مذاکره با آمریکا کافی نیست؛ اقتصاد بدون اصلاح سیاست خارجی نجات نمی‌یابد

بهمن آرمان در گفت‌وگو با شهر بورس و ماهنامه عصر تجارت، با انتقاد از وجود قوانین دست و پا گیر برای سرمایه‌گذاران در کشور، اظهار داشت: آن چیزی که در حال حاضر اقتصاد کشور را تهدید می‌کند، نبود زمینه سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های اقتصادی است. همچنین قوانینی که در این زمینه تدوین می‌شوند، عمدتاً توسط نمایندگان مجلس تهیه می‌شوند که توان علمی کافی ندارند و این قوانین عملاً به‌جای تأثیرگذاری مثبت، به عنوان مانع عمل می‌کند.

وی با بیان اینکه در کشور بزرگی مانند ایران، بدون داشتن راه‌های ریلی مطمئن و شبکه آزادراهی مناسب، نمی‌توان از توسعه اقتصادی سخن گفت، تشریح کرد: به‌عنوان مثال، فلات مرکزی ایران به آب‌های آزاد راه ندارد؛ نه از طریق بندر امام، نه از بندر بوشهر و نه بندرعباس.

آرمان افزود: در دوره‌ای که مشاور اقتصادی استانداری خوزستان بودم، طرحی را براساس مطالعات مشاوران ایتالیایی برگرفته از دهه ۵۰ خورشیدی ارائه کردم. این طرح ساخت آزادراهی میان اصفهان (فلات مرکزی) و بندر امام را هدف قرار داده بود. با قوانین فعلی، که مربوط به دوران جنگ هستند، این طرح‌ها امکان اجرا ندارند. نه بانک‌ها توان تأمین مالی چنین پروژه‌های بزرگی را دارند و نه بخش خصوصی حاضر است با این شرایط سرمایه‌گذاری کند.

وی ادامه داد: بر همین اساس نامه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور تهیه شد که به امضای استاندار فارس برسد، تا آزادراه اصفهان به شیراز و سپس به بوشهر متصل شود و برای نخستین بار فلات مرکزی ایران که عمده صنایع کشور در آن مستقر هستند، به بندر بوشهر متصل شود. اما با وجود تهیه و تایپ کامل این نامه و مشخص بودن شرایط اجرای آن، جریان های ضد توسعه ای مانع از امضای استاندار فارس شدند در حالیکه اگر آزادراهی که مطرح کردم ساخته می‌شد، مسیر ۱۲۵۰ کیلومتری فعلی میان فلات مرکزی و بندر امام را به ۴۱۶ کیلومتر کاهش می داد.

خبر مرتبط

قیمت خودروهای سایپا امروز 30 فروردین ماه 1404 + جدول

قیمت متوسط بازار آزاد و قیمت نمایندگی خودرو‌های سایپا امروز شنبه ۳۰ فروردین ۱۴۰۴ را در جدول زیر مشاهده کنید.

معاون پیشین سازمان بورس افزود: وقتی پی بردم این طرح از طریق استانداری فارس به نتیجه نمی‌رسد اقدام به پیگیری موضوع از طریق استانداری اصفهان کردم. در این طرح، مطرح شد که این آزادراهی که می سازید در شیراز متوقف می‌شود و به خلیج فارس نمی‌رسد، اما این مسیر هم با دخالت همان جریان‌ها مسدود شد.

وی تأکید کرد: جریان‌هایی در کشور وجود دارند که من در سخنرانی‌ها و نوشته‌هایم همواره از آن‌ها با عنوان «جریان‌های ضد توسعه» یاد کرده‌ام.متأسفانه این عوامل در مراکز تصمیم‌گیری و اجرایی کشور حضور پرقدرتی دارند و مانع انجام کارهای اساسی می‌شوند.

