به گزارش شهر بورس، هر چند ماه یک بار، محموله‌ای از قطعات اتومبیل از خط تولید یکی از شهرهای صنعتی در امتداد رودخانه بزرگ یانگ‌تسه چین روانه می‌شود. موتور و شاسی به کارخانه‌ای دیگر فرستاده می‌شوند تا مونتاژ شوند و سپس در کانتینرها بارگذاری شده و به مقصد نهایی ایران حمل می‌شوند.
در ادامه این مطلب آمده است که اما این خودروهای نیمه‌ساخته با پول نقد خریداری نمی‌شوند. در عوض، آن‌ها در برابر کانتینرهایی از مس و روی ایران مبادله می‌شوند تا صنایع عظیم فلزی چین را تأمین کنند.
این معامله پایاپای، که به نقل از چهار نفر مطلع با وضعیت آشنا به بلومبرگ گزارش شده، بین شرکت‌هایی در استان آنهوی چین انجام می‌گیرد — از جمله شرکت خودروسازی چری (Chery Automobile) که ماه پیش عرضه اولیه سهام به ارزش ۱.۲ میلیارد دلار در هنگ‌کنگ انجام داده بود، و شرکت تونگ‌لینگ (Tongling Nonferrous Metals Group Holdings)، شرکت برجسته فلزات.
چری اکنون بزرگ‌ترین صادرکننده خودروهای چینی به جهان و یازدهمین شرکت بزرگ تولیدکننده خودروهای سواری در سطح جهانی است. قطعات خودروی چری نقش کلیدی در این شبکه پیچیده تجاری دارند که در آن خودروها برای فلزات و حتی بادام هندی — به‌منظور دور زدن مشکلات پرداخت ناشی از موج فزاینده تحریم‌های غرب — مبادله می‌شوند.
چری و تونگ‌لینگ در عمل مستقیماً با ایران معامله نمی‌کنند؛ بلکه چری قطعات و فناوری را به یک شرکت دیگر در استان آن‌ها تأمین می‌کند، و آن شرکت، آن‌ها را به صورت نیمه‌مونتاژ به ایران می‌فرستد. سپس در ایران خودروها مونتاژ می‌شوند و تحت برند MVM به فروش می‌رسند. در مقابل، ایران مقدار معادلی از فلزات — عمدتاً به صورت سنگ معدن یا کنسانتره — به چین تحویل می‌دهد و تونگ‌لینگ آن را بین شرکت‌های چینی توزیع می‌کند.
تحریم‌های آمریکا و اروپا علیه ایران به‌طور مشخص شامل افراد، شرکت‌ها و کسانی هستند که از ارزهای آن‌ها استفاده می‌کنند، لذا شرکت‌های چینی می‌توانند تا زمانی که معاملات را به وسیله ریال یا یوان انجام دهند، بدون نقض تحریم‌ها با ایران فعالیت کنند. تحت قوانین چین، تجارت با ایران همچنان قانونی است. نمایندگان چری و تونگ‌لینگ همزمان برای اظهار نظر پاسخی نداده‌اند.
گسترش سریع تجارت خودروهای چری با ایران
چری اولین بار در سال ۲۰۰۴ وارد بازار ایران شد و با شریک محلی خود شرکت تولید خودرو تأسیس کرد به نام مدیران خودرو (Modiran Vehicle Manufacturing, MVM). آن نهاد محلی به مرور به یکی از محبوب‌ترین برندهای خارجی در ایران تبدیل شد.
چری در prospectus عرضه اولیه خود گفته است که تا پایان سال ۲۰۲۴ دیگر در ایران و کوبا فعالیتی نخواهد داشت و کسب‌وکار خود در روسیه را هم تا سال ۲۰۲۷ به سطح قابل اغماض کاهش خواهد داد. این شرکت می‌گوید که مشاور حقوقی آن ارزیابی کرده است که فعالیت‌های آن در کشورهای تحت تحریم نقش اصلی تحریم‌شده نبوده و ریسک تحریم ثانویه محدود است.
