بزرگ‌ترین خطای تازه‌واردان در بازار مشتقه توهم کسب سودهای کلان است

سلمان یزدانی در گفت‌وگو با شهر بورس، در مورد وضعیت فعلی بازار سرمایه اظهار کرد: علی‌رغم تحلیل‌های دقیق و بررسی‌های کارشناسی، بورس به شدت تحت تاثیر اخبار سیاسی قرار دارد. همان‌طور که یک توییت ساده می‌تواند بورس را از صف خرید به صف فروش بکشاند، چنانچه توافق احیا شود یا توافق جدیدی منعقد گردد که سایه جنگ را از بازار دور کند، بازار سرمایه که در سال‌های اخیر نسبت به رشد ارزش دلار عقب مانده، می‌تواند رشد قابل‌توجهی را تجربه کند. رفع تهدید جنگ، به‌ویژه برای نمادهای کوچک که همچنان با احتیاط معامله می‌شوند، می‌تواند محرک رشد چشمگیری باشد.

وی با اشاره به تاثیر باز شدن تبادلات مالی بین‌المللی، گفت: چنانچه فضا به سمت مثبت حرکت کند، به‌ویژه انعقاد توافق یا تصویب FATF که به باز شدن تبادلات مالی با جهان منجر شود، برخی صنایع به‌صورت مستقیم منتفع خواهند شد. برای نمونه، در صنعت خودروسازی، در صورت فراهم شدن امکان همکاری مشترک با شرکای خارجی، می‌توان انتظار ارزش‌گذاری‌های بسیار بالاتری را داشت.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به پیامدهای شکست مذاکرات، تصریح کرد: در صورت ناکامی مذاکرات، شواهد حاکی از حرکت بازار به سمت فضای تنش و جنگ مشابه تجربه شش ماه گذشته است که این امر پتانسیل ریزش شدید بورس را به همراه دارد. در نتیجه، بازار سرمایه در شش ماه آینده در یک دوگانه قرار دارد؛ یا شاهد رشد چشمگیر خواهد بود یا با افت قابل‌توجه مواجه می‌شود و وضعیت میانه‌ای عملا معنادار نخواهد بود.

چالش‌های بازار مشتقه و خطاهای رایج معامله‌گران

یزدانی با اشاره به ماهیت فریبنده بازارهای اهرمی، گفت: بزرگ‌ترین خطای تازه‌واردان در بازار مشتقه و به طور کلی تمامی بازارهای اهرمی، توهم کسب سودهای کلان است. در بازار فارکس، ادعای سودهای نجومی مطرح می‌شود، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که تقریبا ۹۹ درصد افرادی که با این رویا وارد این بازار شدند، با زیان‌های سنگین خارج شده‌اند. این موضوع در بازار مشتقه ایران نیز صادق است؛ بسیاری با تبلیغاتی مواجه می‌شوند که این بازار را فرصتی برای کسب سود ۱۰ برابری معرفی می‌کند، اما چنین نگاهی بدون شک به زیان‌های سنگین و از دست رفتن سرمایه منجر خواهد شد.

وی با تاکید بر ضرورت مدیریت سرمایه در بازار مشتقه، خاطرنشان کرد: چنانچه این نگاه غیرواقعی کنار گذاشته شود، باید دانست که بازار مشتقه صرفا ابزاری است که پتانسیل‌هایی را در چارچوب مدیریت سرمایه ارائه می‌دهد. به صراحت توصیه می‌کنم که تازه‌واردان نباید بیش از ۱۰ درصد از پرتفوی خود را به این بازار اختصاص دهند.

یزدانی با اشاره به خطای رایج معامله‌گران در نگاه یک‌طرفه به بازار مشتقه، گفت: دومین خطای معامله‌گران این است که بازار مشتقه را مشابه بازار سهام، به‌صورت یک‌طرفه و رو به بالا می‌بینند و به همین دلیل، استراتژی اصلی آنها خرید قراردادهای اختیار خرید است. این رویکرد سبب می‌شود فروشندگان حرفه‌ای قیمت‌ها را به‌تدریج افزایش دهند، به‌گونه‌ای که حتی در روزهای نامطلوب بازار، قراردادهای اختیار خرید به‌صورت غیرمنطقی گران می‌شوند.