آرمان خاطرنشان کرد: در مورد دیگری نیز، از طریق استاندار خوزستان نامه‌ای به وزیر راه و شهرسازی – اسلامی، رئیس فعلی سازمان انرژی اتمی ارسال شد مبنی بر اینکه قوانین فعلی، که از دوران جنگ باقی مانده‌اند، امکان جذب سرمایه‌گذاری خارجی را نمی‌دهند و باید تغییر یابند تا حداقل سیستم بانکی یا شرکت‌های ساختمانی بتوانند در پروژه‌های زیربنایی وارد شوند.

وی افزود: حتی به دلیل این موضوع به مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز مراجعه کردیم و نشستی با حضور استانداران خوزستان و چهارمحال بختیاری به ریاست محسن رضایی، دبیر وقت مجمع، برگزار شد. با این‌حال، به دلیل دخالت همان جریان های ضد توسعه ای، پروژه متوقف شد. در صورتی که این طرح می‌توانست برای ده‌ها هزار نفر اشتغال ایجاد کند و بسیاری از کارخانه‌ها و شرکت‌های ساختمانی را از بحران و رکود خارج سازد.

معاون پیشین سازمان بورس با اشاره به برگزاری نشستی در نهاد نخبگان علوم انسانی، گفت: در این نشست که اخیراً برگزار شد، یکی از نمایندگان شیراز که مسئول اصل ۴۴ است، نیز حضور داشتند. من از او پرسیدم که آیا برای تدوین این طرح‌ها از اقتصاددانان، مدیران اجرایی و بخش خصوصی دعوت کرده‌اید؟ یا تنها نمایندگانی که با ۲۰ هزار رأی وارد مجلس شده‌اند، برای ۸۰ میلیون ایرانی تصمیم گرفته‌اند؟ پاسخ این نماینده این بود که خیر، خودشان این کار را انجام داده‌اند.

وی افزود: تا زمانی که صاحبان فن، کار را در دست نگیرند، هیچ توافقی با اروپا یا آمریکا هم به نتیجه نمی‌رسد، زیرا افرادی که در رأس قدرت هستند، توان اجرای توافقات را ندارند. مشکل کشور، مشکل سرمایه‌گذاری، جذب سرمایه خارجی و دسترسی به تکنولوژی‌های پیشرفته است که تنها در اختیار هفت کشور عضو گروه ۷ است، در حالی که ما با هیچ‌کدام از آن‌ها رابطه مستقیم نداریم.

توافق با آمریکا، بدون تغییر ساختار داخلی بی‌اثر است

آرمان تصریح کرد: تا زمانی که این مشکلات حل نشوند و روابط خارجی ایران از وضعیت پرتنش فعلی به حالت عادی برنگردد، بعید می‌دانم که حتی در صورت توافق با آمریکا نیز، تغییری محسوس در سفره مردم ایجاد شود.

سرمایه‌گذاری در بورس توصیه نمی‌شود

معاون پیشین سازمان بورس در پاسخ به این سوال که «آیا سرمایه‌گذاری در بورس برای مردم در شرایط فعلی توصیه می‌شود یا خیر؟»، گفت: متأسفانه مدیریت بورس بسیار ضعیف و ناتوان از درک مسئولیت‌های اصلی خود است. افزون بر آن، کشور با کمبود شدید برق و گاز طبیعی مواجه است. به طوری‌که بسیاری از کارخانه‌ها تعطیل شده‌اند و این مسئله هم به افزایش بیکاری منجر شده و هم تولید ملی را کاهش داده است. در نتیجه، قیمت‌ها نیز افزایش یافته‌اند.

وی با بیان اینکه در چنین شرایطی، عملا سرمایه‌گذاری در بورس جذاب نیست، گفت: شرکت های پتروشیمی‌ها به دلیل کمبود گاز با ظرفیت کامل کار نمی‌کنند و کارخانه‌های فولادسازی نیز به دلیل قطع برق از ظرفیت خود استفاده نمی‌کنند. از سوی دیگر، بورس توانایی جذب منابع مالی برای سرمایه گذاری در پروژه‌هایی مانند آزادراه و راه‌آهن را هم ندارد، زیرا این پروژه‌ها ارتباطی با تحریم و ارز ندارند و بورس به وظیفه ی اصلی خود که تامین منابع مالی برای فعالیت های توسعه ای است، عمل نمی کند، پیشنهاد بنده که در راستای اجرایی کردن شعار سال که توسط مقام معظم رهبری اعلام شد،این است که مردم باید از عرضه سهام شرکت پروژه ها استقبال کنند، دستو العمل آن در سال ۱۴۰۱ توسط مدیریت پیشین بورس (دکتر قالیباف اصل، رئیس بورس وقت سازمان) تهیه شد ولی تاکنون برای اجرای پروژه های بزرگ ملی از این ابزار استفاده چندانی نشده است.

