بحران آب و حفاظت منابع آبی؛ چالش‌ها و راهکارها

به گزارش شهر بورس، خشک‌سالی و بحران آب امروزه به یکی از بحث‌های مهم در کشورهای مختلف جهان به‌ویژه ایران تبدیل شده است و با توجه به قرار گرفتن ایران بر روی کمربند خشک روزبه‌روز این بحران بیش‌ازپیش احساس می‌شود و کشورمان مدام با کم‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کند.

کاهش منابع آبی، تغییرات اقلیمی، رشد جمعیت و توسعه صنعتی، همگام با نادیده گرفتن مسئولیت‌پذیری در استفاده از منابع آب، به‌شدت به پایداری وجود بشر و سایر موجودات زنده در سطح جهان تأثیر گذاشته است.

بحران آب در نوع خود دلایل مختلفی همچون کاستی‌های مصرف (استفاده نامناسب و هدر رفت منابع آب در کشاورزی، صنعت و خانگی)، تغییرات اقلیمی (الگوهای هواشناسی نامناسب، کاهش بارش و افزایش دما)، رشد جمعیت (افزایش جمعیت و شهرنشینی) و توسعه صنعتی (صنایع بزرگ و تولیدات صنعتی) دارد که بایستی تأثیرات آن مورد توجه قرار گیرد.

کاهش تولید کشاورزی، افزایش قیمت‌های محصولات کشاورزی و صنایع مستقل از آب، کمبود آب شرب، بهداشت عمومی و به‌خصوص در مناطق روستایی و خسارات به بخش‌های مختلف محیط‌زیست، از جمله خسارات به حیات حیوانی و گیاهی نمونه‌هایی از تأثیرات بحران آب است که نیازمند اندیشیدن راهکارهایی برای حفاظت از منابع آبی است.

نخستین گام برای حفاظت از منابع آبی آموزش و افزایش آگاهی مردم است که مدیریت صحیح منابع آبی را مورد توجه قرار می‌دهد. برای حفظ و حفاظت منابع آبی، باید به مردم آموزش داد که چگونه از آب بهینه استفاده کنند و چگونه با پایین آوردن مصرف آب، تلفات را کاهش دهند. همچنین، باید به مردم نشان داد که چگونه با استفاده از روش‌های صحیح آبیاری، از هدر رفت منابع آب جلوگیری کنند.

بیشتر بخوانید: بحران کم آبی و نقش رسانه ها

دومین گام استفاده از فناوری‌های نوین است که این مهم در ساماندهی و مدیریت منابع آب، می‌تواند به حفاظت و صرفه‌جویی در استفاده از منابع آب کمک کند. برخی از فناوری‌های نوین شامل ساماندهی شبکه‌های تأمین آب، استفاده از سامانه‌های هوشمند برای کنترل مصرف آب و استفاده از سیستم‌های تصفیه آب هستند.

حفظ منابع آب زیرزمینی دیگر راهکار حفاظت از منابع آبی است که نباید فراموش کرد که منابع آب زیرزمینی بسیار با ارزش هستند و باید به دقت مورد حفاظت قرار گیرند. برای حفظ منابع آب زیرزمینی، باید از استخراج بی‌رویه و بی‌برنامه آب جلوگیری شود و ساماندهی منابع آب زیرزمینی صورت گیرد.

ترویج استفاده مجدد از منابع آب نیز به معنای استفاده مجدد از آب پس از استفاده در فعالیت‌های دیگر است. ترویج و پشتیبانی از این کار مانند بازگرداندن فاضلاب پس از تصفیه به خطوط کشاورزی چشمگیر در صرفه‌جویی آب و حفاظت منابع آبی می‌تواند باعث کاهش مصرف آب تا حدودی شود و به حفظ منابع آبی کمک کند. این روش در فعالیت‌های کشاورزی، صنعتی و شهری می‌تواند به صرفه‌جویی در مصرف آب و همچنین کاهش تأثیرات منفی بر محیط‌زیست کمک کند.

البته برای ترویج استفاده مجدد از منابع آب، باید اقدامات و سیاست‌های مناسب اتخاذ شود. لذا باید به جامعه و فعالان در حوزه محافظت از منابع آب، در مورد اینکه چگونه مصرف آب را کاهش داده و از منابع آب دوباره استفاده کنند، آموزش داده شود. همچنین باید اطلاعات در مورد فواید استفاده مجدد از منابع آب و تأثیرات مثبت آن بر محیط‌زیست به جامعه ارائه شود.

همچنین برای ترویج استفاده دوباره از منابع آب، باید سیاست‌ها و برنامه‌های پشتیبانی مالی از طرف دولت و سازمان‌های مربوطه اجرا شود. به‌عنوان‌مثال، تخفیف در قیمت آب برای کشاورزان و صنعتگران استفاده‌کننده از این روش، ممکن است تشویق‌کننده باشد.

علاوه بر آن باید قوانین و مقررات مناسب در این خصوص تصویب شود. به‌عنوان‌مثال، الزام به نصب ساماندهی صحیح سامانه‌های فاضلاب در ساختمان‌ها و صنایع می‌تواند به استفاده مجدد از منابع آب کمک کند.

یادداشت از امیر توچی پور