درجه اهرم مالی چیست؟ | تأثیر بدهی‌ها بر سودآوری هر سهم

به گزارش شهر بورس، در تحلیل‌های مالی، درجه اهرم مالی (Degree of Financial Leverage – DFL) یکی از مفاهیم حیاتی است که به تحلیلگران و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا نسبت تغییرات سود هر سهم (EPS) را نسبت به تغییرات سود عملیاتی (EBIT) ارزیابی کنند. این شاخص در واقع به شما می‌گوید که چگونه ساختار مالی یک شرکت، شامل میزان بدهی‌ها، می‌تواند بر سودآوری آن تأثیر بگذارد.

در بورس ایران نیز که بسیاری از شرکت‌ها از بدهی‌های بلندمدت استفاده می‌کنند، این شاخص می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا ریسک‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری را بهتر ارزیابی کنند. در این مقاله آموزشی به بررسی تعریف، نحوه محاسبه، اهمیت و کاربردهای DFL در تحلیل‌های مالی خواهیم پرداخت.

درجه اهرم مالی (DFL) چیست؟

درجه اهرم مالی یا DFL به نسبت حساسیت سود هر سهم (EPS) به تغییرات سود عملیاتی (EBIT) اشاره دارد. به عبارت ساده‌تر، این شاخص می‌گوید که چقدر تغییرات در سود عملیاتی شرکت می‌تواند بر سود هر سهم آن تأثیر بگذارد.

زمانی که شرکت‌ها بدهی‌ها (مانند وام‌ها و اوراق قرضه) دارند، این بدهی‌ها اهرم مالی به حساب می‌آید و به آن‌ها این امکان را می‌دهد که با استفاده از پول قرضی، بیشتر از منابع خود سود کسب کنند. به عبارت دیگر، استفاده از بدهی می‌تواند به شرکت‌ها در سودآوری بیشتر کمک کند، اما در عین حال ریسک آن را هم افزایش می‌دهد.

خبر مرتبط

تفاوت های اسانس و ادکلن: کدام یک برای شما مناسب‌تر است؟

در این مقاله، به بررسی تفاوتهای اسانس و ادکلن میپردازیم و به شما کمک میکنیم تا تصمیم بگیرید کدام یک برای شما مناسبتر است.

مثال:

فرض کنید شرکت الف در سال گذشته ۵۰۰ میلیون تومان سود عملیاتی (EBIT) کسب کرده است و بدون استفاده از بدهی، سود هر سهم آن ۵۰۰ تومان بوده است. اما اگر این شرکت در سال جاری بدهی جدیدی به مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان گرفته باشد، با وجود همان سود عملیاتی ۵۰۰ میلیون تومان، احتمالاً سود هر سهم آن بیشتر از ۵۰۰ تومان خواهد شد. به همین دلیل، DFL بالاتر می‌تواند نشان‌دهنده استفاده بیشتر از اهرم مالی و ریسک بالاتر باشد.

نحوه محاسبه درجه اهرم مالی

فرمول DFL به شکل زیر است:

DFL = % تغییرات در EPS / % تغییرات در EBIT

این فرمول نشان می‌دهد که چقدر تغییر در سود عملیاتی (EBIT) می‌تواند به تغییر در سود هر سهم (EPS) منجر شود.

مثال محاسبه DFL:

فرض کنید یک شرکت در سال جاری سود عملیاتی ۵۰۰ میلیون تومان کسب کرده و سود هر سهم (EPS) آن ۵۰۰ تومان است. در سال آینده، پیش‌بینی می‌شود که سود عملیاتی شرکت ۱۰ درصد افزایش یابد و به ۵۵۰ میلیون تومان برسد. حالا اگر سود هر سهم به ۵۵۰ تومان افزایش یابد، درصد تغییرات در EPS به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای بیشتر از تغییرات در سود عملیاتی خواهد بود:

DFL = (EPS تغییر یافته – EPS اولیه) / (EBIT تغییر یافته – EBIT اولیه)
DFL = (۵۵۰ – ۵۰۰) / (۵۵۰ – ۵۰۰) = ۲

در این مثال، درجه اهرم مالی ۲ است، که نشان می‌دهد برای هر ۱۰ درصد افزایش در سود عملیاتی، سود هر سهم شرکت ۲۰ درصد افزایش می‌یابد.