رانت‌خواران، تنها برنده‌های اقتصاد آشفته ایران

آرمان افزود: مردم سردرگم هستند. نمی‌دانند که در طلا، ارز یا مسکن سرمایه‌گذاری کنند. در این میان، تنها کسانی سود می‌برند که به اطلاعات درونی دسترسی دارند. حتی واردات کالاهای اساسی مانند گندم، برنج، ذرت و خوراک دام، که قرار بود فشار را از دوش مردم بردارد، با ارز ۲۷۵۰۰ تومانی وارد می شود ولی به آن قیمت به مردم عرضه نمی شود، اگر چنین بود ما شاهد نرخ تورم ۴۰ درصدی نبودیم.

تنها راه نجات، بازنگری در سیاست خارجی

استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه در این شرایط هیچ راهی جز بازنگری در سیاست های خارجی کشور باقی نمانده است، افزود: ما تمام تخم‌مرغ‌های خود را در سبد روسیه و چین قرار داده‌ایم، در حالی که این دو کشور تولیدکننده تکنولوژی نیستند و کمک چندانی نمی‌توانند به ما کنند. ما نمی‌توانیم با تکنولوژی روسی یا چینی نفت استخراج کنیم یا فشار گاز پارس جنوبی را بالا ببریم. این‌ها نیاز به تکنولوژی دارند که نه در اختیار روسیه است و نه در اختیار چین.تا زمانیکه شرایط سیاسی کشور به شرایط عادی بازنگردد و ما نتوانیم با کشورهایی که می‌توانند به ما کمک کنند، ارتباط برقرار کنیم، هیچ امیدی برای بهبود وضعیت فعلی نیست.

فساد، نتیجه چند نرخی بودن ارز

آرمان در پاسخ به سوالی درباره تأخیر در معرفی وزیر اقتصاد توسط دولت نیز، گفت: وزیر اقتصاد اختیارات محدودی دارد. رئیس‌جمهور هم تحت فشار است و نمی‌تواند دیدگاه‌های خود را به اجرا درآورد. جریان‌های سیاسی ذی‌نفع در این تأخیر دخیل هستند و فردی را می‌خواهند که منافع آن‌ها را تأمین کند؛ همان‌طور که توانستند بر بانک مرکزی فشار بیاورند تا نرخ ارز واردات کالاهای اساسی افزایش نیابد.

وی تأکید کرد: تا زمانی که نرخ ارز یکسان نباشد، فساد در کشور باقی خواهد ماند. سوءاستفاده‌های غیرمنطقی ادامه پیدا خواهد کرد و در نهایت، مردم هزینه این سیاست‌های غلط را خواهند پرداخت.

حضور تکنوکرات‌ها؛ لازمه اصلاح اقتصادی

معاون پیشین سازمان بورس در پایان گفت: باید فضای امنیتی و اطلاعاتی کشور کاهش یابد و تکنوکرات‌ها و افراد کاربلد در ساختار تصمیم‌گیری و اجرایی حضور داشته باشند. اولین قدم‌ها در این مسیر برداشته شده است. به‌عنوان نمونه، آقای نعمت‌زاده، وزیر سابق صنایع، به‌عنوان مشاور عالی وزیر صمت منصوب شده تا تجربیاتش را منتقل کند. امیدوارم این روند در سایر وزارتخانه‌های اقتصادی مانند نفت، راه و نیرو نیز ادامه پیدا کند. چون با آدم‌های کوچک، نمی‌شود کارهای بزرگ انجام داد.