفاده از چک دیجیتال با امضای دیجیتال |
| عدم ثبت در صیاد/چکاد | بی‌اعتباری چک بدون ثبت در سامانه | ثبت دقیق در سامانه‌های صیاد/چکاد |
| مشکلات احراز هویت | ثبت نادرست اقامتگاه یا کد ملی | ثبت در سامانه ملی املاک و اسکان |
| ریسک‌های چک دیجیتال | هک گوشی یا قطع سامانه هامون | مسدودسازی سریع در ساد24 |
| محدودیت صادرکنندگان | ممنوعیت صدور با سابقه برگشتی | رفع سوءاثر قبل از درخواست دسته‌چک |
سوالات متداول درباره ریسک‌های چک
شایع‌ترین ریسک چک چیست؟
برگشت چک به دلیل کمبود موجودی، که منجر به محدودیت‌های بانکی و شکایت کیفری می‌شود.
چگونه از جعل چک جلوگیری کنیم؟
از چک دیجیتال با امضای دیجیتال استفاده کنید.
آیا ثبت در سامانه صیاد برای چک الزامی است؟
بله، از مرداد 1404 ثبت در صیاد/چکاد اجباری است، وگرنه چک بی‌اعتبار است.
در صورت هک گوشی چه کنیم؟
سریعاً چک دیجیتال را در سامانه ساد24 یا بانک مرکزی مسدود کنید.
نتیجه‌گیری
مدیریت ریسک‌های چک با استعلام اعتباری، استفاده از چک دیجیتال، و رعایت نکات حقوقی امکان‌پذیر است. برای اطلاعات جامع‌تر، راهنمای جامع چک را در شهر بورس مطالعه کنید.
