بررسی تاثیرات برجام بر بازار نفت ایران

به گزارش شهر بورس، به طور معمولی در تحلیلی های برجامی همیشه صحبت از انرژی و بازار نفت بوده است. و این نشان دهنده اهمیت تاثیر برجام بر  بازار نفت ایران می باشد.

بر اساس گزارش تجارت‌نیوز، شامگاه دوشنبه پاسخ ایران درباره توافق برجام برای اتحادیه اروپا ارسال شد و این اتحادیه دریافت آن را تایید کرد. شنیده‌ها حاکی از آن است که پاسخ ایران روی مسائل باقی‌مانده مرتبط با تحریم‌ها و تضمین‌ها بر سر تعاملات اقتصادی متمرکز است.

یکی از این مسائل به بحث صادرات انرژی از سوی ایران مربوط می‌شود که به دلیل تحریم‌ها به حداقل رسید. در مدت تحریم صادرات انرژی و مشخصا نفت از سوی ایران به زیر یک میلیون بشکه در روز، آن هم به شکل غیررسمی، رسید. با توجه به مشکلات نقل و انتقال دارایی عملا درآمدهای نفتی از بودجه کشور حدف شد و دولت تمرکز خود را روی درآمدهای مالیاتی گذاشت.

حتی پس از حمله روسیه به اوکراین، به دلیل روی‌آوردن روس‌ها به ارزان‌فروشی نفت، ایران بزرگ‌ترین مشتری خود، یعنی چین را از دست داد. حال به نظر می‌رسد برجام تنها روزنه امید بازار نفت ایران برای پیداکردن مشتریان جدید باشد. احیای برجام و افزایش درآمدهای حاصل از فروش نفت حتی می‌تواند تأثیر مثبتی روی بازارهای دیگر، ازجمله بازار ارز کشور بگذارد.

آمار تولید و صادرات نفت ایران

نگاهی به تجربه گذشته ایران در زمان اجرای برجام نیز نشان می‌دهد در آن مقطع ایران بار دیگر توانست به سهم صادراتی خود در سبد اوپک دست یابد. دی ماه سال ۱۳۹۴ بود که برجام به شکل رسمی به اجرا درآمد. قبل از آن نیز اقتصاد ایران شرایط مشابه این روزها را داشت، اما با امضای این معاهده بین‌المللی رفته‌رفته توانست میزان صادرات نفت خود را به دو میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز هم برساند.

اما پس از اردیبهشت ۹۷ که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری وقت آمریکا، معاهده برجام را پاره کرد، بار دیگر فروش نفت ایران سقوط کرد و در مقاطعی به صفر هم نزدیک شد. اکنون نیز اگر صادراتی صورت می‌گیرد از راه‌های غیررسمی است و مشخصاً در قبال آن ارزی به کشور تزریق نمی‌شود. بلکه بیشتر صادرات به شکل تهاتر با کالاهای دیگر صورت می‌گیرد.

همچنین با ازسرگیری صادرات نفت در مقطع اجرای برجام رشد اقتصادی ایران بار دیگر مثبت شد. در اولین سال اجرای برجام بود که رشد اقتصادی بخش نفت و گاز به ۳۶ درصد رسید.

البته بدشانسی ایران در آن مقطع این بود که تقاضا در بازار تا حدودی کاهش یافت و با ورود نفت ایران به بازار و افزایش عرضه، قیمت نفت تا ۲۰ دلار هم کاهش یافت. وگرنه اگر شرایط کنونی در بازار حاکم بود، طبیعتاً درآمدهای نفتی کشور تا بیش از آنچه ثبت شد، بالا می‌رفت.

اکنون نیز به نظر می‌رسد با بازگشت نفت کشور به چرخه صادرات بازار قیمت طلای سیاه در بازار جهانی تا حدودی تعدیل شود. عربستان نیز به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده احتمالا چشم روی اختلافات سیاسی ببندد و دو کشور همسو با یکدیگر حرکت کنند.

اما در تحلیل شرایط بازار بعد از احیای احتمالی برجام از نقش روسیه نمی‌توان چشم‌‌پوشی کرد. این کشور به دلیل جنگ با اوکراین و اختلاف با آمریکا و اروپا احتمالاً از هیچ تلاشی برای بالا نگه‌داشتن قیمت انرژی دریغ نکند. حتی ممکن است موانع مختلفی در مسیر ورود نفت جدید به بازار ایجاد کند.

برجام قیمت نفت را پایین می‌آورد؟

انتشار اخباری مثبت از مذاکرات برجام باعث شد قیمت نفت از دو روز پیش با سرعت بیشتری روند کاهشی به خود بگیرد. طلای سیاه روز سه‌شنبه کاهش نرخ حدود سه درصدی را تجربه کرد و به پایین‌ترین سطح خود از پیش از حمله روسیه به اوکراین رسید. قراردادهای معیار بین‌المللی نفت خام برنت به ۹۲.۳۴ دلار در هر بشکه رسید رقمی که پایین‌ترین رقم از ۱۸ فوریه به حساب می‌آید.

روزنامه شرق در تحلیلی نوشت: برخی اعتقاد دارند آمریکا و اروپا برای مهار بازار انرژی نیاز دارند که با نتایج مثبت از گفتگوهای برجامی خارج شوند. ممکن است علت اصرار آمریکا برای ادامه گفتگوها موضوع بازار انرژی باشد. با این حال روسیه هم به‌راحتی از اهرم فشار خود، یعنی انرژی، نمی‌گذرد.

همچنین حسین امیرعبدللهیان، وزیر امور خارجه ایران، اخیراً اعلام کرد مذاکره‌کنندگان آمریکایی اعلام کردند در آستانه انتخابات میان‌دوره کنگره هستند و مشکل بنزین دارند. موضوعی که می‌تواند محرک دیگری بر مثبت‌شدن نتایج مذاکرات و نوسانات بازار نفت باشد.