با این حال، آنچه برجسته است این است که بانک‌هایی که عرضه اولیه چری را در هنگ‌کنگ هدایت می‌کردند همه چینی بودند؛ بانک جی‌پی‌مورگان ابتدا برای مشارکت انتخاب شده بود، اما پیش از امضای ماندیت رسمی از آن پروژه انصراف داد. گفته می‌شود جی‌پی‌مورگان نگرانی‌هایی درباره افشای روابط چری با کشورهای تحت تحریم داشته است.
وزارت امور خارجه چین با اشاره به اینکه از این تجارت مطلع نیست، خاطرنشان کرد که به‌عنوان یک اصل، چین همواره با تحریم‌های یک‌جانبه و غیرقانونی مخالف بوده است. این نهاد با تأکید بر همکاری عادی بین کشورها و ایران تحت چارچوب حقوق بین‌الملل، افزود که این همکاری موجه، عادلانه و قانونی است و باید محترم شمرده و محافظت شود.
خط مونتاژ خودروهای انرژی نو در کارگاه چری در ووهو در سپتامبر ۲۰۲۵ نمایان است.
جزئیات تأثیر تحریم‌ها بر تجارت چری و ایران
تحریم‌های غرب باعث شده تا معامله پایاپای خودروهای چری در برابر فلزات ایرانی به عنوان راهکاری برای دور زدن محدودیت‌های پرداخت ارزی مورد توجه قرار گیرد. این شبکه تجاری پیچیده، دسترسی شرکت‌های چینی مانند چری را به بازار ایران حفظ کرده است.
تجدید روش معامله پایاپای بین چین و ایران
معاملات پایاپای میان چین و ایران حدود شش یا هفت سال است که آغاز شده‌اند، به گفته افرادی که با این مبادلات آگاه‌اند. از زمانی که تحریم‌های آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ تشدید شد، دسترسی ایران به سیستم مالی جهانی به شدت محدود شد و مشکل پرداخت ارزی ایجاد شد. در نتیجه، تجارت بین چین و ایران با لایه‌های متعددی از شرکت‌های صوری انجام پذیرفت.
یکی از شرکت‌هایی که نقش برجسته‌ای در این تجارت ایفا کرده، تونگ‌لینگ است که در شهر تونگ‌لینگ در استان آنهوی واقع است — این منطقه از چین مرکز یکی از نخستین صنایع مس مدرن است. تونگ‌لینگ در این سیستم پایاپای نقش میانجی دارد، به طوری که دسترسی چین به معادن غنی ایران را تسهیل می‌کند.
به گفته یکی از افراد آگاه، قراردادها می‌توانند شامل فروش تا ۹۰,۰۰۰ خودرو در سال باشند، در این قراردادها، چری قطعات و فناوری را به یک شرکت واقع در آنچینگ (Anqing) تحویل می‌دهد، که آن‌ها را به صورت نیمه‌مونتاژ به ایران ارسال می‌کند. در ایران، خودروها مونتاژ می‌شوند و به فروش می‌رسند، و در مقابل، فلزات از ایران به چین منتقل می‌شوند.
چری و تونگ‌لینگ هر دو شرکت‌های بزرگ استان آنهوی هستند و هر دو سهم قابل توجهی از مالکیت دولتی دارند: شرکت مادر تونگ‌لینگ کاملاً تحت مالکیت دولت استان آنهوی است، و سهامدار بزرگ چری خود دولت شهر ووهو است. ایمیلی به نهاد ناظر بر دارایی‌های منتخب استان آنهوی ارسال شد ولی پاسخی دریافت نشد.
مقادیر و نوع فلزات معامله‌شده در سال‌ها متفاوت بوده است. بسته‌هایی از فلزات ایرانی از جمله مس و روی گاهی در بازار چین عرضه می‌شوند، در ارتباط با همین توافقات پایاپای. و معامله فقط محدود به فلزات نیست؛ کسانی که از وضعیت آگاه‌اند گفته‌اند که برخی محصولات کشاورزی ایران، از جمله بادام هندی، نیز در برخی سال‌ها به چین ارسال شده‌اند در برابر خودروها.