اهمیت درجه اهرم مالی در تحلیل شرکت‌ها

۱. تحلیل ریسک‌های مالی

یکی از کاربردهای اصلی DFL این است که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا ریسک‌های مالی یک شرکت را درک کنند. شرکت‌هایی که دارای درجه اهرم مالی بالا هستند، به این معناست که آن‌ها از بدهی‌های بیشتری برای تأمین منابع مالی خود استفاده می‌کنند. این شرکت‌ها در شرایط رشد اقتصادی و سودآوری بالا می‌توانند بیشتر سود کنند، اما در شرایط رکود اقتصادی یا کاهش سود عملیاتی، ریسک آن‌ها برای زیان بیشتر خواهد بود.

۲. ارزیابی بهره‌برداری از بدهی‌ها

درصد اهرم مالی می‌تواند استراتژی‌های شرکت در استفاده از بدهی‌ها را به خوبی نشان دهد. اگر یک شرکت اهرم مالی پایین‌تری داشته باشد، احتمالاً بیشتر به فاینانس داخلی و منابع خود تکیه کرده است. در حالی که شرکت‌هایی که از بدهی‌های بلندمدت بیشتری استفاده می‌کنند، می‌توانند در روندهای اقتصادی مثبت از مزایای آن بهره‌مند شوند.

۳. ارزیابی عملکرد و پیش‌بینی رشد

سرمایه‌گذاران می‌توانند از DFL برای پیش‌بینی رشد آینده شرکت‌ها و ارزیابی تأثیر تغییرات در سود عملیاتی بر سود هر سهم استفاده کنند. این شاخص به‌ویژه برای شرکت‌هایی که بدهی‌های زیادی دارند، ابزار مناسبی برای ارزیابی حساسیت به تغییرات اقتصادی است.

مثال‌های کاربردی در بورس ایران

۱. شرکت‌های پتروشیمی

در صنعت پتروشیمی ایران، که برخی از شرکت‌ها از بدهی‌های زیادی برای تأمین مالی پروژه‌های خود استفاده می‌کنند، DFL می‌تواند به تحلیلگران و سرمایه‌گذاران کمک کند تا ارزیابی دقیقی از ریسک‌های مالی این شرکت‌ها داشته باشند. به عنوان مثال، اگر یک شرکت پتروشیمی که در بورس ایران حضور دارد، بدهی زیادی داشته باشد و در شرایط رکود اقتصادی یا کاهش قیمت نفت قرار بگیرد، DFL بالا می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که این شرکت بیشتر تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.

۲. بانک‌ها و مؤسسات مالی

در بانک‌ها و مؤسسات مالی، که ساختار مالی آن‌ها معمولاً بر مبنای بدهی‌ها و وام‌ها است، استفاده از اهرم مالی بالا می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا در شرایط اقتصادی مثبت درآمد بیشتری به دست آورند، اما در شرایط رکود اقتصادی نیز ریسک بالایی به همراه دارد.

درجه اهرم مالی (DFL) یکی از مفاهیم مهم در تحلیل مالی است که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تأثیر بدهی‌ها بر سودآوری هر سهم را ارزیابی کنند. این شاخص نشان می‌دهد که چگونه تغییرات در سود عملیاتی می‌تواند بر سود هر سهم شرکت تأثیر بگذارد. با استفاده از این شاخص، تحلیلگران می‌توانند ریسک‌های مالی را بهتر شبیه‌سازی کنند و در تصمیمات سرمایه‌گذاری خود تصمیمات بهتری بگیرند.
اگرچه شرکت‌ها با DFL بالا در شرایط رشد اقتصادی بیشتر سود خواهند کرد، اما در شرایط رکود اقتصادی، می‌توانند در معرض ریسک‌های بیشتر قرار بگیرند. این شاخص به‌ویژه برای صنایع با بدهی‌های زیاد مانند صنایع پتروشیمی، بانک‌ها و شرکت‌های تولیدی اهمیت زیادی دارد.