صندوق قابل معامله (ETF) چیست و چگونه کار می‌کند؟

به گزارش شهر بورس، سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی نیازمند شناخت ابزارهای متنوعی است که به سرمایه‌گذاران امکان مدیریت بهتر دارایی‌ها را می‌دهد. یکی از این ابزارهای پرطرفدار، صندوق‌های قابل معامله (ETF – Exchange-Traded Fund) است که ترکیبی از ویژگی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و سهام را در خود دارد.

صندوق‌های قابل معامله از این جهت منحصر‌به‌فرد هستند که واحدهای آن‌ها مانند سهام در بازار بورس معامله می‌شوند، اما در عین حال مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، یک سبد متنوع از دارایی‌ها را شامل می‌شوند. این ویژگی، امکان سرمایه‌گذاری انعطاف‌پذیر، نقدشوندگی بالا و هزینه‌های معاملاتی کمتر را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند. در این مقاله آموزشی، به بررسی عملکرد این صندوق‌ها، مزایا و معایب، انواع مختلف ETF و جایگاه آن‌ها در بازار سرمایه ایران خواهیم پرداخت.

صندوق قابل معامله (ETF) چیست؟

صندوق قابل معامله نوعی صندوق سرمایه‌گذاری است که شامل مجموعه‌ای از سهام، اوراق قرضه، کالاها یا سایر دارایی‌های مالی است و مانند سهام در بورس خرید و فروش می‌شود. ارزش هر واحد از این صندوق‌ها وابسته به ارزش دارایی‌های پایه آن است و قیمت آن به طور لحظه‌ای در طول روز معاملاتی تغییر می‌کند.

نحوه عملکرد صندوق‌های قابل معامله

صندوق‌های قابل معامله مانند سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری، دارایی‌های مختلفی را در یک سبد قرار داده و با صدور واحدهای سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاران را در این دارایی‌ها شریک می‌کنند. نحوه عملکرد آن‌ها شامل مراحل زیر است:

خبر مرتبط

فروش استقراضی چیست؟ | چطور می‌توان از کاهش قیمت‌ها سود برد؟

فروش استقراضی یک استراتژی معاملاتی است که در آن سرمایه‌گذاران از کاهش قیمت دارایی‌ها سود می‌برند. این مقاله به تحلیل این مفهوم و نحوه استفاده از آن می‌پردازد.

1. تشکیل سبد سرمایه‌گذاری: مدیران صندوق مجموعه‌ای از دارایی‌های متنوع را انتخاب و خریداری می‌کنند.
2. عرضه عمومی واحدهای صندوق در بورس: این واحدها به سرمایه‌گذاران عرضه شده و مانند سهام، قابل معامله هستند.
3. معامله در بازار بورس: سرمایه‌گذاران می‌توانند در طول روز واحدهای صندوق را خرید و فروش کنند.
4. تعدیل دارایی‌های صندوق: مدیران صندوق، بر اساس شرایط بازار، ترکیب دارایی‌های صندوق را بهینه‌سازی می‌کنند.

مزایای سرمایه‌گذاری در ETF

• نقدشوندگی بالا: سرمایه‌گذاران می‌توانند در هر لحظه از ساعات معاملاتی بازار، واحدهای صندوق را خرید و فروش کنند.
• کاهش هزینه‌های معاملاتی: کارمزد خرید و فروش ETFها معمولاً کمتر از خرید مستقیم دارایی‌هاست.
• تنوع‌بخشی: ETFها امکان سرمایه‌گذاری در مجموعه‌ای از دارایی‌ها را فراهم می‌کنند و باعث کاهش ریسک سرمایه‌گذاری می‌شوند.
• مدیریت حرفه‌ای: این صندوق‌ها توسط مدیران مالی حرفه‌ای مدیریت می‌شوند که بر انتخاب دارایی‌های مناسب نظارت دارند.
• امکان سرمایه‌گذاری با سرمایه کم: برخلاف سرمایه‌گذاری مستقیم در سبدی از سهام، صندوق‌های قابل معامله به سرمایه‌گذاران خرد امکان تنوع‌بخشی با هزینه کمتر را می‌دهند.

چالش‌های سرمایه‌گذاری در صندوق‌های قابل معامله

• نوسانات قیمتی بالا: قیمت صندوق‌های قابل معامله می‌تواند تحت تأثیر نوسانات بازار، تغییرات شدیدی را تجربه کند.
• کارمزد مدیریتی: برخلاف سرمایه‌گذاری مستقیم در سهام، صندوق‌های قابل معامله دارای کارمزد مدیریتی هستند که ممکن است در بلندمدت روی بازدهی تأثیر بگذارد.
• وابستگی به بازارهای مالی: عملکرد این صندوق‌ها به وضعیت کلی بازارهای مالی وابسته است و در شرایط نامناسب بازار، ممکن است بازدهی مطلوبی نداشته باشند.

انواع صندوق‌های ETF

صندوق‌های قابل معامله به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هر یک ویژگی‌های خاص خود را دارند:

1. ETF سهام: شامل مجموعه‌ای از سهام شرکت‌های مختلف است و معمولاً عملکرد یک شاخص خاص را دنبال می‌کند.
2. ETF اوراق قرضه: سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت، اوراق خزانه دولتی و سایر ابزارهای بدهی.
3. ETF کالا: سرمایه‌گذاری در کالاهایی مانند طلا، نفت و فلزات گران‌بها.
4. ETF معکوس: از کاهش قیمت دارایی‌های پایه سود می‌برد و برای شرایط نزولی بازار طراحی شده است.
5. ETF اهرمی: از ابزارهای مالی خاص برای افزایش بازدهی استفاده می‌کند، اما ریسک بالایی دارد.

مقایسه صندوق‌های قابل معامله با صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک

نمونه‌هایی از صندوق‌های قابل معامله در ایران

در ایران، این صندوق‌ها به سرعت در حال گسترش هستند و برخی از مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:

1. ETF دارا یکم: اولین صندوق دولتی که شامل سهام بانک‌ها و بیمه‌ها است.
2. ETF پالایش یکم: شامل سهام شرکت‌های پالایشگاهی بزرگ کشور.
3. ETF طلا: سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مرتبط با طلا برای حفظ ارزش سرمایه.
4. ETF سهامی: شامل مجموعه‌ای از سهام شرکت‌های برتر بورسی.

آینده این صندوق‌ها در ایران

با توسعه بازار سرمایه و افزایش آگاهی سرمایه‌گذاران، انتظار می‌رود که صندوق‌های صندوق‌های قابل معامله به عنوان یکی از ابزارهای اصلی سرمایه‌گذاری در ایران شناخته شوند. افزایش تنوع این صندوق‌ها، کاهش هزینه‌های معاملاتی و بهبود قوانین نظارتی می‌تواند به رشد این ابزار مالی کمک کند.

صندوق‌های قابل معامله یکی از ابزارهای نوین و جذاب در بازارهای مالی هستند که امکان سرمایه‌گذاری متنوع را با نقدشوندگی بالا و هزینه کم فراهم می‌کنند. این صندوق‌ها گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذارانی هستند که به دنبال مدیریت بهینه دارایی‌های خود در بازار سرمایه هستند. با توسعه این صندوق‌ها و افزایش آگاهی عمومی، می‌توان انتظار داشت که صندوق‌های قابل معامله در آینده نقش پررنگ‌تری در بازارهای مالی ایفا کنند.