وی با اشاره به استفاده نادرست از قراردادهای اختیار فروش، تصریح کرد: در مرحله بعد، همین مشکل در مورد قراردادهای اختیار فروش پیش می‌آید. معامله‌گران از این قراردادها برای بیمه سبد سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند، اما به دلیل نداشتن درک استراتژیک، بیمه‌ای بسیار گران‌قیمت خریداری می‌کنند؛ مانند بیمه کردن خودرویی یک‌میلیاردی با هزینه ۳۰۰ میلیون تومان که ارزش اقتصادی ندارد. این خطا نیز از اشتباهات رایج در این بازار است.

این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اهمیت آموزش برای جلوگیری از این خطاها، خاطرنشان کرد: برای پیشگیری از افتادن در دام این خطاها، منابع آموزشی رایگان فراوانی در دسترس است. کارگزاری‌ها، سبدگردان‌ها و وب‌سایت‌های معتبر آموزش‌های متعددی ارائه می‌دهند. معامله‌گران باید آموزش ببینند، زیرا بازار مشتقه، مانند سایر بازارهای اهرمی، نیازمند به‌روزرسانی مداوم دانش است و این یکی از چالش‌های اصلی این بازار به شمار می‌رود.

موانع توسعه بازار مشتقه و راهکارهای اصلاح

یزدانی با اشاره به موانع رشد بازار مشتقه، گفت: مهم‌ترین مانع، فضای سنتی بازار است. افرادی که سال‌ها، از سبک خاصی در معاملات استفاده کرده‌اند و در آن موفق بوده‌اند، به‌سختی تغییر را می‌پذیرند. مشابه آنچه در متون ادبی شاهدیم که نسل قدیم نسل جدید را مورد انتقاد قرار می‌دهد، در بازار مالی نیز این وضعیت وجود دارد. برای فردی که سال‌ها با روش‌های سنتی سودهای آرام و بلندمدت کسب کرده، درک سودهای کوتاه‌مدت در بازار مشتقه دشوار است.

وی با تاکید بر تاثیر مقاومت سنتی بر قوانین بازار، خاطرنشان کرد: این مقاومت سبب می‌شود طیف سنتی به مخالفت با ابزارهای مشتقه بپردازند. این مخالفت‌ها به وضع قوانین محدودکننده منجر می‌شود که ابزارهای مشتقه را از ماهیت اصلی خود دور کرده و همانند بسیاری از موارد بومی‌شده دیگر، کارکرد اصلی آنها را تضعیف می‌کند.

یزدانی با اشاره به نقش تعامل و زمان در اصلاح این وضعیت، گفت: برای اصلاح این وضعیت، تعامل و گذشت زمان تاثیر بسزایی دارد. نگاهی به سال‌های اخیر نشان می‌دهد که وضعیت بازار مشتقه نسبت به دو سال گذشته بهبود یافته است. همین تعامل و گذشت زمان می‌تواند به ایجاد ارتباط سازنده بین فعالان بازار کمک کند.

این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر به‌روزرسانی‌های مثبت در بازار، تصریح کرد: تغییرات مثبتی در بدنه شرکت بورس، سازمان بورس و فرابورس در حال رخ دادن است و این به‌روزرسانی‌ها امیدوارکننده هستند. تنها نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد، احترام به دانش، سابقه و تجربه است. ابزارهای نوین، که ذاتا هیجانی و برای نسل جوان جذاب هستند، اغلب با چالش‌هایی همراه می‌شوند، زیرا برخی افراد با سابقه محدود به‌سرعت وارد بازار می‌شوند و با ایجاد هیجان، درصدد تغییرات انقلابی در ساختارها برمی‌آیند. این رویکرد نادرست است؛ ابزارهای مشتقه خود به اندازه کافی هیجان‌انگیز هستند و توسعه آنها نیازمند آرامش و برنامه‌ریزی دقیق است.